توقف برجام در سایه جنازه سلیمانی
مهمترین خبر امروز توقف برجام بود، اما نه تنها تیتر اول روزنامهها نشد، بلکه کمتر یادداشت و گفتوگو و گزارشی درباره تبعات این تصمیم در روزنامههای کشور منتشر شده است، روزنامهها فقط به انتشار بیانیه دولت در اجرای گام نهایی و توقف آخرین محدودیتهای عملیاتی ایران در برجام بسنده کردهاند و بیشتر ننوشتهاند.
با این حال، روزنامههای امروز کشور در هماهنگی کامل و همزمان با بیانیه مشترک مدیران مسئولشان در رثای سلیمانی، فقط تصاویر جمعیت تشییعکننده جنازه قاسم سلیمانی را به صفحه نخست آوردهاند و مهمترین خبری که تیتر کردهاند این است که پارلمان عراق خروج فوری نیروهای آمریکایی را تصویب کرد. روزنامه جوان این مصوبه را «اولین فتح خون سلیمانی» نامید و دیگران «اولین گام انتقام سخت».
اما آیا واقعا مصوبه پارلمان عراق امتیازی برای جمهوری اسلامی است؟ آیا به خروج آمریکاییها منجر میشود؟ تحلیلگران فارغ از این جوزدگی رسانهای، در یادداشتهایی به این موضوع پرداختهاند.
قاسم محبعلی، کارشناس سیاست خارجی و دیپلمات سابق، از چالشهای اجرایی شدن این بحث در اعتماد نوشته است و اینکه دولت موقت عراق توانایی و زمان لازم را ندارد که وارد چنین مذاکرهای شود، بهویژه که این طرح با مخالفت کردها روبهروست که عملا بخشهای زیادی از عراق را در اختیار دارند. این تحلیلگر مسائل بینالملل تردید دارد که دولت عراق اساسا قادر باشد بدون حضور آمریکا، بهتنهایی مسائل خود را حل کند و امنیت کامل را برقرار کند.
محبعلی یادآوری کرده است که عراق پیشتر، یک بار چنین تصمیمی گرفت و پس از اجرای آن، کشور با شورشهای داخلی و سپس، ظهور داعش مواجه شد؛ در نهایت، بار دیگر عراقیها درخواست کردند نیروهای آمریکایی به عراق بازگردند.
فریدون مجلسی، تحلیلگر روابط بینالملل، در آرمان ملی یادداشتی نوشته است و مساله اخراج نیروهای آمریکایی از عراق را چندان اجرایی نمیداند. مجلسی با اشاره به نگرانیهای کردها و اهل سنت، نوشته است کردها نگراناند با اخراج آمریکا، استقلال داخلی اقلیم کردستان تحت تاثیر قرار بگیرد؛ سنیها هم میترسند با خروج آمریکاییها، به اقلیتی زیر سلطه تبدیل شوند.
ضمن اینکه به نظر نمیرسد آمریکا با هزینههای کلانی که در عراق پرداخته است، بهراحتی به خروج نیروهایش راضی شود.
اما آن سوی میدان، روزنامه فرهیختگان ضمانت اجرای این مصوبه را نه در اختیار پارلمان میداند و نه دولت عراق. این روزنامه پیشبینی کرده است با اقدامهای گروههای مقاومت در روزها و هفتههای آتی، معادله خروج آمریکا از عراق شتاب خواهد گرفت.
از روزنامه کیهان بگوییم که با تیتر «انتقام انتقام» به کمتر از اقدام نظامی سریع و قاطع راضی نیست؛ تا جایی که محمد ایمانی، از یادداشتنویسان اصلی روزنامه کیهان، پیشنهاد کرده است هر ایرانی یک دلار برای سر ترامپ بدهد.
دیگر روزنامهها اما از پیگیریهای حقوقی یا اقدامهای سیاسیـاقتصادی بهعنوان راهکارهای انتقامی ایران نوشتهاند. جهان صنعت طرح شکایت علیه ترامپ را بررسی کرده است. حتی روزنامه جوان، روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران، در گزارشِ یک خود به شیوههای حقوقی پیگیری ترور قاسم سلیمانی پرداخته است. رویکرد روزنامه جوان از آن جهت قابل تامل است که دیروز روزنامه فرهیختگان، منتسب به علیاکبر ولایتی، از مشاوران نزدیک علی خامنهای، پیگیریهای حقوقی را «کشک» خوانده بود.