جایزه ادبی احمد محمود برگزیدگان خود را شناخت
دومین دوره جایزه ادبی احمد محمود پنجشنبه شب، ۱۳ دیماه، با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و هنر در تالار شهناز خانه هنرمندان برگزار شد. جایزه این دوره تندیسی ساخته رضا قرهباغی و مبلغ یک میلیون تومان پول نقد تعیین شده بود.
جایزه هیات داوران در بخش داستان کوتاه به مجموعه داستان «زخم شیر» از نشر نیماژ و به قلم صمد طاهری تعلق گرفت. نامزدهای نهایی بخش داستان کوتاه با داوری رضا زنگیآبادی، بهناز علیپورگسکری و محمد طلوعی به قرار زیر بودند:
«زخم شیر»، صمد طاهری، نشر نیماژ
«با شب یکشنبه»، محمدرضا صفدری، نشر نیماژ
«جای خالی مار»، احسان نصرتی، نشر چشمه
«خدا مادر زیبایت را بیامرزد»، حافظ خیاوی، نشر ثالث
«روی خط چشم»، پیمان هوشمندزاده، نشر چشمه
«زخم شیر» مجموعهای مشتمل بر ۱۱ داستان کوتاه است که عمدتا در جنوب ایران اتفاق میافتند. فضاسازی و کشمکش بین شخصیتها از ویژگیهای داستانهای این نویسنده زاده آبادان است. این نویسنده در سخنانی کوتاه گفت: «مایه افتخار من است که جایزهای به نام احمد محمود بردم؛ کسی که از دوران نوجوانی کارهایش را خواندهام. او یکی از تاثیرگذارترین نویسندهها بر نوشته من بود.»
در بخش رمان، جایزه هیات داوران، ضمن تقدیر از «آلوت» چاپ انتشارات نگاه و اثر امید خداوردی، به رمان «بند محکومین» از نشر چشمه و نوشته کیهان خانجانی اهدا شد. نامزدهای نهایی بخش رمان با داوری محمد حسینی، کامران سپهران و امیر نصری به قرار زیر بودند:
«آتش زندان»، ابراهیم دمشناس، نشر نیلوفر
«آلوت»، امیر خداوردی، انتشارات نگاه
«بند محکومین»، کیهان خانجانی، نشر چشمه
«راهنمای مردن با گیاهان دارویی»، عطیه عطارزاده، نشر چشمه
«سرزمین عجایب»، جعفر مدرسصادقی، نشر مرکز
«بند محکومین» در زندانی در رشت میگذرد و در واقع، اتصال روایت آدمهایی است که هر کدام به طریقی در بند محکومین گرد هم آمدهاند. خانجانی متولد ۱۳۵۲ در رشت است و به تدریس داستاننویسی نیز مشغول است. کیهان خانجانی در سخنانی کوتاه از همه همکارانش، بهویژه نصرت رحمانی، تشکرکرد.
در این دوره، جایزهای ویژه تحت عنوان نشان طلایی احمد محمود به بخش داستان کوتاه و رمان اضافه شده بود تا از اثر یا آثاری که بهنوعی به زندگی و آثار احمد محمود پرداختهاند تقدیر به عمل آورد. جایزه بخش نشان طلایی امسال به لیلی گلستان برای کتاب «حکایت حال»، که به گفتوگو و شرح حال تجربههای داستانی و زندگی احمد محمود اختصاص دارد، اهدا شد. محمود دولتآبادی در مورد اهدای جایزه به لیلی گلستان گفت: «اشخاصی نویسنده هستند و خب، مینویسند. اشخاصی هم هستند که نویسنده را درک میکنند. لیلی گلستان احمد محمود را درک کرد و درک او بههنگام بود. از طرف خودم از او سپاسگزارم.»
جایزه ادبی احمد محمود بههمت گروهی از روزنامه نگاران و داستاننویسان در سال ۱۳۹۶ پایهگذاری شد و از همان ابتدا، با انتقادهای فراوانی روبهرو شد، که عمدتا حول دو محور شیوه داوری و استفاده از نام احمد محمود در نوسان بودند. انتقادهایی که بحث مافیای ادبی در ایران و مصادره به مطلوب کردن نام بزرگانی چون جلال آلاحمد و احمد محمود را دوباره بر سر زبانها انداخت. امسال اما، با فروکش کردن حواشی سال پیش و دقت بیشتر در روند و شیوه داوری و انتخاب نامزدها، جایزه احمد محمود سالی آرامتر را پشت سر گذاشت؛ جایزهای که حالا نام احمد محمود نویسنده چپگرای ایرانی را یدک میکشد.
احمد اعطا، یا همان احمد محمود، از نویسندگان معاصر ایرانی، در شهر اهواز بهدنیا آمد. هنگام خدمت در دانشکده افسری و پس از کودتای ۲۸ مرداد، بازداشت و سپس بهدلیل امتناع از همکاری با حکومت پهلوی و سر باز زدن از امضای توبهنامه، تا مدتها در زندان و تبعید بود. او پس از انقلاب نیز روی خوشی از رژیم جمهوری اسلامی ایران ندید، تا آنجا که بهگفته عطاالله مهاجرانی، وزیر وقت وزارت فرهنگ و ارشاد، در «جشنواره بیست سال ادبیات داستانی در ایران» از دریافت جایزه ویژه هیات داوران برای کتاب «مدار صفر درجه»، بهدلیل مخالفت سیدعلی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، باز ماند.
از مهمترین آثار او میتوان به رمانهای همسایهها، مدار صفر درجه و زمین سوخته اشاره کرد. احمد محمود در ۱۲ مهرماه سال ۱۳۸۱، بهدنبال یک دوره بیماری ریوی، در بیمارستان مهراد در تهران درگذشت و در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.