بالاخره گوشت قرمز بخوریم یا نخوریم؟
به عقیده گروهی از دانشمندان سراسر جهان، شواهد کافی وجود ندارد که ثابت کند نخوردن گوشت قرمز یا گوشت فرآوریشده برای سلامتی افراد مفید است. برخی کارشناسان هشدار میدهند که این یافتهها ممکن است مردم را دچار سردرگمی کند.
پس از بررسی شواهد موجود، گروهی از پژوهشگران هفت کشور جهان به این نتیجه رسیدند که بزرگسالان میتوانند، بسته به وضعیت سلامتیشان، به روال گذشته، سه تا چهار بار در هفته گوشت قرمزِ فرآورینشده مصرف کنند.
یافتههای این گروه پژوهشی نشان میدهد که بین مصرف هفتهای سه وعده یا کمتر گوشت قرمز یا فراوریشده و کاهش خطر سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی ارتباط چندانی وجود ندارد.
در این پژوهش، که در ژورنال سالنامه پزشکی داخلی (Annals of Internal Medicine) منتشر شده است، علاوه بر ۵۴ هزار نمونه تصادفی مطالعهشده، از بیش از ۶ میلیون نمونه بررسیشده در ۱۸۰ پژوهش گروهی نیز استفاده شده است.
نویسندگان این مقاله پژوهشی ضمن اشاره به محدودیتهای این پژوهش، معتقدند بیشتر شواهدی که با استناد به آن نتیجه گرفتهاند حذف گوشت قرمز یا فرآوریشده برای سلامتی مفید است، چندان مستدل نیستند. البته به این معنا نیست که چراغ سبز نشان دادهاند هرقدر میخواهید گوشت فرآوریشده بخورید. در واقع، آنها روش پژوهشی را که اغلب مبنای توصیههای تغذیهای است زیر سوال بردهاند: پژوهش از طریق مشاهده صِرف.
یافتههای این پژوهش برخلاف توصیههای تغذیهای سازمانهای معتبری مانند وزارت بهداشت آمریکا است، مبنی بر اینکه بزرگسالان هفتهای یک وعده بیشتر گوشت قرمز یا فرآوریشده نخورند، یا سازمان بهداشت جهانی که در سال ۲۰۱۵، به این نتیجه رسید که «احتمالا» گوشت قرمز و گوشت فرآوریشده سرطانزاست.
بردلی جانستون (Bradley Johnston)، استادیار دانشگاه دَلوزی (Dalhousie University) کانادا، میگوید افرادی که به میزان متوسط گوشت قرمز مصرف میکنند، میتوانند کماکان به همین روال ادامه دهند. او در ادامه میافزاید: « بعید است از نظر اکثر کسانی که گوشت دوست دارند، فواید احتمالی حذف گوشت (از برنامه غذایی) ارزشش را داشته باشد (که دیگر گوشت نخورند).» به گفته جانستون، در این پژوهش فقط روی موضوع «سلامت» تمرکز کردهاند، البته این گروه پژوهشی دغدغههای حیواندوستی و زیستمحیطی هم داشتند و برخی از اعضای گروه بهشخصه گوشت قرمز و گوشت فرآوریشده را از برنامه غذاییشان حذف کردهاند یا میزان مصرفشان را کاهش دادهاند.
البته در واکنش به یافتههای این پژوهش، بخش تغذیه دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد، با انتشار بیانیهای گفته است این توصیهها «تاسفآور» است و ممکن است به سلامت بیماران، سلامت عمومی و سلامت زمین صدمه بزند.
دکتر فرانک بی هو (Frank B. Hu)، رییس این دانشکده، ضمن ابراز تعجب از این توصیهها، معتقد است این پژوهش را کسانی انجام دادهاند که معمولا در حوزه تغذیه پژوهش نمیکنند و روش تحقیقشان بر مبنای روش آزمایشهای دارویی طراحی شده است و برای پژوهش در حوزه تغذیه مناسب نیست. برای او همچنین جای سوال دارد چرا در این پژوهش به آزمایشهایی که مزایای نخوردن گوشت را ثابت میکند اشارهای نشده است. او میگوید کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوریشده در مجموع میتواند از خطر مرگ زودرس ۱۳ درصد، بیماریهای قلبی ۱۴درصد، مرگومیر ناشی از سرطان ۱۱درصد و دیابت نوع ۲ تا ۲۴ درصد بکاهد. به عقیده او، کاهش احتمال ابتلا به این بیماریها بسیار مهم است و اگر از سایر مشکلات حوزه سلامت عمومی مانند مصرف کمِ میوه و سبزی، بیتحرکی، استنشاق دود سیگار دیگران و آلودگی هوا مهمتر نباشد، کماهمیتتر نیست. کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوریشده در آمریکا میتواند جان صدها و هزاران نفر را نجات دهد، زیرا برنامه غذایی بسیاری از آمریکاییها مملو از گوشت قرمز و فرآوریشده است.
هرچند کارشناسان دیگری نیز هستند که معتقدند یافتههای جدید با توصیههای تغذیهای فعلی مغایرت چندانی ندارند.
فرانکی فیلیپس، متخصص تغذیه و سخنگوی انجمن تغذیه بریتانیا، میگوید که این یافتهها با این باور عمومی که مصرف گوشت به میزان متعادل برای سلامتی مضر نیست، همخوانی دارد. او میگوید: «کسانی که زیاد گوشت میخورند باید از میزان مصرفشان بکاهند. هفتهای سه چهار روز گوشت خوردن زیادهروی نیست، به شرطی که بقیه برنامه غذایی متعادل باشد.»
انجمن قلب آمریکا (The American Heart Association) همچنان به بزرگسالان توصیه میکند که از یک الگوی غذایی سالم پیروی کنند که بیشتر تشکیل شده است از سبزیجات، میوه، مغزهای آجیل، بنشن، غلات کامل، پروتئین کمچرب و ماهی، و مصرف مواد غذاییِ با چربی اشباعشده و کلسترول بالا محدود شود و مصرف چربیهای ترانس، نمک، گوشتهای فرآوریشده، کربوهیدراتهای تصفیهشده و نوشیدنیهای حاوی شیرینکننده به حداقل برسد.