جهان به نظاره مجمععمومی سازمان ملل
*این مقاله روز سوم مهرماه (۲۵ سپتامبر) در نشریه الاهرام منتشر شده است.
نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد، هفته پیش گفته بود که نشست این هفته در شورای امنیت سازمان ملل متحد در چهارم مهرماه (۲۶سپتامبر) که به ریاست دونالد ترامپ برگزار میشود، یکیاز پربینندهترین جلسات شورای امنیت خواهد بود.
هرچند که بهنظر میرسد نهتنها این نشست بخصوص، بلکه تمامی اجلاس هفتاد و سومین مجمععمومی سازمان ملل نیز یکی از پُربینندهترین نشستها در تاریخ معاصر خواهد بود؛ چراکه تاثیر سیاست خارجی فعلی آمریکا را نشان میدهد و آن چیزی است که دولت ترامپ درپی آن است: دیده و شنیدهشدن.
دومینباری است که ترامپ بهعنوان رییس جمهوری آمریکا در مجمععمومی سازمانملل شرکت دارد، اما چیزی که آن را متفاوت میکند، رفتار آمریکا در این دوره با متحدان خود است. متحدان غربی آمریکا همه از ترامپ دلخورند؛ از اینکه او از توافق پاریس درباره تغییرات اقلیمی و توافق هستهای با ایران خارج شده و همچنین تعرفههای جدید گمرگی برروی صادرات از اروپا به آمریکا وضع کرده است.
مسائل دیگری نیز وجود دارد؛ مانند گفتوگوهای صلح بین اسراییل و فلسطینیان، آینده همکاریها با ناتو و توافق نفتا، که آقای ترامپ بسیاری از این توافقها را برای آمریکا ناعادلانه میداند و خواستار تغییراتی ساختاری در آنهاست. صورتهای ناخرسند بسیاری در این مجمع عمومی شرکت دارند که در اطراف ترامپِ همیشه خندان نشستهاند.
علاوهبر این، باید به افزایش تعرفهها برای کالاهای وارداتی از چین به آمریکا اشاره کرد و همچنین افزایش عمومی تعرفهها که برای دوست و دشمن تقریبا یکسان بوده و حتی کانادا را نیز بینصیب نگذاشته است. بههمین دلیل، بیشتر روسای جهان، دلیلی برای دلخور بودن از آمریکا دارند، اما راهی یافتهاند که فعلا بتوانند با کجدار و مریز با این ابرقدرتی که اقتصاد دنیا را در دست دارد، بسازند.
شاید بسیاری از این کشورها ترامپ را تحمل میکنند، چراکه چشم به تحقیقات مربوطبه احتمال تبانی ستاد انتخاباتی او با روسیه دارند. برخی بهطور خصوصی آرزو میکنند که استیضاح او را ببینند، تا بلکه بهطریقی از این بنبست بیرون بیایند.
هرچند که چنین آرزویی بهصورت مخفیانه ابراز شده باشد، در خیابانهای نیویورک، بیرون از ساختمان ملل متحد، چنین فکر و آرزویی ازسوی مردم عادی آمریکا، کمتر شنیده می شود؛ افرادی که مشغولیت ذهنی کمتری نسبتبه سرنوشت رییس جمهوری وقت دارند.
این درحالی است که نوآوریهای ترامپ در سیاست خارجی ادامه دارد. از انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل از تلآویو به اورشلیم، تا قطع کمکهای بلاعوض به فلسطینیان، با هدف افزایش فشار به محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، برای مذاکره با اسرائیل و یا فشار به ایرانیان ازطریق اعمال تحریم، برای تندادن به گفتوگو بهمنظور دستیابی به یک توافق جدید درباره برنامه هستهای این کشور.
هیچیک از این سیاستگذاریها جامعه بینالملل را خشنود نکرده است. جامعه بینالملل بهمعنای عام آن، یعنی غرب. درحالیکه برخی دیگر از متحدان ترامپ بین کشورهای عرباند که آنها برای خود، در این سیاستگذاریهای نوین، فرصتی میبینند تا مشکلات منطقهای خود را حل کنند.
ترامپ هنوز براساس آمار، دربین بسیاریاز مردم آمریکا محبوب است و بسیاری اطمینان دارند علیرغم سروصداهایی که علیه او در واشنگتن بهگوش میرسد، ترامپ دوره ریاست جمهوری خود را به اتمام خواهد رساند.
با این وجود، هنور هر آنچه که ترامپ میخواهد، ازسوی متحدان عرب، بهصورت خودکار پذیرفته نمیشود. عربستان سعودی افزایش تولید نفت در سطحی که ترامپ میخواهد را نپذیرفته است. ترامپ میخواهد که مردم آمریکا به سوخت ارزانتری دسترسی داشته باشند، اما سعودی علاقهای به اجابت نقشه ترامپ برای مثال در این مورد خاص، ندارد.
هدف سعودی این است که بازار بینالمللی نفت ثبات داشته باشد و در شرایط فعلی، آنها این بازار را باثبات و قیمت نفت را واقعبینانه میدانند.
تلخی روابط تهران - ریاض یک داستان است و سیاست نفتی برای سعودی، موضوعی دیگر. نفت قابل دستکاری نیست؛ چراکه منافع استراتژیک دارد، حتی چنانچه که متحد نزدیکی مانند ایالت متحده خواستار تغییر در آن باشد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، گفته بود که نشست شورای امنیت سازمانملل در روز چهارشنبه، بر روی موضوعاتی کلیدی مانند مقابله با اشاعه سلاحهای هستهای، کمکهای بشردوستانه و امنیت غذا، صلح و امنیت جهانی، مقابله با تروریسم و اصلاحات در سازمان ملل متحد تمرکز خواهد داشت.
این اظهارات به ما میگوید که موضوعات منطقهای بهمعنای ایران، سوریه، عراق و یمن و درگیریها بین اسرائیل و فلسطینیان، از موضوعات مربوطبه صلح در دستورکار سخنرانی ترامپ در شورای امنیت خواهد بود. بهنظر میرسد که هفتادو سومین نشست مجمععمومی سازمانملل یکیاز پرببیندهترین نشستها باشد و این توجه عموم، محدود به نشست شورای امنیت به ریاست ترامپ، آنگونه که خانم نیکی هیلی اشاره داشت، نخواهد بود.