از حضور موگرینی تا عذرخواهی مرد شماره یک سلفی مجلس
رفتار روز گذشته برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در برخورد با فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا، در صحن علنی مجلس هنگام برگزاری مراسم تحلیف حسن روحانی، چنان جنجالی به پا کرد که کار را به عذرخواهی یکی از نمایندگان مجلس کشاند.
سلفی فرج الله رجبی نماینده مردم شیراز و تلاشهای پیدرپی او برای گرفتن عکس با این عضو عالی اتحادیه اروپا تنها سوژه عکاسان حاضر در صحن مجلس شورای اسلامی نبود. تصاویر او همراه با ژستهای مختلف در کنار دیگر نمایندگان مجلس که تمام تلاششان را انجام دادند که در گوشهای از کادر دوربین قرار بگیرند، پرحاشیه ترین اخبار روز گذشته بود. انتشارتصاویر برخی از نمایندگان باعث شد که از جامعه هنری گرفته تا روانشناسان و برخی از نمایندگان مجلس نسبت به این تصاویر واکنش نشان داده و یا از خود دفاع کنند.
با انتشار عکسهای سلفی با موگرینی، بلافاصله هشتگی با عنوان «سلفی حقارت» در فضای مجازی به راه افتاد. روزنامهنگاران، هنرمندان، بسیاری از چهرههای مطرح وحتی مردم عادی نیز نسبت به این رفتارها واکنش نشان دادند.
انتقادها آنچنان بالا گرفت که «فرجالله رجبی» مرد شماره یک سلفی در مجلس شورای اسلامی در یادداشتی با عنوان «توضیح و اعتذار» از مردم عذرخواهی کرد . او در کانال تلگرامی خود نوشت: «ابوعلی سینا میگوید: اگر برای یک کار غلط هزار دلیل بیاوری، میشود هزار و یک غلط.» پس از انتشار عکس اینجانب که البته در جوی غیررسمی و پس از پایان مراسم تحلیف در فضای عمومی منتشر شد، اگرچه نمایندگان حاضر در محل از سر مطایبه مشغول گرفتن عکس بودند، ولی به هر حال اینجانب وظیفه خود میدانم از آنچه که خاطر مردم عزیز را مکدر میسازد و ناقض شأن نمایندگی مردم میباشد، عمیقا ابراز تاسف و عذرخواهی نمایم. امیدوارم مردم عزیز و بخصوص همشهریان گرانقدرم اعتذار اینجانب از این غفلت را بپذیرند و عفو نمایند.»
اگر چه رجبی از مردم عذرخواهی کرد اما احمد مازنی نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بدون عذرخواهی از سلفی نامتعارف با موگرینی، این رفتارها را عادی قلمداد کرد . او این حرکت را نشانه علاقه نمایندگان ملت به روابط عمیق با مردم قاره سبز دانست.
حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور در کانال تلگرامی خود در واکنش به عکس سلفی نمایندگان با موگرینی نوشت: «مشکل سیاسی نیست، فرهنگی است. ای کاش با تک تک نمایندگان محترم حاضر در آن تصویر سلفی، مصاحبه ای عمیق گرفته شود.»
المیرا شریفی مقدم، گوینده خبرشبکه ملی در ایران، در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «برای همین رفتارهاست که هنگام ورود مهمانان خارجی شهر را تعطیل میکنند.»
امیرمهدی ژوله، نویسنده و بازیگر نیز دریک پست اینستاگرامی با انتشار عکسهای سلفی نمایندگان مجلس نسبت به رفتارهای صورت گرفته واکنش نشان داد.
بهنوش بختیاری بازیگرسینما نیز با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود به طعنه نوشت: «اگر ملانیا ترامپ میآمد، دوستان چه میکردند؟»
برخی بر این عقیده هستند، فارغ از نگاه جنسیتی وجود یک شخص مطرح در صحن علنی مجلس موجب این شتابزدگی و هیجان شده است و برخی دیگر وجود یک زن را عامل این رفتارها دانستند چرا که این گروه معتقدند این تصاویر و رفتارها درخصوص دیگر مهمانان خارجی که مرد بودند اتفاق نیافتاده است.
