ژاپن: نام نخستوزیر ما را درست بگویید
ژاپن درخواستی مودبانه از مردم دنیا دارد: نام ما ژاپنیها را غلط نگویید.
در زبان ژاپنی، ابتدا نام خانوادگی گفته میشود و سپس نام کوچک؛ در زبان چینی و کرهای هم همینطور است.
بیش از یک قرن است که نامهای ژاپنی در زبان انگلیسی پس و پیش نوشته میشود. این روش در عصر میجی (Meiji Era) بخشی از تلاشهای گستردهتر برای بینالمللی شدن بود و اکنون بهصورت الگویی پذیرفتهشده درآمده است، هرچند استثناهایی وجود دارد و بسیاری از نامهای تاریخی هنوز به همان صورت قبل نوشته میشود، یعنی نخست نام خانوادگی میآید.
این ماه، ژاپن وارد عصر سلطنت رِیوای جدید (Reiwa Era) میشود و دولت ژاپن میخواهد این مساله را یک بار برای همیشه حل کند.
تارو کونو، وزیر امور خارجه ژاپن، در گفتوگو با خبرنگارها گفت که دولت امیدوار است نام نخستوزیر، «آبه شینزو نوشته شود، درست مثل نام رییسجمهوری چین، شی جینپینگ، و رییسجمهوری کره جنوبی، مون جهـاین».
کونو در نظر دارد این درخواست را با رسانههای بینالمللی مطرح کند و امیدوار است رسانههای انگلیسیزبان ژاپنی از این طرح تبعیت کنند.
او به گزارشی اشاره میکند که شورای ملی زبان تقریبا ۲۰ سال پیش منتشر کرد و خواستار اتخاذ الگوی زبان ژاپنی در زبان انگلیسی بود. این درخواست آن زمان راه به جایی نبرد، چه در جامعه بینالمللی و چه بین خودِ ژاپنیها، که بیشترشان همچنان به نوشتن نامشان به انگلیسی بهترتیبی که نام خانوادگی در آخر بیاید ادامه دادند؛ اما امید میرود با فرا رسیدن عصر جدید میل به تغییر بیشتر شود.
هرقدر دولت ژاپن در این زمینه تلاش کند و حتی اگر بیشتر سازمانهای رسانهای از ترتیب ژاپنی نامها تبعیت کنند، باز هم هیچ تضمینی وجود ندارد که همه درست بنویسند، همانطور که جستوجوی اینترنتی نام «آقای جینپینگ» نشان میدهد.
در حال حاضر، راهنمای شیوه نگارش آسوشیتدپرس مدخلی برای نامهای ژاپنی ندارد، اما آسوشیتدپرس نام نخستوزیر ژاپن را شینزو آبه مینویسد. بر اساس راهنمای شیوه نگارش که انتشارات دانشگاه شیکاگو تهیه کرده است، «اگر نامهای ژاپنی به صورت غربی نوشته شود، به همان ترتیبی که نویسندگان ژاپنی به انگلیسی مینویسند، نام خانوادگی آخر میآید.»
در صفحه راهنمای شیوه نگارش ویکیپدیا برای نامهای ژاپنی نوشته شده است که در مقالهها باید «همان شکلی به کار برده شود که فرد برای معرفی هویت شخصی یا کاریاش استفاده میکند، البته در صورتیکه به الفبای انگلیسی یا لاتین موجود باشد.»
در حال حاضر بالای مدخل آبه در دانشنامه آنلاین ویکیپدیا این اطلاعیه آمده است: «درخواست شده است که عنوان این مقاله به آبه شینزو تغییر یابد.» در صفحه بحث، محلی که ویراستارهای داوطلب درباره ویرایشها و اضافات پیشنهادی به مدخلهای ویکیپدیا بحث و تبادلنظر میکنند، فردی که این تغییر را پیشنهاد داده گفته است این تغییر طبق درخواست مطرحشده در اطلاعیه دولت ژاپن است.
کاربر دیگری نوشته است: «ویکیپدیا مطیع تقاضاهای دولتی نیست. ما شیوه نگارش خودمان را داریم... و الگوی انگلیسی نامها را به کار میبریم. در همه زندگینامههای ژاپنی نام کوچک را پیش از نام خانوادگی میگذارند، در حالیکه چینیها نخست نام خانوادگی را مینویسند. اگر ما این الگو را برای آبهـسان (آقای آبه) تغییر دهیم، آنوقت باید بقیه مقالههای مربوط به ژاپنیها را هم عوض کنیم. این تغییر ممکن است، اما باید جای دیگری به بحث و گفتوگو گذاشته شود، نه در این صفحه زندگینامه و درباره این مورد خاص.»
این کاربر در ادامه اضافه میکند «اگر بیشتر منابع آبهـسان (آقای آبه) را به آبه شینزو تغییر بدهند، آنوقت ویکیپدیا هم تبعیت میکند. فعلا، خیلی زود است که بگوییم دستورالعمل جدید به قوت خود باقی خواهد ماند.»
اگر تلاشهای دولت ژاپن ناکام بماند، در هفتهها و ماههای آتی موقعیتهای کدورت و دلخوری زیادی پیش خواهد آمد.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، شنبه برای دیدار رسمی وارد ژاپن شد و نخستین رهبر خارجی بود که با ناروهیتو، امپراتور ژاپن، پس از تاجگذاری، ملاقات میکند. در ماه آینده، ژاپن میزبان نشست سران جی ۲۰ خواهد بود و پس از آن، میزبان رقابتهای جهانی راگبی در ماه سپتامبر و سپس، میزبان بازیهای المپیک تابستانیِ سال بعد.
در تمام این رویدادها آبه شینزو حضور خواهد داشت، یا شاید هم شینزو آبه؛ بستگی دارد چه نشریهای را بخوانید.