ظریف: امنیت در خلیج فارس یا برای همه یا هیچکس
حدود یک ماه بعد از حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با انتشار مقالهای در روزنامه کویتی «الرای» نوشت یا همه کشورهای حوزه خلیج فارس امنیت خواهند داشت یا «همه از آن محروم خواهند شد».
او در مقالهای که در شماره پنجشنبه هجدهم مهرماه روزنامه الرای منتشر شد، همچنین درخواست کرد کشورهای منطقه به طرح پیشنهادی حسن روحانی با عنوان «صلح هرمز» توجه کنند.
روحانی اولین بار سیویکم شهریور ماه در حالی از «طرح صلح هرمز» نام برد که فقط هشت روز از حمله به آرامکو گذشته بود، حملاتی که سبب کاهش موقت ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از تولید نفت تولیدی عربستان سعودی شد. علاوه بر آمریکا و عربستان سعودی، سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز جمهوری اسلامی ایران را مسئول این حملات دانستند.
حمله به چند کشتی تجاری در بندر فجیره امارات متحده عربی و حمله به دو نفتکش در دریای عمان هم از جمله مواردی است که طی ماه گذشته انجام شد و سپاه پاسداران دستکم از سوی ایالات متحده و بریتانیا به دست داشتن در آنها متهم شد.
با این حال ظریف در این مقاله تاکید کرد که «پویش صلح هرمز» در صورت مشارکت هشت کشور، شامل عربستان سعودی، عراق، عمان، امارات متحده عربی، کویت، قطر، بحرین و جمهوری اسلامی ایران از «ظرفیت لازم و کافی برای تحقق امنیت فراگیر در منطقه از طریق گفتمان درون منطقهای برخوردار است».
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه «منطقه هرمز اهمیتی راهبردی در تجارت بینالملل و انرژی دارد و روزانه حدود ۱۵ میلیون بشکه نفت از این منطقه در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد»، نوشت در شرایط بحرانی کنونی، این منطقه «بیش از متهمسازی، لفاظی تند و ستیزهجویانه و انباشت و رقابت تسلیحاتی، به گفتمان درون منطقهای نیاز دارد».
ظریف در این مقاله به بیان جزییات طرح پویش صلح هرمز پرداخت و عنوان کرد که این طرح از طریق «برگزاری نشستها در سطوح مختلف کارشناسی، وزیران و سران کشورها و نیز متخصصان، اندیشکدهها و بخش خصوصی و تشکیل گروههای اقدام» میتواند اجرا شود.
به گفته او، این طرح شامل «تعهد به اهداف و اصول ملل متحد، حسن همجواری، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، خدشه ناپذیری مرزهای بینالمللی، حل و فصل مسالمت آمیز تمامی اختلافات، رد تهدید یا توسل به زور و مشارکت در هرگونه ائتلاف یا پیمان نظامی علیه یکدیگر» و همچنین «عدم مداخله در امور داخلی و روابط خارجی یکدیگر» است.
او تاکید کرده که «خنثیسازی تنشها، حل کلیه اختلافات و درگیریها به شیوه مسالمتآمیز و از طریق گفت وگو، تقویت ارتباطات و هشدارهای پیشگیرانه، تامین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع» بخشهای دیگری از طرح صلح هرمز است.
به گفته ظریف این طرح میتواند شامل انعقاد «پیمان عدم تجاوز و عدم مداخله، کنترل تسلیحات و اقدامات اطمینان ساز، ایجاد مناطق عاری از سلاحهای کشتار جمعی» میان هشت کشور منطقه نیز باشد.
ظریف تاکید کرد در صورتی که کشورهای منطقه از طرح جمهوری اسلامی استقبال کنند از «ظرفیت سازمان ملل برای ایجاد یک پوشش بینالمللی و رفع نگرانیهای احتمالی برخی از طرفها» برای تضمین اجرایی این طرح استفاده خواهد شد.
پیشتر حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، عصر چهارشنبه سوم مهر، طی سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد این طرح را به طور رسمی پیشنهاد کرد اما تاکنون مورد استقبال کشورهای منطقه قرار نگرفته است.
حتی کشورهای عمان و عراق که روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی دارند اعلام کردند که قصد پیوستن به طرح پیشنهادی روحانی را ندارند.