رابرت مولر، مدیر سابق اف‌بی‌آی و بازرس ویژه‌ پرونده‌ کشف دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ و تبانی میان کارزار ترامپ و روسیه (دولت و شهروندان روس) روز ۲۲ مارس پس از ۲۲ ماه کار به دادستان کل آمریکا، ویلیام بار اعلام کرد که کار او به پایان رسیده است. روز بعد آقای بار در یک نامه‌ تاریخی چهار صفحه‌ای به کنگره نتایج تحقیق آقای مولر را به طور مقدماتی اعلام کرد. او در این نامه به چهار سوال که بیش از دو سال در فضای سیاسی آمریکا مطرح بوده، پاسخ داد:

۱) در موضوع دخالت، شهروندان روس مرتبط با دولت روسیه تلاش کردند با استفاده از رسانه‌های اجتماعی اطلاعات نادرست را رواج داده و فضای انتخابات را آلوده سازند. آنها همچنین به دزدی اطلاعات حزب دموکرات در فضای مجازی پرداختند؛

۲) در موضوع تبانی، علی‌رغم تلاش روس‌ها برای نشر اطلاعات تفرقه‌آمیز و دزدی اطلاعات در فضای مجازی در دوران انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، هیچ گونه توطئه و همکاری میان دولت روسیه و کارزار ترامپ وجود نداشته است؛

۳) در موضوع ممانعت از تحقیق و اجرای عدالت، اگرچه نمی‌توان ترامپ را کاملا از این موضع مبرا دانست اما این تحقیق به این نتیجه نرسیده است که ترامپ جرمی مرتکب شده است؛

۴) در موضوع انتشار نتایج تحقیق، بنا به برخی ملاحظات قانونی (مثل غیر قانونی بودن اعلام اسامی اعضای هیئت منصفه یا انتشار اسامی افرادی که اتهامی به آنها وارد نشده) جزئیات تحقیق بعد از حذف برخی بخش‌ها منتشر خواهد شد.

جزئیات تحقیق مولر و انتقادات

تحقیق مولر ۲۵ میلیون دلار برای مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه در بر داشت. تیم مولر در جریان این تحقیق ۲۸۰۰ احضاریه صادر کرد، ۵۰۰ دستور تفتیش و ۵۰۰ مصاحبه انجام داد. تحقیق او به ۳۷ اعلام جرم انجامید که همه به اصل هدف تحقیق بی‌ربط بودند یا به شهروندان روس مرتبط می‌شدند.

تیم مولر شامل ۱۷ وکیل، و ده‌ها بازجو با سوابق طولانی در این گونه تحقیقات بود. در دو سال تحقیق هیچ گونه اطلاعاتی از کار تیم مولر درز پیدا نکرد و همین موضوع بر اعتبار کار او افزود. تیم مولر به حمایت‌ها و انتقادات نیز پاسخ نداد و در سکوت به کارش ادامه داد. در حرفه‌ای بودن کار تیم مولر کسی شک نداشت، گرچه ترامپ به صراحت ۱۳ تن از همکاران مولر را دموکرات سرسخت نامید و گروهی نیز برخی از همکاران مولر را به کمک مالی به کارزار هیلاری کلینتون متهم می‌کردند.

انتقاد دیگر به کار تیم مولر آن بود که آغازگر کار آن یک پرونده‌ تبلیغاتی از یک جاسوس انگلیسی (کریستوفر استیل) و مداخله‌های طرفداران جدی هیلاری کلینتون در وزارت دادگستری بوده است.

چرا بازرس ویژه؟

تحقیق در موضوع دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ زمانی به مولر واگذار شد که دموکرات‌ها نتوانسته بودند شکست در انتخابات را هضم کنند (و هنوز اکثرا نتوانسته‌اند) و کشور در التهاب سیاسی به سر می‌برد. تحقیق توسط کمیته‌های مختلف سنا و مجلس نمایندگان که همه به رد تبانی منتهی شدند، نمی‌توانست دموکرات‌ها را قانع کند چون جمهوری‌خواهان در آن دوره اکثریت سنا و مجلس نمایندگان را در اختیار داشتند. تعیین مولر به عنوان یک بازرس حرفه‌ای و خوش سابقه که مورد اعتماد جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بود یکی از اقدامات هوشمندانه‌ جف سشنز، دادستان کل وقت بود. او برای اثبات استقلال مولر خود را از نظارت بر کار مولر نیز کنار کشید.

