بالاخره دولت اسراییل با دعوت از سه روزنامه‌نگار متعلق‌به رسانه‌های معتبر آمریکا، با انتشار اسنادی که در اختیار آن‌ها قرار داده، از نحوه سرقت اسناد هسته‌ای از خاک ایران، پرده برداشته است. برمبنای گزارش منتشرشده، مأموران موساد، ۳۱ ژانویه، یازدهم بهمن‌ماه ۱۳۹۶، یک ماه بعد از اعتراضات گسترده شهری و در آستانه سالگرد دهه انقلاب، با نفوذ در یک منطقه دورافتاده تجاری تهران، در ساعت ده‌ونیم شب، با از کار انداختن زنگ خطرها، توانستند از دو در عبور کنند و همراه با مشعل‌هایی که تا ۳۶۰۰ درجه گرما تولید می‌کردند، وارد محل شدند، و با بازکردن ۳۲ گاوصندوق غول‌پیکر، درنهایت همراه با ۵۰ هزار صفحه سند و ۱۳۶دیسک فشرده از یادداشت‌ها، نقشه‌ها و ویدیوها از ایران خارج شدند. آن‌ها پس‌از برداشتن بیش‌از نیم‌تن اسناد محرمانه، توانستند به‌سلامت از کشور خارج شوند. انتشار جزئیات سرقت اسناد هسته‌ای ایران، ابهامات  و سؤالات جدیدی را برای مخاطبان برانگیخته که برخی از این پرسش‌ها نشانگر آن است که این موضوع می‌تواند ابعاد حقوقی و سیاسی و اطلاعاتی برای دو کشور به‌دنبال داشته باشد:

الف – وضعیت مبهم نگهبانان اسناد  

در گزارش نیویورک‌تایمز، برمبنای ادعای مقامات اسراییلی آمده که عملیات ده‌ونیم شب آغاز شده و پنج صبح خاتمه یافته است، تا مأموران با گروه جدید محافظان روبرو نشوند و سپس اسناد را به‌راحتی از کشور – احتمالاً از مرز آذربایجان – خارج ساخته‌اند. در گزارش مزبور آمده که اسناد از سال ۲۰۱۵ و بعد از برجام، به این محله مسکونی در جنوب شهر منتقل شده و ظاهراً نگهبان بیست‌وچهار ساعته نداشته است و به‌طور مبهمی از این موضوع عبور کرده و تصور می‌شود که در لحظه عملیات، نگهبانی وجود نداشته است. ادعای مقامات اسراییلی که این مرکز محافظ نداشته است، چندان منطقی نیست؛ چون اگر جایی از صبح زود نگهبان حفاظتی داشته باشد، در شب هم به‌طور قطع نگهبان خواهد داشت و طبیعتاً اگر نگهبان فیزیکی نداشته، قطعاً سیستم هشدار آن باید فعال‌تر باشد و مشخص نیست که اگر نگهبان نداشته، سیستم هشدار آن، چگونه از کار افتاده است که مأموران اسراییلی به‌مدت شش ساعت، بتوانند راحت به کار خود ادامه دهند و کسی مزاحم آن‌ها نشود.

این در حالی است که در اخبار غیررسمی که در محافل سیاسی تهران مطرح می‌شود، گفته شده است که دست‌کم ده الی دوازده نگهبان وجود داشتند که نحوه تعامل مأموران موساد با آن‌ها مبهم است. در گزارش‌هایی از قتل آن‌ها سخن گفته شده و در گزارش‌هایی نیز از خلع سلاح آن‌ها صحبت شده است. به‌هرحال می‌توان نتیجه‌گیری کرد که حتی درصورت وجود نگهبان، آن‌ها نتوانسته‌اند از سلاح‌های خود استفاده کنند و مأموران اسراییلی با مشکلی در این زمینه، روبرو نشده‌اند. به‌هرحال در این مورد، گزارش رسانه‌های آمریکایی از قول مقامات اسراییلی، بسیار مبهم است. یک دلیل آن نیز می‌تواند این باشد که درصورت صحت فرض نخست که تلفات انسانی صورت گرفته باشد، دولت اسراییل نمی‌خواهد از این بابت مسؤولیتی به‌عهده بگیرد و می‌خواهد بیشتر وزن عملیات را به عوامل نفوذی بدهد که احتمالاً کدهای از کار انداختن سیستم هشدار را در اختیار مأموران قرار داده‌اند و یا شیفت نگهبانی شب را لغو کرده‌اند.

