اختلاف در شورای امنیت برسر نتایج اجلاس تهران
شورای امنیت سازمان ملل، سهشنبه ۲۰ شهریورماه، در جلسهای به بررسی اجلاس اخیر تهران درمورد بحران سوریه و فرایند آستانه برای رسیدنبه راهحل سیاسی برای این بحران پرداخت.
در این جلسه، سفرای روسیه، ایران و ترکیه گزارشهایی از آن اجلاس دادند که با حاشیههایی همراه بود.
واسیلی نِبنزیا، نماینده روسیه در این جلسه، گفت که استقلال سیاسی، اتحاد، تمامیت ارضی و احترام به حق حاکمیت سوریه، اصول کلیدی تمامی رویکردهای این سه کشور در برخورد با موضوع سوریه بود. نبنزیا افزود، آنچه در راس مذاکرات اجلاس تهران قرار داشت، مساله عملیات نظامی در ادلب بود؛ «جایی که دههاهزار نیروی جبههالنصره، داعش و دیگر گروهها در آنجا حضور دارند». او همچنین به تفکیک قائلشدن بین گروههای تروریستی و گروههای مسلحی که آماده مذاکرهاند، تاکید کرد و از کشورهای عضو سازمان ملل که با این گروهها در ارتباطند، خواست تا از نفوذ خود برای رسیدن به تفکیک عملی بین این گروهها استفاده کنند.
نماینده چین، دیگر عضو دائم شورای امنیت، از نتایج اجلاس تهران استقبال کرد و از دیگر اعضا خواست تا با فرایند آستانه و رسیدن به راهحل سیاسی همراهی کنند. او درمورد تهدیدهای برخی کشورها مبنیبر اقدامبه واکنش نظامی درمقابل عملیات ادلب، اخطار داد و گفت: «باید از تهدید به استفادهاز قدرت در واکنشبه وقایع، بهشدت اجتناب شود.»
نمایندگان ایران و ترکیه نیز بر این تفکیک تاکید کردند و یکی از نتایج اجلاس تهران را توجه به اجتناب از قربانیکردن غیرنظامیان دانستند.
نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد: «اجازه نخواهیم داد که ایران با پنهانشدن پشت فرایند آستانه، آینده مردم سوریه را به سرقت ببرد.»
با اینحال، این پیامها نظر مخالفان ایران و روسیه در شورای امنیت را جلب نکرد. نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت: «ما امروز حرف زیاد شنیدیم، اما هیچ عزمی بر اقدام ندیدیم که نشاندهنده تمایل روسیه، ایران و بشار اسد به پیگیری راهحل صلحآمیز باشد.» او افزود:«هر آنچه دیدیم، حرکات بزدلانی است که بهدنبال استفاده از نیروی نظامی برای غلبه بر ادلباند.»
هیلی همچنین به مناطق کاهش تنشی که دولت سوریه با همراهی روسیه و ایران مشخص کرده بودند، اشاره کرده و گفت که این سه کشور، همان تعهدی را که خود پیشتر داده بودند، نقض میکنند. او به حملات غوطهشرقی و مناطق جنوبغربی سوریه که دو حوزه اصلی از مناطق کاهش تنش بودند اشاره کرد و گفت که روسیه و اسد بهدنبال برهم زدن آخرین منطقه کاهش تنش در ادلباند.
سفیر آمریکا افزود که جامعه بینالملل تنها زمانی میتواند به حرفهای اسد، روسیه و ایران اعتماد کند که خشونت متوقف شده و راهحل سیاسی با جدیت پیگیری شود. او تاکید کرد:«اجازه نخواهیم داد که ایران با پنهانشدن پشت فرایند آستانه، آینده مردم سوریه را به سرقت ببرد.»
سفرای فرانسه و بریتانیا نیز با ابراز ناامیدی از ارائهنشدن راهحل عملی برای کاهش تنش، بهویژه در ادلب در نتیجه اجلاس تهران، تاکید کردند که تمامی طرفهای موثر در سوریه باید توقف خشونت را در اولویت خود قرار دهند.
سفیر ترکیه در این جلسه با تکرار مفادی از بیانیه اجلاس تهران، بر حمایت ترکیه از توقف جنگ و حمله نظامی به مقیاس بزرگ در ادلب، تاکید کرد. او افزود که ترکیه با تشدید حملات در ادلب مخالف است و نتیجه آن را تهدید امنیتی برای ترکیه و اروپا میبیند. سفیر ترکیه همچنین دولت بشار اسد را به پنهانشدن پشت عنوان مبارزه با تروریسم برای حمله به ادلب متهم کرد و گفت که ادلب شرایط پیچیدهای دارد که روشهای سنتی مبارزه با تروریسم در آن به نتیجه نخواهد رسید. او تاکید کرد که چنین حملهای سوریان بیشتری را بهسمت رادیکالشدن سوق خواهد داد و نتیجه آن، تنها بهنفع تروریستها خواهد بود.
غلامعلی خوشرو، سفیر ایران در سازمان ملل نیز با تاکید بر بیانیه مشترک اجلاس تهران، گفت که جداسازی بین تروریستها و گروههای مسلح مخالفی که بهدنبال مذاکرهاند، از اصولی است که تهران، مسکو و آنکارا به آن پایبندند. او همچنین با تکرار صحبتهای حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، گفت که ایران معتقد است مبارزه با تروریسم نیازمند راهحلهای جامع است.
باوجود تاکید ترکیه بر لزوم آتشبس و توقف حمله به ادلب، سفرای ایران و روسیه، راهی برای آتشبس باز نگذاشتند و حمله به ادلب را در مبازره با تروریسم خلاصه کردند. پس از اعلام مواضع سه کشور حاضر در اجلاس تهران، کارن پیرس، سفیر بریتانیا در سازمانملل، با گرفتن فرصت مجدد برای صحبت، از مواضع دولت ترکیه حمایت کرد و گفت تنها راهحل عملی که در صحبتهای حاضران در اجلاس تهران دیده شد، ازسوی ترکیه بود. پیرس درخواست کرد که اعضای شورای امنیت راهحل ترکیه را پیگیری کنند و برای رسیدن به آتشبس و باز شدن درهای مذاکرات در ادلب اقدام کنند.
کشورهای حامی مخالفان در سوریه بهشدت با حمله به ادلب مخالفاند. بر اساس گزارشها، گردانهای ارتش سوریه و نیروهای نظامی و شبهنظامی خارجی، در نزدیکی ادلب مستقر شدهاند و خود را برای حملهای بزرگتر آماده میکنند. نیروهای هوایی سوریه و روسیه نیز حملات خود به ادلب را در چند روز گذشته شدیدتر کردهاند که براساس گزارش برخی منابع، به کشتهشدن چندین غیرنظامی منجر شده است.