دنیای «لایک» و «موزه سلفی» در بوداپست
در دسامبر ۲۰۱۸، موزهای به نام «موزه سلفی» در بوداپست پایتخت مجارستان افتتاح شد. سلفی گرفتن با این تب فراگیر جهانی عمری نهچندان طولانی دارد و شاید عنوان «موزه» برای این محل کمی اغراقآمیز باشد. موزه سلفی در حقیقت یک گالری دکورشده است و برای بازدیدکنندگان فضای عکاسی فراهم کرده است.
فضای این موزه با درختهای نخل صورتیرنگ، شیرینیهای ماکارون غولپیکر، استخر پر از مرواریدهای رنگی، شیرینیها و وسایل چایخوری پلاستیکی با رنگهای صورتی و آبی که از سقف آویزاناند و ایدههای فانتزی دیگر تزیین شده است. این فضا برای نسل اینستاگرام درست شده است، برای آن دسته از افراد که مدام دنبال گرفتن عکسهای متفاوت از خودشان و انتشار آنها روی اینستاگرام یا اسنپ چتاند. این موزه تاکنون بیش از سیهزار بازدیدکننده داشته است و خود را اولین در اروپا معرفی میکند و در حال حاضر از پربازدیدترین اماکن توریستی در بوداپست محسوب میشود. این گالری از نمایشگاهی که به همین منظور در آمریکا برپا شد ایده گرفته است. طراحان این موزه مخاطب خود را نسل جدید میدانند، نسلی که برای پروفایلها و فعالیتهایشان در رسانههای اجتماعی به عکاسی در مکانهای مختلف و متفاوت رو میآورند.
لیلا گانگل، یکی از طراحان این موزه، میگوید سعی کردهاند با رنگها و فرمها بازی کنند و تعداد افرادی که در هر نوبت امکان بازدید دارند محدود شده است تا بازدیدکنندگان بتوانند راحت و بیدغدغه گردش کنند و عکس بگیرند.
در ابتدای موزه، با سالن صورتیرنگی که درختهای نخل عظیم دارد روبهرو میشویم. دعوت میشویم روی موزهای بزرگ بنشینیم یا روی آنها تاب بخوریم. در ادامه، اسبهای تکشاخ بزرگ پلاستیکی میبینیم و استخری که پر است از مرواریدهای رنگی و میتوانیم داخل آن غوطه بخوریم. از سقف هم پردههایی از موزهای رنگی آویزان است.
هر روز عکسهای بیشتری از این موزه در رسانههای اجتماعی پخش میشود و افراد بیشتری را به این مکان میکشاند. بیشتر مخاطبان این موزه افراد زیر ۳۰ سالاند، کسانی که بیشتر زندگیشان در رسانههای اجتماعی میگذرد. البته بین بازدیدکنندهها پدر و مادرهایی هم هستند که فرزندشان را همراهی میکنند، پدر و مادرهایی که شاید خود درگیر تب رسانههای اجتماعی نباشند اما بهدلیل علاقه فرزندانشان یا حتی کنجکاوی همراهیشان میکنند. بیشک علاقه عمومی به سلفی از قشر و سنی خاصی فراتر رفته و تا حد زیادی عمومی شده است، مثل یک زوج بازنشسته که برای گرفتن عکسهای یادگاری سالانهشان به این موزه آمدهاند.
با اینحال، نمیشود گفت همه جوانان از بازدید از این موزه یا از تب سلفی راضیاند. یکی از آنها میگوید که مردم مدام گوشیهایشان را چک میکنند و چنین موزههایی این عادت را بیشتر رواج میدهند، عادت به اینکه بهجای زندگی در لحظه، در کار ثبت لحظه باشند.
موزه سلفی بوداپست اولین موزه از این دست نیست که با بازدیدکنندهها امکان میدهد با دکورهای متفاوت عکس بگیرند. پیش از این، موزه بستنی در لندن افتتاح شده بود که دکورهای عظیم از بستنیهای مختلف داشت و بازدیدکنندگان میتوانستند با بستنی قیفیهای صورتیرنگ و آبنباتهای رنگی عکس بگیرند یا «هپی پلیس» لاسوگاس که دیوارهای رنگینکمانی دارد و گلولههای ریز برفی روی سر بازدیدکنندگان میریزد. همینطور موزه سلفی لسآنجلس که فضای بینظیری دارد، مثلا مخاطب میتواند در وانی پر از سکههای طلا بنشینید و عکس بگیرد یا در اتاقی سلفی بگیرد که وسایلش سروته طراحی شدهاند و انگار روی سقف راه میرود.
جهان رسانههای مجازی با خود فرهنگ تازهای آورده است، فرهنگی که در آن نمایش ظاهری و نمودهای بیرونی دارای اهمیت است. تعداد فالوئرها، لایک عکسها و پستها و ثبت لحظه به لحظه زندگی از نشانههای این فرهنگ تازه است. در چنین فضایی است که گالریها و موزههایی مثل موزه سلفی بوداپست میتواند بازدیدکنندههای فراوانی جذب کند.