وزیر خارجه آمریکا، مایک پومپئو، در سفرش به خاورمیانه، در مصر و در دانشگاه آمریکایی قاهره درباره سیاست منطقه‌ای آمریکا سخنرانی مهمی کرد؛ سخنرانی‌ای که بسیاری را یاد سخنرانی سال ۲۰۰۹ رییس‌جمهوری پیشین آمریکا، باراک اوباما، در این شهر انداخت.

اما آقای پومپئو آن توجه جهانی را که باراک اوباما از این سخنرانی به‌دست آورد، نداشت و چنین توقعی نیز نمی‌رفت. یکی از دلایل این امر می‌تواند سیاست‌های منطقه‌ای جدید ترامپ باشد، که بسیاری را بهت‌زده و متحدان این کشور، از عربستان سعودی گرفته تا اسرائیل و کُردهای عراق را آشفته‌خاطر کرده است.

از زمانی‌که طرح خروج نیروهای آمریکایی از سوریه اعلام شد و در پی آن، هزاران نفر از یونیفرم‌پوشان آمریکایی از افغانستان خارج شدند، این تحولات غیر‌منتظره این احساس را در متحدان آمریکا ایجاد کرد که این تغییر سیاست می‌تواند فرصتی باشد برای قدرت‌طلبانی که درپی گسترش قدرت و نفوذشان در منطقه‌اند؛ به‌خصوص ایران، که یکی از دغدغه‌های کشورهای منطقه است و از زمانی‌که آمریکا تصمیم گرفته است از سوریه خارج شود، نگرانی‌های بسیاری در منطقه ایجاد کرده است.

پومپئو در این سفر خاورمیانه‌ای، که از اردن و مصر شروع شد و به بحرین و امارات و عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه خواهد رسید، تمرکزش بیشتر روی این مساله است که به شرکای منطقه‌ای اطمینان‌خاطر دهد آمریکا همچنان به حمایت از این کشورها ادامه می‌دهد.

سخنرانی وزیر خارجه آمریکا در قاهره به بزرگی و تاثیر‌گذاری‌ای که انتظار می‌رفت نبود، اما به‌خوبی توانست نقطه‌نظرات ترامپ را در‌برگیرد، راهبرد او برای سال ۲۰۱۹ را تبیین کند و به‌خصوص نشان دهد توجهشان روی مقابله با تهدید منطقه‌ای ایران است و آن‌ها در‌صددند مشکل دخالت‌های ایران را حل و باعث تغییر رفتار این کشور شوند.

شاید پیام پومپئو در تمامی رسانه‌های بین‌المللی پخش نشد، اما آن‌هایی که بنا بود بشنوند و مخاطبان اصلی بودند، به‌خصوص جمهوری اسلامی ایران، شنیدند. پومپئو به‌صراحت گفت ایران مرکز توجه آمریکا و نگرانی اصلی آن‌ها در منطقه است.

هرگز کشورها در مقابل برنامه‌های انقلابی ایران تا این اندازه متحد نبوده‌اند. پومپئو گفت قطع جریان صادرات نفت ایران و رساندنش به صفر، جلوگیری از فرار از تحریم‌ها، مقابله با تروریسم آن‌ها در اروپا و منزوی کردن سیستم بانکی فاسد ایران جزیی از برنامه‌های آمریکاست و دنیا دامنه تهدیدهای ایران را دیده و به رسمیت شناخته است.

پیامی برای جمهوری اسلامی ایران که شفاف و روشن می‌گوید چنانچه ایران در رفتار خود تغییری ندهد و نخواهد به گفت‌و‌گو با آمریکا تن دهد، در سال میلادی جدید مشکلات سیاستمداران این کشور دو چندان می‌شود.

جالب این‌جاست که آمریکا نه‌تنها خودش از سوریه خارج می‌شود، بلکه به گفته پومپئو، تلاش می‌کند تا آخرین چکمه‌پوشان نظامی ایران را نیز از سوریه بیرون کند.

به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نشانه‌های خروج ایران از سوریه را می‌بینند و به این نتیجه رسیده‌اند اجماعی که در منطقه ایجاد کرده‌اند مفید بوده است، چرا که بشار اسد برای بازسازی کشورش به همسایگان ثروتمند عرب و ایالات متحده آمریکا نیاز دارد و تا زمانی‌که ایرانی‌ها در سوریه حضور نظامی دارند، این امر محقق نخواهد شد.

با بازگشایی سفارت امارات متحده عربی و بحرین در سوریه و امکان بازگشایی سفارت‌های سایر کشورهای عرب و از‌سرگیری پروازهای مستقیم بین‌المللی، نقش و نفوذ ایران در این کشور رفته‌رفته کمتر می‌شود.

رهبران عرب به‌زودی، در ماه آوریل، سی‌امین نشست سران اتحادیه عرب را در تونس برگزار می‌کنند و آمادگی دعوت از بشار اسد و بازگرداندن کرسی این کشور، که در اتحادیه به تعلیق در‌آمده بود، افزایش یافته است. بازگشت اسد به اتحادیه عرب راه خروج نیروهای ایرانی از سوریه را هموار خواهد کرد.