پژوهشگران انستیتوی صلح استکهلم می گویند صادرات اسلحه کاهش یافته اما اشتهای کشورها برای وارد کردن آن کم نشده است.

بر اساس گزارشی که انستیتوی صلح بین المللی استکهلم روز دوشنبه منتشر کرده، رشد صادرات تسلیحاتی از سوی بزرگترین کشو‌رهای صادر کننده آن در پنج سال گذشته متوقف شده است اما به گفته پژوهشگران این انستیتو، این به معنای زندگی در جهانی صلح‌آمیزتر نیست بلکه دلایل بسیاری دارد که از جمله آنها تمایل به ساخت و تولید داخلی سلاح از سوی برخی کشورهای وارد کننده آن است.

در حالی‌که صادرات تسلیحاتی در جهان همچنان در بالاترین حد خود پس از پایان جنگ سرد قرار دارد، اما این اولین بار است که پس از سال‌های ۲۰۰۵-۲۰۰۱ میزان صادرات اسلحه در پنج سال گذشته رشدی نداشته است.

درمقایسه‌ای که بین دوره‌های پنج ساله ۲۰۱۵-۲۰۱۱ و ۲۰۲۰-۲۰۱۶ انجام شده، ۳ صادر کننده بزرگ جهان یعنی آمریکا، فرانسه و آلمان در دوره پنج ساله اخیر در واقع صادرات خود را افزایش داده‌اند اما با کاهش نسبتا چشمگیر صادرات دو صادر کننده بزرگ دیگر یعنی روسیه و چین، مجموع رشد هر پنج کشور با هم برابر شده و در نتیجه بدون رشد باقی مانده.

در همین دوره با رشد میزان تقاضا در کشورهای خاورمیانه، واردات اسلحه در این منطقه ۲۵ درصد افزایش داشته است.

به عنوان مثال در این دوره عربستان سعودی بزرگترین وارد کننده تسلیحات در منطقه ، ۱۱ درصد از کل واردات تسلیحاتی در جهان را به خود اختصاص داده که ۷۹ درصد آن از سوی آمریکا تامین شده است.

اما در مقایسه، هندوستان به عنوان دومین کشور بزرگ وارد کننده تسلیحات، وارداتش را تا ۳۳ درصد کاهش داده است. 

کارشناسان انستیتوی استکهلم دلیل عمده کاهش واردات تسلیحات در هند را پیچیدگی‌های فرآیند خرید در این کشور و تلاش‌های آن برای کاهش وابستگی به روسیه عنوان کرده‌اند.

پژوهشگران انستیتوی صلح استکهلم دلایل متعددی را برای عدم رشد صادرات و واردات تسلیحات برشمرده‌اند و مهم‌ترین دلیل آن را تمایل برخی کشورها برای تولید و ساخت تسلیحات داخلی دانسته‌اند.

سیمون و زمان یکی از پژوهشگران ارشد انستیتوی صلح بین‌المللی استکهلم در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تاکید کرد کاهش میزان واردات کشورها ضرورتا به معنای کاهش اشتهای آنها برای خرید نیست.

او افزود در برخی موارد دلیل کاهش میزان واردات ممکن است فقط وجود محدودیت بودجه باشد و در مواردی شاید نتیجه تغییر سیستمی که هنوز به روز نشده و تا چند سال نیز نیازی برای به روز شدن ندارد.

اما به به باور او و دیگر پژوهشگران، جهان شاهد روندی است که در آن تمایل برخی کشورها برای اتکا به تولید داخلی بیشتر شده است.

وزمان در ادامه می گوید با اینکه هنوز نشانه‌ای از تاثیر مستقیم همه‌گیری ویروس کرونا بر صادرات و واردات تسلیحات دیده نمی‌شود اما در دراز مدت همه‌گیری باعث خواهد شد کشورها بودجه‌های خود را بازنگری کنند و بخش تسلیحات باید برای تخصیص بودجه رقابت بیشتری بکند. از سوی دیگر کشورهای جهان باید بین تعیین اولویت بودجه با دیدگاه‌های خود نسبت به تهدید ها و تنش‌های جهانی تعادل برقرار کنند.

او گفت در بسیاری از کشورهای جهان از جمله اروپا این احساس قوی وجود دارد که جهان قرار نیست امن‌تر شود.