همزمان با اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) که به نام روز جهانی ایدز نامگذاری شده است، رییس اداره ایدز وزارت بهداشت از تغییر الگوی انتقال ویروس ایدز خبر داد و گفت: اگر پیش از این ویروس اچ آی وی از راه سرنگ آلوده منتقل می‌شد اما این روزها آمار افرادی که از راه روابط جنسی پرخطر  به این ویروس آلوده می‌شوند، در حال افزایش است.

طبق جدیدترین آمار اعلامی وزارت بهداشت، ۳۶هزار و ۳۹ تن مبتلا به اچ آی وی در کشور شناسایی و ثبت شده‌اند و تزریق مشترک در مصرف کنندگان مواد، همچنان در صدر علل ابتلا به این بیماری قرار دارد.

بر اساس نظام جامع مدیریت داده‌های الکترونیک اچ‌آی‌وی کشور، ۸۴ درصد بیماران مبتلا به ویروس ایدز را  مردان و ۱۶ درصد  را زنان تشکیل می‌دهند. ۵۲ درصد موارد ثبت شده نیز در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال هستند. آماری که طبق اظهارات مسوولان وزارت بهداشت تنها ۳۰ درصد موارد  مبتلا را شامل می‌شود و ۷۰ درصد آنها شناسایی نشده و از ابتلای خود آگاهی ندارند.

بر اساس این نظام گزارش‌دهی از کل موارد شناخته شده تعداد ۹ هزار ۷۶۴ نفر فوت ثبت شده‌اند و ۱۴ هزار۶۵۶ نفر نیز وارد مرحله ایدز یا همان اچ آی وی پیشرفته شده‌اند.
پروین افسر کازرونی، رییس اداره ایدز وزارت بهداشت به خبرگزاری ایسنا گفته است: «در سه ماه اول سال جاری، ۳۳ درصد موارد ثبت شده را زنان و ۶۷ درصد  آنها را مردان تشکیل می‌دهند. راه احتمالی انتقال در  ۳۲/۷ درصد موارد، اعتیاد تزریقی، ۴۷.۹ درصد، روابط جنسی، دو درصد از مادر به کودک و در ۱۷/۴ درصد راه احتمالی ابتلا بیان نشده است. همچنین هیچ مورد ابتلای جدیدی از طریق خون و فرآورده‌های خونی ثبت نشده است.»

کازرونی در مرداد سال جاری آمار افراد مبتلا به ایدز را ۶۶ هزار و ۳۵۹ نفری در کشور عنوان کرده و گفته بود: «از میان‌ آن‌ها ۳۴ هزار ۹۴۹ نفر مبتلا به ایدز شناسایی شده‌اند. ایران متعهد شده است که  تا سال ۲۰۲۰، نود درصد موارد مبتلا به این بیماری را شناسایی کند و این افراد را  تحت درمان داروهای ضد رتروویروس قرار دهد.
براساس گفته های  رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت، از سال ۱۳۶۵ تا کنون در کشور به ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد با ۶۵/۸ درصد، رابطه جنسی با ۱۹/۶ درصد و انتقال از مادر به کودک با ۱/۵ درصد جزو علل ابتلا به اچ آی وی در بین تمام موارد بیمار بوده‌اند. راه انتقال در ۱۲/۴ درصد از این گروه نامشخص مانده است. البته راه انتقال ۰/۷ درصد از این موارد مربوط به خون و فرآورده‌های خونی در سال‌های پیش از اجرای سیاست پالایش صد در صدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون بوده است.
نکته‌ای که در حال حاضر حائز اهمیت است، تغییر الگوی انتقال آن از تزریق مشترک به روابط پرخطر است. دستگاه‌های مسئول ضمن هشدار نسبت به آن، راهکارهای مختلفی را نیز پیشنهاد می‌دهند؛ مبحثی که «آموزش» در آن نقش اصلی را دارد و در عین حال به‌عنوان مهم‌ترین چالش این حوزه نیز شناخته می‌شود.

بیماری ایدز به سرعت به چهارمین علت مرگ و میر در جهان امروز تبدیل شده است. به گفته‌ی شیرین احمدنیا، مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی، آنچه نگرانی‌ها در مورد ایدز را در ایران بیشتر می‌کند، مربوط به بالارفتن تعداد موارد ابتلا از طریق ارتباطات جنسی محافظت نشده در مقایسه با سایر روش‌های انتقال ویروس است که به نام موج سوم ایدز در ایران شناخته می‌شود. از نگاه این مقام مسؤول ازدواج موقت  یکی از علائم موثر در شیوع این بیماری است.
به گفته محققان، پیشگیری از HIV، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و برنامه تعویض سرنگ، راه حلی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب می‌شوند. تحقیقات ژنتیکی نشان می‌دهد که HIV در اصل متعلق به غرب آفریقا و در اوایل قرن بیستم بوده است.