یک هفته پس از ورود گردباد قطبی (polar vortex) به مناطق مرکزی و شرقی آمریکا و کانادا، سرما و یخ‌بندان زندگی دست‌کم ۲۱۲ میلیون نفر در ۱۰ ایالت آمریکا را تحت‌تاثیر قرار داده است و دست‌کم ۸۳ میلیون آمریکایی دمای هوای زیر صفر را تحمل می‌کنند.

هم‌زمان رکوردهای سرما در آمریکا پشت‌سرهم شکسته می‌شود: در برخی نقاط شهر شیکاگو و ایالت مینه‌سوتا، دمای هوا در تندباد از منفی ۴۶ درجه سانتی‌گراد گذشت و رودخانه شیکاگو یخ بست.

پیش‌بینی شده است موج سرما که در گذر هفته اخیر اوج گرفته است، تا دوشنبه پیش‌رو ادامه داشته باشد.

بیشتر مدارس مناطق شمالی میدوِست و محدوده پنج دریاچه بزرگ در مناطق مرزی آمریکا و کانادا تعطیل شده‌اند و در برخی نقاط، اداره‌ها ازجمله اداره پست هم تعطیل‌اند؛ چون حتی مامورهای پست که تقریبا در هر هوایی مرسوله‌های پستی را به در خانه‌ها و ساختمان‌ها می‌رسانند، در این هوا قادر به جابه‌جایی نیستند.

همراه‌ با موج سرما، بارش شدید برف و یخ‌بندان ایالت‌های ایلینوی، آیووا، مینه‌سوتا، داکوتای شمالی، داکوتای جنوبی، ویسکانسین و بخش‌هایی از ایالت‌های کانزاس، میزوری، مونتانا و نبراسکا را دربرگرفته است.

شدیدترین تندبادها (gusts of wind) در ایالت مینه‌سوتا مشاهده شده است؛ جایی که دمای هوا همراه با باد یخ، به کمتر از پنجاه درجه سانتی‌گراد افت کرده است. تاکنون مرگ سه‌ نفر به‌خاطر سرما در این ایالت تایید شده است. یک مرد ۵۵ ساله در ایالت مینه‌سوتا هنگام برف‌روبی درگذشت و یک جوان ۲۲ ساله که کلیدهایش را گم کرده بود، چون نتوانست وارد خانه‌اش شود، مُرد؛ یک نفر دیگر را هم در نزدیکی خانه‌اش مرده پیدا کردند.

قطب شمال این هفته گرم‌تر از میدوِست آمریکا

این درحالی است که دمای هوا در قطب شمال بالاتر از دمای این مناطق آمریکاست؛ چون به‌واسطه گرمایش زمین، شمالگان به‌قدری گرم‌ شده است که در برخی هفته‌های زمستان، دمای هوا دست‌کم ۲۰ درجه بالاتر از دمای معمول این منطقه و به صفر درجه سانتیگراد می‌رسد.

این یعنی دیگر تعادل دمایی وجود نخواهد داشت تا گردباد قطبی (polar vortex) را در قطب شمال قفل کند. گردباد قطبی در ماه‌های سردتر سال، جریان هوای سرد را در قطب شمال و جنوب مستقر می‌کند. مرز این جریان با نیم‌کره شمالی یک رودخانه جَوی یا جت‌استریم (Jet stream) است.

جت‌استریم واژه‌ای عمومی برای رودخانه‌های جوی است. در نقاط مختلف زمین مثل قطب یا استوا می‌توان این رودخانه‌های جوی را در ارتفاعات بالاتر اتمسفر یافت. جت‌استریم شمالگان در حالت عادی در تعادل دمایی بین این قاره و قطب شمال قفل شده است؛ بااین‌حال وقتی مثل الان و به‌واسطه گرمایش زمین، قطب شمال دیگر سردتر از نیم‌کره شمالی نباشد، این رودخانه به‌سمت جنوب سوق پیدا می‌کند و همراهش گردباد قطبی را به مناطق دیگر می‌آورد، مثل وضعیت فعلی شرق و مرکز کانادا و آمریکا.