۲۵ نفر از برندگان جایزه نوبل در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل به مناسبت سی‌وسومین سالگرد کشتار ۶۷، با تاکید براینکه ابراهیم رئیسی یکی از عوامل اصلی این کشتار بوده و خواستار ایجاد «یک کمیسیون بین‌المللی برای تحقیق درباره این جنایت» شدند.

برندگان جایزه نوبل در نامه‌ خود به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، تاکید کردند که سازمان ملل باید با تشکیل کمیسیون بین‌المللی تحقیق به «بررسی جنایت عظیم کشتار» در جریان اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ اقدام کند.

امضاکنندگان این نامه که همگی از برندگان جایزه نوبل هستند در نامه خود آنتونیو گوترش نوشتند که «ما برندگان جایزه نوبل و امضاکنندگان این نامه، در سی و سومین سالگرد کشتار ۶۷ ، ضمن تجدید همبستگی و همدردی خود را با بستگان و دوستان اعدام‌شدگان و مردم ایران بر ضرورت تاسیس کمیسیون بین‌المللی از سوی سازمان ملل متحد برای بررسی این جنایت عظیم» تاکید می‌کنیم.

دیوید وینلند برنده نوبل فیزیک سال ۲۰۱۲، رندی شکمن برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۲۰۱۳، وله سوینکا برنده نوبل ادبیات سال ۱۹۸۶، خوزه راموس هورتا برنده نوبل صلح سال ۱۹۹۶، بری بریش برنده نوبل فیزیک سال ۲۰۱۷، الویر هارت برنده نوبل اقتصاد سال ۲۰۱۶، و هاروی آلتر برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۲۰۲۰ از جمله امضاکنندگان این نامه هستند.

در نامه برندگان نوبل به دبیرکل سازمان ملل آمده است که در تابستان سال ۶۷  «با فتوای روح‌الله خمینی ۳۰ هزار زندانی سیاسی طی چند هفته پس از بازجویی‌های دو تا سه دقیقه‌ای از سوی هیات مرگ» اعدام شدند.

اعدام‌های گروهی سال ۱۳۶۷ به فرمان روح‌الله خمینی رهبر وقت جمهوری اسلامی و با اعزام هیاتی  به زندان‌ها انجام شد که در میان زندانیان، خانواده آنها و فعالان حقوق بشر به عنوان «هیات مرگ» شناخته می‌شود.

مصطفی پورمحمدی، ابراهیم رئیسی، حسینعلی نیری، مرتضی اشراقی از اعضای شناخته شده هیات مرگ به همراه دادیاران، مدیران کل اطلاعات، دادستان‌های مراکز استان‌ها و معاونانشان و روسای زندان‌های مختلف ایران عامل و مجری این کشتار بودند و فرمان آن از سوی رح‌الله خمینی صادر شده بود.

پیش از نامه برندگان نوبل، در تیر ماه سال‌جاری نیز جاوید رحمان،‌ گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، خواستار تحقیقات مستقل درباره اعدام هزاران زندانی سیاسی در سال ۶۷ و نقش ابراهیم رئیسی در این اعدام‌ها شده بود.

رحمان طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفت: «فکر می‌کنم زمانش فرا رسیده اکنون که ابراهیم رئیسی به عنوان رییس‌جمهور برگزیده شده، ما تحقیق درباره آنچه در سال ۶۷ رخ داد و نقش افراد در آن را آغاز کنیم.»

او همچنین گفت که طی سال‌های گذشته دفتر گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران شواهد و شهادت‌ها را درباره اعدام‌های سال ۶۷ جمع‌آوری کرده است و اگر شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یا سایر نهادهای بین‌المللی، تحقیق بی‌طرفانه‌ در این زمینه را آغاز کنند، او آماده است این اسناد را در اختیارشان قرار دهد.

علاوه براین، در اردیبهشت ماه سال‌جاری نیز بیش از ۱۵۰ مقام‌ سابق سازمان ملل و کارشناس حقوق بشر، در نامه‌ای سرگشاده از این سازمان خواستند برای رسیدگی به اعدام‌های گسترده زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در ایران، یک کمیسیون تحقیق و تفحص بین‌المللی تشکیل دهد.

این نامه با اشاره به «مصونیت سیستماتیک» برای آمران و مجریان این «اعدام‌های فراقانونی» خاطرنشان کرد بسیاری از این مقام‌ها در حال حاضر در جمهوری اسلامی «سمت‌های کلیدی» قضایی و دولتی را در اختیار دارند.

در نامه بیش از ۱۵۰ کارشناس حقوق بشر، آمده بود: «ما از شورای حقوق بشر سازمان ملل می‌خواهیم با تشکیل یک کمیسیون تحقیق درباره اعدام‌های فراقانونی گسترده و سربه نیست کردن افراد در سال ۱۹۸۸، به فرهنگ مصونیت در ایران پایان دهند.»