در طی حدود دو سال از یک سو دموکرات‌ها باید نیروهای اجتماعی خود را کنترل کرده و به آنها می‌گفتند که قبل از هر گونه آشوب باید منتظر نتایج تحقیق مولر بمانند (و در طی این دو سال آتش‌های درون آنها به تدریج کاستی گرفت). از سوی دیگر با حملاتی که ترامپ به مولر و تیم تحقیقش می‌کرد (که برخی از آنها به جا بود، چون اکثر همکاران مولر دموکرات بودند) دموکرات‌ها نمی توانستند جانب مولر و تحقیقش را نگیرند (چون تنفر باعث شده بود که اگر ترامپ می‌گفت آسمان آبی است، برخی از دموکرات‌ها با این موضوع مخالفت می‌کردند). در نتیجه پس از اعلام نتایج تحقیق دموکرات‌ها نمی‌توانستند او را دست نشانده یا دارای جهت‌گیری معرفی کنند.

البته معدودی از دشمنان سرسخت ترامپ حتی بعد از انتشار نامه‌ ویلیام بار چنین کرده‌اند: با معرفی کردن دادستان کل به عنوان «سفید ممتاز» (تعبیری ملایم برای نژادپرست‌ها، در برنامه‌ی ام‌اس‌ان‌بی‌سی، شنبه ۲۳ مارس ۲۰۱۸) یا معرفی کردن کار او به عنوان لاپوشانی تبانی ترامپ. اما نتیجه‌ تحقیق مولر به صراحت برخلاف ادعای سه ساله‌ بسیاری از دموکرات‌ها و رسانه‌ها (عموما علیه ترامپ) بود که او را عامل روسیه معرفی می‌کردند.

نتایج و پیامدها

این تحقیق علی‌رغم همه‌ اشکالاتش از ابتدا و در حین انجام (مثل حمله مسلحانه‌ سحرگاهی به خانه‌ یک روزنامه‌نگار، راجر استون، برای بازداشت او) نتایج مثبت بسیاری برای آمریکا داشته است که شکل‌گیری و کار آن قوت و کارآمدی نهادهای دموکراتیک در این کشور را نشان‌ می‌دهد:

اولین نتیجه‌ کاملا محسوس اعلام نتایج تحقیق مولر منتفی شدن مهم‌ترین موضوع برای استیضاح ترامپ ازسوی مجلس نمایندگانی است که در سال ۲۰۱۸ اکثریت آن را دموکرات‌ها به دست آوردند. موضوعات دیگری برای تحقیق از ترامپ (عمدتا مسائل مالی) وجود دارد اما آنها در حد و اندازه‌ای نیستند که دو سوم نمایندگان مجلس نمایندگان (که باید بخشی از آنها جمهوری‌خواه باشند) را به استیضاح رییس جمهور سوق دهند. حتی قبل از اعلام نتایج تحقیق مولر، خانم نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان اعلام کرده بود که علی‌رغم خواست بخشی از نمایندگان دموکرات، کنگره استیضاح ترامپ را دنبال نخواهد کرد اما با اعلام نتایج کار آقای مولر و همکاران استیضاح ترامپ را باید منتفی دانست.

نتیجه‌ دوم تقویت کارزار ترامپ برای انتخابات ۲۰۲۰ است. در روزهایی که خلاصه‌ نتایج تحقیق مولر اعلام شد، تیم کارزار ترامپ مشغول جمع‌آوری منابع مالی برای این کارزار بود. ترامپ که از وضعیت مثبت اقتصادی و رضایت نسبی جمهوری‌خواهان (به دلیل عمل به وعده‌ها) سود می‌برد با برداشته شدن بار تحقیق مولر با فراغ بال بیشتری به رقبای خود حمله خواهد کرد.

