در گزارش جدیدی که سازمان خانه آزادی (فریدم هاوس) یک گروه غیردولتی طرفدار دموکراسی منتشر کرد، تاکید شده است که بیماری همه گیر کووید۱۹ تاثیر مهیبی بر آزادی در سراسر جهان داشته است. طبق این گزارش، ایران هم یکی از کشورهایی است که مورد بررسی این نهاد قرار گرفته اما در گزارش نهایی جزییاتی از وضعیت ایران منتشر نشده است.

گزارش  «دموکراسی تحت سیاست قرنطینه: تاثیر کووید۱۹ در مبارزه جهانی برای آزادی» ، در ماه اکتبر منتشر شد و محققان از مارس تا سپتامبر نزدیک به ۴۰۰ روزنامه نگار ، فعال مدنی و دیگر کارشناسان سیاست و دموکراسی را مورد پرسش قرار دادند تا دریابند که همه‌گیری کرونا چگونه بر آزادی ۱۹۲ کشور تاثیر گذاشته است.

اکنون به نظر می رسد که از زمان شیوع بیماری، شرایط دموکراسی و حقوق بشر در ۸۰ کشور بدتر  از قبل شده باشد. این گزارش به موارد روشنی اشاره می‌کند که در آن دولت ها از کرونا به عنوان بهانه‌ای برای خاموش کردن مخالفت‌ها ، به حاشیه راندن گروه‌های اقلیت و کنترل اطلاعات استفاده کرده‌اند.

مطابق این گزارش ، ۶۴ درصد از پاسخ دهندگان گفته‌اند که تاثیر کووید۱۹، طی سه تا پنج سال آینده تاثیری منفی بر دموکراسی خواهد بود. در این گزارش به چند نکته مهم درباره نحوه سواستفاده از این بیماری توسط دولت‌ها اشاره شده است.

اولین مورد، سوء استفاده از قدرت است. بر اساس این پژوهش ، ۵۹ کشور از ۱۹۲ کشور به دلیل سیاست محدودیت و قرنطینه و سایر اقدامات پیشگیرانه، دست به نوعی خشونت یا سو استفاده از قدرت زده‌اند. سارا رپوچی ، نویسنده گزارش، می‌گوید: «پلیس از قرنطینه به عنوان بهانه‌ای برای ضرب و شتم مردم یا بازداشت آنها استفاده می کرد.»

رپوچی به عنوان یکی از فریبنده‌ترین نمونه ها در زیمبابوه اشاره می‌کند و  می‌گوید این کشور از «محدودیت‌های کووید۱۹ بهانه‌ای برای یک محدودیت گسترده و تهدید، آزار و اذیت و حمله فیزیکی به مخالفان استفاده کرده است.»

در ماه ژوئیه ، دفتر حقوق بشر سازمان ملل گزارش‌هایی دریافت کرد که پلیس زیمبابوه با استفاده از زور حداقل ۱۲ پرستار و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی را که در خیابان برای دستمزد و شرایط کار بهتر تجمع کرده بودند، دستگیر کرده است. به گفته مقامات، این معترضین در حال نقض محدودیت‌های قرنطینه بودند.

برخی مقامات سیاسی در کشورهای مختلف نیز از این ویروس به عنوان بهانه‌ای برای یک دستور کار سیاسی که قبلا هم وجود داشت، استفاده می‌کنند. رپوچی توضیح می دهد: «سرکوب‌های زیادی علیه گروه های اقلیت انجام شده است که قبل از همه‌گیری نیز هدف قرار گرفته بودند، مانند مسلمانان در هند.» «آنها به عنوان شیوع دهنده ویروس مورد هجوم قرار گرفته‌اند.»

دومین مورد سوءاستفاده از کرونا، کنترل اطلاعات است. براساس این بررسی، حداقل ۹۱ کشور از ۱۹۲ کشور در حین شیوع کرونا، نوعی محدودیت در رسانه‌های خبری داشته‌اند.

 تلاش برای كنترل اطلاعات، برخورد دولت‌ها با روزنامه نگاران برای پخش اخبار مربوط به کووید۱۹ و همچنین آزار و اذیت و ارعاب و دستگیری، از موارد دیگری است که رسانه‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند.