جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی، روز دوشنبه ۱۰ مهرماه، به سه دانشمند آمریکایی برای اکتشافاتشان در خصوص ریتم روزانه (الگوی زمانی عملکرد اجزا بدن مانند فواصل ضربان قلب یا فواصل دوره‌ای خواب در طی شبانه روز) بدن اهدا شد.

جفری‌سی‌هال از دانشگاه مِین، مایکل روسبَش از دانشگاه برندیز و مایکل دبلیو وانگ از دانشگاه راکفلر، برنده این جایزه با ارزش علمی هستند.

به گزارش آسوشیتدپرس، این دانشمندان توانسته‌اند ژنی را که ریتم بیولوژیک روزانه بدن انسان کنترل می‌کند شناسایی کنند. این محققان توانسته‌اند به داخل ساعت بیولوژیک بدن نفوذ کرده و عملکرد آن را به دقت مشاهده و بررسی کنند.

ریتم‌های شبانه‌روزی، فعالیت‌های بدن را با مراحل مختلف روز سازگار می‌کنند، و خواب، رفتار، سطح هورمون‌ها، دما و متابولیسم  بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

جولین زیراث، محقق سوئدی-آمریکایی و عضو کمیته آکادمی نوبل، گفت: برندگان این جایزه ما را از میزان اهمیت بهداشت خواب مناسب آگاه کرده‌اند.

آغاز تحقیقات این دانشمندان به سال ۱۹۸۴ بازمی‌گردد، زمانی که روسبش و هال که در آن زمان در دانشگاه برندیز بودند به همراه یانگ، ژن دوره‌ای مگس میوه را تفکیک کردند. هال و روسبش، متوجه پروتئینی شدند که توسط این ژن کدگذاری شده و در طی شب انباشته می‌شود و در طول روز کاهش می یابد. ۱۰ سال بعد یانگ توانست ساعت ژنتیک دیگری را نیز کشف کند.

مجمع نوبل در بيانيه مرتبط با این جايزه گفت: «اكتشافات این محققان که الگوهای بسیاری را تغییر خواهد داد، مکانیزم‌هایی کلیدی را برای ساعت زیستی ایجاد می‌کند.

در این بیانیه آمده است: «زمانی که اختلالی موقت میان محیط خارجی و این ساعت بیولوژیک رخ می‌دهد، سلامت ما تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.  به عنوان مثال یکی از این اختلالات، زمانی است که ما در طول چندین محدوده زمانی مختلف پرواز می‌کنیم و دچارجت لگ (پدیده‌ای است که در آن به خاطر پرواز به منطقه زمانی متفاوت، ساعت داخلی بدن به مشکل می خورد) می‌شویم.

همچنین نشانه‌هایی وجود دارد که عدم هماهنگی میان شیوه زندگی و الگوی ساعت داخلی بدن ما، با افزایش میزان خطر ابتلا به بیماری‌های گوناگون همراه است.

آژانس خبری سوئد، تی‌تی، به نقل از روسبش گفت که او خبر دریافت این جایزه را در ساعت ۵ صبح به وقت محلی دریافت کرده است.

او گفت: « من هنوز شوکه‌ام. حتی به دریافت این جایزه فکرهم نکردم. هنوز فرصت صحبت با همکارانم را هم نداشته‌ام، حتی وقت نکردم یک قهوه بنوشم.»

جایزه نوبل معتبرترین جایزهٔ علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد.جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد.

نخستین جوایز این بنیاد در سال ۱۹۰۱ میلادی اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح؛ به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند.

ششمین جایزه یعنی نوبل اقتصاد نیز در سال ۱۹۶۸ میلادی، توسط بانک مرکزی سوئد پایه‌گذاری شد که البته در لیست جوایز مرتبط با بنیاد نوبل جایی ندارد.