مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، گفت که آمریکا در اعتراض به تخلفات روسیه در «معاهده آسمان‌های باز»، روز جمعه به طور رسمی خروج خود از این معاهده را اعلام می‌کند.

وزیر خارجه آمریکا گفت: «این پیمان به نفع امنیت جهانی بود. اقدامات روسیه سبب شد تا اهداف این پیمان که اعتمادسازی و شفافیت بود، تضعیف شود.»

معاهده آسمان‌های باز میان آمریکا و روسیه امضا شده و به دنبال اجرای آن از سال ۲۰۰۲ تاکنون ۳۴ کشور به آن پیوسته‌اند. این معاهده اجازه پرواز هواپیماهای تجسسی بر فراز آسمان کشورهای عضو را می‌دهد. مقام‌های روسیه گفته‌اند در صورت خروج آمریکا، مسکو نیز به آن پاسخ خواهد داد.

پمپئو گفت با اجرای این تصمیم، آمریکا شش ماه دیگر به طور رسمی از معاهده آسمان‌های باز خارج می‌شود. در عین حال، در صورتی‌که روسیه به طور کامل به این معاهده پایبند باشد، آمریکا نیز ممکن است در تصمیم خود تجدید نظر کند.

او با اشاره به تاکید دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، مبنی بر اینکه همه توافق‌نامه‌های ایالات متحده باید از منظر واقعیت‌های روز به نفع آمریکا باشند گفت: «پس از بررسی‌های دقیق و دریافت نظرات متحدین و شرکای کلیدی، به این نتیجه واضح رسیدیم که ماندن در این معاهده به نفع آمریکا نیست.»  

 پمپئو افزود: در حالیکه آمریکا و سایر کشورهای عضو این معاهده به تعهدات خود پایبند بوده‌اند، روسیه چندین سال بود که علنا و مرتبا این معاهده را نقض می کرد. روسیه نه تنها در مورد معاهده آسمان‌های باز بلکه در مورد سایر معاهدات کنترل تسلیحاتی دیگر نیز یک «متخلف سریالی» بوده است.    

وزیر خارجه آمریکا خاطرنشان کرد: «اگرچه هدف معاهده آسمان‌های باز این است که با ایجاد امکان پروازهای نامحدود، این اعتماد را بین اعضای معاهده ایجاد کند که چیزی برای مخفی کردن ندارند، روسیه مرتبا به گونه‌ای برخورد کرده که گویی تعهدی ندارد و یا تعمدا برای پروازهای تجسسی محدودیت یا ممنوعیت ایجاد کرده است.»

 در بیانیه پمپئو آمده است: «روسیه در یک کوریدور ۱۰ کیلومتری در امتداد مرز خود با مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیای گرجستان که از سوی روسیه اشغال شده اجازه پروازهای تجسسی نمی‌دهد و بر ادعای اشتباه خود مبنی بر اینکه این دو منطقه کشورهایی مستقل هستند، تاکید می‌کند» ضمن اینکه «اقدام روسیه در اختصاص دادن یک میدان سوخت‌گیری هوایی در کریمه اوکراین با هدف پیش بردن این ادعای روسیه صورت می‌گیرد که این شبه‌جزیره به روسیه ملحق شده که این موضوع هرگز برای آمریکا قابل پذیرش نیست.»

این بیانیه تاکید کرد که روسیه به صورت غیرقانونی بر روی باریکه کالینینگراد محدودیت پرواز وضع کرده است. این در حالی ‌است که این باریکه به مکانی با ساختارهای نظامی چشمگیر تبدیل شده و به گفته مقامات روسی دارای موشک‌های مجهز به کلاهک اتمی است که به سوی ناتو نشانه رفته‌اند. در سال ۲۰۱۹، روسیه بدون هیچ دلیلی به یک پرواز تجسسی مشترک آمریکا و کانادا بر فراز یک مانور بزرگ نظامی روسیه مجوز نداد.