ب- دامنه نفوذ موساد در ایران  

هر چند روزنامه‌نگارانی که این اسناد را مشاهده کرده‌اند، قادر به تأیید اصالت آن‌ها نشده‌اند، اما به گزارش نیویورک تایمز، اصالت اسناد سرقت‌شده، ازسوی دستگاه‌های اطلاعاتی غربی، ازجمله آمریکا و بریتانیا، مورد تأیید قرار گرفته است.

به‌هرحال نحوه سرقت این اطلاعات، از جمله اطلاع از محل ذخیره‌سازی اسناد، نحوه از کار انداختن سیستم هشدار محل نگهداری اسناد و نیز خروج بدون دردسر نیم‌تن اسناد، نشان‌دهنده آن است که اسراییل و دستگاه اطلاعاتی‌اش، موفق شده در دستگاه‌های نظامی،امنیتی، اطلاعاتی و هسته‌ای ایران نفوذ کند و افرادی را از درون مقامات این حوزه‌ها به استخدام خود دربیاورد. درصورت قبول اصالت اسناد و خبر سرقت اسناد، این پرسش مطرح می‌شود که سطح نفوذ موساد در ایران در چه حدی است. قبلاً در خبرها آمده بود که مسؤول دفتر و راننده محمدرضا نقدی، فرمانده سابق بسیج، به‌عنوان جاسوس اسراییل دستگیر شده است. در این میان، برخی از زندانیان سیاسی در اوین، ازجمله اصلاح‌طلبانی که بعد از سال ۸۸ دستگیر شده‌اند، از هم‌سلولی‌هایی در زندان سخن به میان آورده‌اند که در دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران، ازجمله سپاه پاسداران کار می‌کرده‌اند و اتهام اصلی آن‌ها، فروش اطلاعات به مقامات غربی، ازجمله اسراییلی‌ها بوده است. دامنه این نفوذ، به شک و بدگمانی‌های زیادی در جامعه سیاسی و افکار عمومی درمورد شبکه نفوذ قدرت‌های خارجی به‌ویژه اسراییل در ایران، دامن زده است. آن هم در کشوری که خواهان نابودی موجودیت اسراییل است و این کشور را دشمن شماره یک خود و مسلمانان جهان می‌داند و از آن به‌عنوان غده سرطانی یاد می‌کند.

ج- سکوت جامعه اطلاعاتی و چالش‌های اطلاعات سپاه  

از زمان انتشار خبر این عملیات ازسوی بنیامین نتانیاهو، دولت ایران چون نخواسته که صحت اسناد را به‌رسمیت بشناسد، ازسوی مقامات وزارت خارجه ایران، اسناد و ادعاهای اسراییل را مردود دانسته و آن را مترادف با اطلاعاتی دانسته‌است که در گذشته توسط سازمان‌های اطلاعاتی غرب، در اختیار سازمان بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفته بود. در این میان، آنچه که جلب توجه می‌کند و نیز سؤال‌برانگیز است، این است که مسؤولان وزارت اطلاعات و نیز رؤسای سازمان اطلاعات سپاه، ازجمله حسین طائب که در این مورد مسؤولیت حفاظتی این اسناد را به‌عهده داشته است، در چند ماه گذشته، دراین مورد سکوت کرده‌اند. برای سازمان اطلاعات سپاه که دائماً درحال جاسوس‌گیری است و روش‌های آن‌ها در دستگیری افراد دوتابعیتی به جرم جاسوسی و نیز فعالان سیاسی و اجتماعی و همچنین صاحبان سرمایه، که در تخریب روابط ایران و جهان غرب نقش مؤثر و در رشد و توسعه سیاسی-اقتصادی نقش منفی داشته است، درصورت صحت گزارش‌ها، این یک شکست سنگین اطلاعاتی و سیاسی محسوب می‌شود که موساد در قلب پایتخت و چند کیلومتری پادگان‌های آن‌ها عملیات کند و این اسناد را به سرقت ببرد.  

کسانی‌ که میلیاردها تومان برای اداره‌شان هزینه می‌شود و درعمل دست به هر اقدامی که مایل باشند می‌زنند، اکنون این پرسش درمقابلشان قرار دارد که چگونه سازمان اطلاعاتی-جاسوسی کشوری که مدعی‌اند در بیست‌وپنج سال آینده از بین خواهد رفت، توانسته است در سازمان هسته‌ای ایران آن‌چنان نفوذ کند که در شرایط حساس کنونی از انتقال اسناد، از همان آغار مطلع شود و آن‌ها را در تهران به سرقت ببرد.  

همچنین بنابه گزارش برگمن، خبرنگار اسراییلی، در کتابی که اخیراً منتشر کرده است، در قلب تهران نیز در سال‌های گذشته هم به ترور فیزیکی و هم ترور سفید دانشمندان هسته‌ای دست بزند و عملاً کاری از دست آن‌ها برنیاید. یعنی با این‌همه شعار و ادعا در حفاظت از اسناد و نیروی انسانی هسته‌ای ایران که به‌خاطر منطق کاری دارای بالاترین درجه حفاظتی و امنیتی است، ناتوان بمانند. چنین چیزی، به این معناست که در حوزه‌های دیگر ازجمله سیاسی و اقتصادی، بسیار آسیب‌پذیرترند و امکانات نفوذ و رخنه در آن‌ها بسیار بیشتر است.

د- تبعات امنیتی و سیاسی  

با توجه به هشداری که یک ماه پس از این عملیات، ازسوی روزنامه جوان، ارگان غیررسمی سپاه پاسداران، درمورد دستیابی اسراییل به اسناد محرمانه کشور مطرح شد، به‌نظر می‌رسد که انجام عملیات، مورد تأیید قرار گرفته است. علاوه‌براین، اخباری منتشر شده که گفته می‌شود به‌دنبال این عملیات، رهبر جمهوری اسلامی ایران، دستور برخورد با عاملان را داده است و برخی از افرادی که می‌توانستند از محل نگهداری اسناد مطلع باشند، دستگیر شدند که عمدتاً از پرسنل سپاه پاسداران‌اند و تحت بازجویی و تحقیق قرار گرفته‌اند. این حادثه البته بیش‌از هر حادثه دیگری، تلنگری برای رهبر ایران بوده است؛ زیرا در موضوع هسته‌ای که مهم‌ترین میراث رهبری خامنه‌ای به‌شمار می‌رود و ایران برای آن بیشترین هزینه را پرداخت کرده است، با این روبه‌رو شده است که چگونه نیروهای مورد اعتماد نظام، اطلاعات خود را به دشمنان نظام فروخته‌اند؛ و این به‌معنای ترک و گسست در نیروهای معتمد نظام در حوزه امنیتی به‌نظر می‌رسد.

هـ- واکنش‌های ایران   

اقدام اسراییل در سرقت اسناد هسته‌ای ایران، با توجه به اسنادی که در اختیار سه روزنامه آمریکایی قرار گرفته است، اعتراف ضمنی به حمله مأموران موساد به خاک ایران است. از جنبه حقوقی، این اقدام، تجاوز به حاکمیت ایران شمرده می‌شود و طبق منشور سازمان ملل متحد درمورد مسؤولیت دولت‌ها، برای ایران امکانی حقوقی برای شکایت به دیوان دادگستری بین‌اللملی فراهم می‌سازد. اما ایران اصولاً موجودیت اسراییل را به‌عنوان کشور مستقل به‌رسمیت نمی‌شناسد و از‌سوی دیگر، نمی‌خواهد مسؤولیت اصالت اسناد را برعهده بگیرد، چون می‌تواند برای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشکلات حقوقی ایجاد کند، آن‌هم در زمانی که پرونده احتمال تولید بمب هسته‌ای (PMD) ایران به‌دنبال توافق برجام، بسته شده است. ازسوی دیگر، قبول این موضوع، می‌تواند پرستیژ اطلاعاتی سازمان اطلاعات سپاه را در افکار عمومی خدشه‌دار سازد و لذا آن‌ها سعی خواهند کرد به واکنش‌های پنهان اطلاعاتی و عملیاتی علیه اسراییل دست بزنند، تا پیام متقابلی به اسراییلی‌ها برسانند.  

نتیجه‌گیری:

تجربه این نوع نبردهای پنهان، نشان داده است که در عمل، در ارتقای امنیت ایران، نقشی منفی ایفا می‌کند و درصورت عدم کنترل و محاسبه درست، حتی می‌تواند سطح چالش‌های میان دو کشور را به برخوردهای نظامی گسترده‌تر برساند. این امری است که به‌نظر می‌رسد با استقبال دولت نتانیاهو که در داخل اسراییل با اتهام فساد مالی روبروست و در گذشته نیز مایل به اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران بوده، روبه‌رو شود و ازسوی دیگر، استقبال تندروهایی را نیز که در ایران مایل‌اند سکان دولت را درحالتی اضطراری قبضه کنند، درپی خواهد داشت.