شنبه همین هفته بود که حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات ایران و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفتگو با یکی از خبرگزاری‌های داخلی اظهار نظر پرحاشیه‌ای کرد. او در بخشی از مصاحبه خود که در رابطه با افزایش تعرفه بسته‌های اینترنتی تلفن همراه در ایران بود، با دفاع از اپراتورها گفت: «باید با کمال صراحت بیان کنم ایران ارزان‌ترین قیمت اینترنت موبایلی در دنیا را دارد و فوق‌العاده ارزان است». او البته به همین نکته نیز اکتفا نکرد و ادامه داد: «هیچ یک از کاربران نمی‌توانند در کشورهای خارجی به دلیل گرانی بیش از حد تعرفه، از اینترنت موبایل استفاده کنند». همین جملات کافی بود تا کاربران شبکه‌های اجتماعی ساعت‌ها این موضوع را مورد بحث قرار دهند.

بررسی دقیق این گفته‌ها پیش از هر چیز نیازمند این است تا بدانیم دقیقا چه اتفاقی رئیس سازمان تنظیم مقررات را به چنین واکنشی واداشته است. منشا این موضوع به کمتر از یک ماه پیش برمی‌گردد؛ زمانی که دو اپراتور تلفن همراه در ایران تصمیم گرفتند تا نرخ بسته‌های اینترنتی خود را افزایش دهند. میزان این افزایش در برخی بسته‌ها به ۳۰ درصد نیز می‌رسید؛ مسئله‌ای که باعث شد تا مشترکان «همراه اول» و «ایرانسل» نسبت به این موضوع معترض شوند. البته کار به اینجا ختم نشد و این دو اپراتور یک هفته پس از آن، تعرفه مکالمه خود را نیز تا بیش از ۳۰ درصد افزایش دادند.

برای بررسی صحت آنچه معاون وزیر ارتباطات ایران اذعان داشته، نیازی نیست تا همه اپراتورهای دنیا را زیر و رو کنیم. کافی است به چند کشور آن‌طرف‌تر برویم. اپراتور Jio از جمله اپراتورهای کشور هند است که خدمات اینترنتی خود را با قیمت ارزانی به مشترکانش ارائه می‌دهد. هزینه بسته ۴۲ گیگابایتی یک ماهه این اپراتور تنها ۲ دلار قیمت دارد؛ به عبارتی ۰.۰۴۸ دلار به ازای هر گیگابایت. در ایران، اپراتور ایرانسل حداکثر ۱۰ گیگابایت به ازای یک ماه را در بسته‌های خود تعریف کرده است که با توجه نرخ دلار این روزها، هر گیگابایت آن برای مشترک ۰.۲۱ دلار هزینه دارد.

در خاورمیانه اما ارزان‌ترین اینترنت را می‌توان در کشوری یافت که روابط سیاسی مطلوبی با ایران ندارد. هزینه اینترنت در اسرائیل که به عنوان مهد شرکت‌های فناوری خاورمیانه شناخته می‌شود چندان بالا نیست. هزینه هر گیگ از بسته ۳۰ گیگابایتی اپراتور Golan Telecom این کشور ۰.۲۶ دلار قیمت دارد که با توجه به سرانه درآمد حدود هفت برابری نسبت به ایران، مبلغ کمی به حساب می‌آید.

نگاهی اجمالی به همین نمونه‌های مختصر نشان می‌دهد حتی با در نظر گرفتن افزایش نرخ دلار، کماکان ایران «ارزان‌ترین اینترنت موبایل دنیا» را در اختیار ندارد. با این وجود، این همه ماجرا نیست. تجربه استفاده از اینترنت در ایران با سایر نقاط دنیا متفاوت است. سرعت، کیفیت، پایداری و از همه مهم‌تر، امکان دسترسی آزادانه به سایت‌ها و برنامه‌های متخلف، موضوعی است که همواره مشترکان اینترنت در ایران را آزار داده است. سیاست سانسور و مسدودسازی حجم عظیمی از اینترنت، کاربران را مجبور به استفاده از راهکارهای دور زدن فیلترینگ کرده است؛ مسئله‌ای که در عمل هزینه مصرف اینترنت را افزایش داده و از کیفیت آن کاسته است.

بنابراین اگر کاربر اینترنت در ایران باشید، هزینه ماهانه اینترنت به معنی هزینه بسته اینترنت، همراه با هزینه اشتراک فیلترشکن است. این یعنی پرداخت قیمت بالاتر برای اینترنتی که نه سرعتی شبیه به نمونه‌های منطقه دارد و نه می‌توان در آن آزاد بود.