دموکرات‌ها با تبلیغ برنامه‌های سوسیالیستی، عکس‌العمل نه چندان محکم در برابر حملات ضد یهودی نمانیده‌ دموکرات و مسلمان کنگره، و دیدگاه‌های افراطی در مورد سقط جنین (جواز آن تا لحظه‌ تولد) مهمات کافی برای ترامپ در حمله به آنها با افراطی خواندن فراهم آورده‌اند.

نتیجه‌ سوم آن بی‌اعتبار شدن بیشتر رسانه‌ها در ایالات متحده است. حتی پیش از اعلام نتیجه‌ کلی تحقیق مولر عدم اعتماد مردم آمریکا به رسانه‌ها ۷۲ درصد بود. رسانه‌ها در سه سال گذشته برای حمله به ترامپ دچار خطاهای فاحش روزنامه‌نگاری، عدم بی‌طرفی و فقدان توازن در انعکاس اخبار و دیدگاه‌ها شده‌اند. دروغگویی در مورد ترامپ در حالی که ترامپ را دروغگو می‌خواندند بسیار شایع بوده است و روزنامه‌نگاران حرفه‌ای (مثل گلن گرینوالد، از بنیان‌گزاران اینترسپت، خود از لحاظ مشی سیاسی چپ) که دروغ‌های رسانه‌ها را افشا می‌کردند، ازسوی دموکرات‌ها (مثل هوارد دین، رییس سابق تشکیلات دموکرات‌ها) مواجب بگیر روسیه خوانده شدند.

غیر از فاکس نیوز بقیه‌ شبکه‌های خبری و بخش‌های خبری رسانه‌ها در دوران ترامپ به بوق تبلیغاتی دموکرات‌ها تبدیل شده بودند و بازگشت از این موضوع به شکست دیگر دموکرات‌ها در سال ۲۰۲۰ نیازمند است تا حبابی که پیرامون خود ساخته‌اند و با نیروهای امنیتی و غیرامنیتی بازمانده از دوران اوباما تغذیه می‌شود، بترکد. رسانه‌ها بعد از انتشار نتایج تحقیق مولر به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویی سه سال در این مورد مخاطبان خود را آماج تبلیغات سیاسی قرار نداده‌اند.

نتیجه‌ چهارم آشکار شدن فساد دولت اوباما در سوء استفاده از قدرت در جاسوسی علیه رقیب سیاسی حزب دموکرات در انتخابات ۲۰۱۶ و تلاش برای پرونده‌سازی برای او و بعد ایجاد فشار برای تحقیق در موردش و بعد تبدیل شدن اعضای تیمش از رییس سی‌آی‌ای تا روسای دیگر سازمان‌های اطلاعاتی (دولت پنهان) به رسانه‌ها برای خائن خواندن رقیب سیاسی بوده است.

فساد دولت اوباما تنها به موارد سیاسی محدود نمی‌شود. او در دوران ریاست جمهوری صدها میلیون دلار به نزدیکان حزب دموکرات تحت شعار محیط زیست‌گرایی (مثل ۵۳۵ میلیون دلار اختصاص وام دولتی وزارت انرژی به سولیندرا) اعطا کرد که تبخیر شد.

و اما مهم‌ترین نتیجه‌ تحقیق مولر علی رغم همه‌ انتقادات در باب انگیزه‌ شروع و ترکیب تیم مولر برای جامعه‌‌ی آمریکا آن است که اعتماد عمومی به نهاد ریاست جمهوری بازخواهد گشت و مردم حساب برخی نکات دل ناچسب در شخصیت ترامپ را از حساب سیاست‌های دولتش و نیز از نوع روابط خارجی او تفکیک خواهند کرد.

از واکنش سران و فعالان حزب دموکرات در روزهای پس از اعلام نتایج اولیه به نظر نمی‌آید آنها درسی از این ماجرای دو ساله گرفته باشند اما مردم عادی که سهمی در قدرت ندارند و خود را بازنده‌ این جریان و انتخابات قبل و بعد نمی‌دانند، می‌توانند با خیال راحت‌تری در انتخابات بعدی شرکت کنند چون دریافته‌اند که این روسیه نبوده که نتایج انتخابات ۲۰۱۶ را رقم زده است بلکه خود آنها چنین رای داده‌اند. بعد از این داستان دشوار است که بازندگان انتخابات باخت خود را دخالت خارجی نسبت دهند.