پمپئو گفت: «مشکلات مذکور غیر از تخلفات مکرری است که روسیه طی سال‌ها عضویتش تحت این معاهده انجام داده است. به عنوان مثال، می‌توان به نحوه نامناسب اعلام وضعیت فوق‌العاده برای محدودیت پرواز در حریم هوایی راه‌هایی اشاره کرد که افراد مهم از آن ترد می‌کنند و این روند تا سال ۲۰۱۷ ادامه داشت. سال‌هاست که این تخلفات مقطعی نشان می‌دهد روسیه تمایل دارد هرگاه که اراده کند محدودیت یا ممنوعیت پرواز اعلام کند. این رفتار ضربه‌ای اساسی به هدف این معاهده در ایجاد اعتماد است.»

این بیانیه می‌افزاید که اقدام روسیه در اجرای انتخابی معاهده آسمان‌های باز، مشکلاتی را ایجاد کرده که فراتر از نقض معاهده است. رویکرد روسیه در اجرای این معاهده، به شدت اهداف آن را در اعتمادسازی تضعیف می‌کند و از این معاهده به عنوان ابزاری برای اعمال فشار نظامی استفاده کرده است.

علاوه براین در بیانیه وزیر خارجه آمریکا آمده که به نظر می‌رسد روسیه از تصاویر بدست آمده در آسمان‌های باز در جهت حمایت از دکترین تهاجمی جدید خود استفاده می‌کند. طبق این دکترین روسیه سلاح‌های هدایت‌شونده متعارف خود را به سمت زیرساخت‌های حیاتی آمریکا و اروپا نشانه می‌گیرد و با تسلیحاتی کردن ماهیت این معاهده، آن را به ابزاری برای تهدید و ارعاب تبدیل کرده است.

وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت که پیام ما به کسانی که پیشنهاد می کنند آمریکا در پاسخ به اقدامات تحریک‌امیز روسیه مقابله به مثل کند این است که انجام چنین کاری تنها به تضعیف اهداف اصلی معاهده منجر شده و تنش و بی‌اعتمادی بیشتری را بین آمریکا و روسیه ایجاد می‌کند.

پمپئو گفت که ما قصد نداریم این معاهده را که هدفش اعتمادسازی است، تسلیحاتی کرده و به بی‌اعتمادی آلوده کنیم. هدف از آسمان‌های باز کمک به امنیت جهانی بود، اما اجرای آن چنان به تحریف کشیده شده که در حال حاضر به آن دسته از اهداف روسیه که برای امنیت مضر هستند خدمت می‌کند.

او افزود که ما می‌دانیم بسیاری از متحدان و شرکای ما در اروپا هنوز هم ارزش‌هایی در این معاهده می‌بینند و از پاسخ‌های هوشمندانه‌ای که در این روند به پرسش‌های ما داده‌اند تشکر می کنیم. اگر به خاطر ارزشی که آنها برای معاهده قائل هستند نبود، ما مدت‌ها پیش از این معاهده خارج می‌شدیم. با این وجود، ما نمی خواهیم صرفا به دلیل حفظ وجهه یک همکاری ساختگی با روسیه، به مشکلات کنونی این معاهده که ناشی از تهدیدات و بی‌اعتمادی‌های روسیه است ادامه دهیم.

وزیر خارجه آمریکا در بخشی از بیانیه خود تاکید کرد که «اشتباه نکنید: در همه این تحولات و در از بین رفتن مداوم ساختار کنترل تسلیحاتی، روسیه به تنهایی مسئول است. ما به رویه‌های کنترل تسلیحاتی که امنیت آمریکا، متحدان و شرکایش را افزایش می دهد متعهد خواهیم ماند، رویه‌هایی که قابل راستی‌آزمایی و قابل اجرا باشند و طرفین آن کسانی باشند که با مسئولیت‌پذیری به تعهدات خود عمل می‌کنند اما ما نمی‌توانیم در آن دسته از توافق‌نامه‌های کنترل تسلیحاتی بمانیم که یکی از طرفین آن را نقض می‌کند و به جای اینکه به صورت فعالانه از صلح و امنیت جهانی حمایت کنند آن را تضعیف نمایند.»

او تاکید کرد درصورتی‌که روسیه به تعهدات خود به این معاهده اعتمادساز برگردد، ما مایلیم در این تصمیم تجدید نظر کنیم. اما در صورتی‌که موضع کرملین تغییر نکند، راه ما به خروج از این معاهده تا شش ماه آینده منتهی خواهد شد.