محمد فاضلی، جامعه شناس، در یادداشتی تلگرامی با عنوان «عکسهای خانم موگرینی: اینها فقط عکس نیستند» نوشت:
درخصوص تجمع نمایندگان برای عکس گرفتن با خانم موگرینی، اولاً خدا را شاکرم که یک ردیف صندلی بین نمایندگان و ایشان فاصله بوده است. ایشان علیرغم وجود این دیوار جداکننده، تعجب و یک ذره بیم در چهرهاش موج میزند. ثانیاً، فراتر از نسبت دادن این مواجهه غیرمتعارف و تمایل به سلفی گرفتن و عکس یادگاری با خانم موگرینی که بعید است در پروتکلهای دیپلماتیک تعریف شده باشد؛ جا دارد بپرسیم: چه عاملهای ساختاری باعث شدهاند چنین وضعیتی پدید آید؟ پاسخ میتواند در قالب چند سؤال بررسی شود.
-
آیا زن بودن فدریکا موگرینی بر این مواجهه مؤثر بوده است؟
-
آیا این واقعیت که موگرینی مهمترین شخصیت حاضر در مراسم تحلیف بود (تا آنجا که من شخصیتهای حاضر را بررسی کردم) تأثیری بر این مواجهه داشته است؟
-
آیا بیاطلاعی نمایندگان و آموزش ندیدن پروتکلها و عرفهای دیپلماتیک؛ بیتجربگی در روابط حوزه سیاست خارجی؛ و احساس نقصان جدّی در ارتباطات خارجی، تأثیری بر پیدایش صحنه داشته است؟
-
آیا دو رویی ساختاری در این تصویر مشاهده نمیشود؟ آنها که ممکن است در هر صحنه سیاسی، شعارهای ضدغرب سر دهند، در این تصاویر، اشتیاق وافری به شاخصترین و در دسترسترین نماینده غرب در مجلس نشان ندادهاند؟
من ترکیب سیاسی نمایندگان حلقهزده بر دور خانم موگرینی را نمیدانم، اما آیا این تصویر فرضیه «چرا تو، و نه من» را برای تبیین مخالفتها علیه سیاست خارجیای که محمدجواد ظریف آنرا نمایندگی میکند، طرح نمیکند. «چرا تو، و نه من» یعنی اکثریت مخالفان سیاسی ظریف و روحانی، با اصل مراودات و مذاکرات مشکلی ندارند، و حتی حاضرند برای یک سلفی و چند لحظه گفتوگو به زبان انگلیسیای که همه میدانیم، ذوقزده شوند؛ اما مخالفتشان از آنجا برمیخیزد که میگویند: «چرا تو مذاکره کنی، دیده شوی و مشهور باشی؟ چرا من و ما نه؟»
فاضلی در ادامه نوشت: « من تصور میکنم جا دارد انجام جامعهشناسی و انجمن علوم سیاسی ایران، بهطور مشترک یک جلسه نشست تخصصی دو سه ساعتی را به تفسیر تصاویر تجمع نمایندگان به دور خانم موگرینی اختصاص دهند. بنشینیم و با هم گفتوگو کنیم، اصلاً خود نمایندگان سلفیبگیر ذوقزده را دعوت کنیم، و ببینیم چرا این صحنه خلق شده است. این گونه صحنهها عرصهای برای ایدهپردازی ذهنهای خلاق است.»
افشین طباطبایی، جامعه شناس نیز در گفتوگو با قدس آنلاین، موضوع سلفیهای برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی را از چند جهت مورد بررسی قرار داد و تصریح کرد: « هر چند که سلفی گرفتن این روزها باب شده است اما نکته حائز اهمیت آن است که نماینده مجلسی که منتخب ملت ایران است نماینده حیثیت مردم و برآیند شخصیت و صفات رفتاری مردم آن شهر است لذا نباید در جایی به نام خانه ملت دست به چنین رفتارهایی بزند.»
به گفتهی طباطبایی، رفتارهای صورتگرفته در هنگام عکسهای سلفی با خانم موگرینی رفتارهای سبکسرانهای بوده است از این رو به نظر میرسد لازم است برخی از نمایندگان را با حضور در کلاسهای آموزشی با آداب تعامل های داخلی و خارجی آشنا کرد.
سلفی نمایندگان مجلس ایران با فدریکا موگرینی در مراسم تحلیف و همچنین ترکیب مهمانان مراسم انتقادهایی را به دنبال داشته است و به گفتهی برخی از افراد، این رفتارها شأن مجلس و مراسم را زیرسوال برد.