کارگردان سعودی: سینما ابزار مهمی برای تغییر سرنوشت زنان است
هیفا المنصور، کارگردان سعودی، با اشاره تغییرات اخیر در رابطه با زنان در آن کشور، تغییرات بیشتر در این رابطه را ضروری میداند و سینما را ابزاری مهم برای این تغییر میداند.
او که برجستهترین زن کارگردان اهل عربستان سعودی محسوب میشود، در گفتوگو با روزنامه بریتانیایی گاردین، گفت که در آن کشور «تغییراتی با شتاب تند» برای زنان روی داده و سینما یکی از مهمترین ابزارها برای در تغییر سرنوشت زنان است؛ زنانی که به گفته خانم منصور، هنوز هم به آنها به چشم افراد دارای حق نگاه نمیشود.
هیفا المنصور، کارگردان ۴۵ ساله، یکی از تنها دو زن شرکتکننده در بخش اصلی رقابتهای جشنواره فیلم ونیز ۲۰۱۹ بود. فیلم او با عنوان «نامزد کامل» برای نخستینبار در این جشنواره به نمایش درآمد. این فیلم درامی درباره پزشک زن جوانی است که در متن یک جامعه محافظهکار و سنتگرا و مردسالار وارد رقابت انتخاباتی میشود.
«وجده»، اولین فیلم خانم منصور نیز در سال ۲۰۱۲ در جشنواره ونیز نمایش داده و بعدتر بهعنوان نماینده عربستان سعودی در بخش فیلم بلند بینالمللی برای هشتاد و ششمین دوره جوایز اسکار معرفی شد.
هیفا المنصور میگوید: «فیلم، ابزاری برای تغییر و راهی برای معرفی ایدههای جدید است. اینک راههای زیادی برای پیشرفت زنان در عربستان و خاورمیانه گشوده شده است، ولی زنان تمایل چندانی برای پذیرفتن این مسئولیتها از خود نشان نمیدهند. من میخواهم زنان بیشتری در جامعه (عربستان) فعال باشند. دشوار است… ولی اینک تغییرات با شتاب بیشتری در عربستان سعودی بهوقوع پیوسته و این برای زنان فرصتی است که باید از آن بهره ببرند. با ساختن چنین فیلمی، میخواهم به زنها نشان دهم که اگر وارد رقابتهای انتخاباتی شوند و برنده نشوند، دنیا به آخر نمیرسد.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولان جشنواره فیلم ونیز باید اجازه شرکت فیلمهای بیشتری از کارگردانان زن را در این جشنواره میدادند یا نه گفت که «سادهترین راه برای این که زنها بتوانند نمود بهتری در صحنه رقابت داشته باشند، این است که حمایتهای مالی و غیرمالی از آنها بیشتر شود».
به عقیده خانم منصور، «اینک راههایی گشوده شده و اتفاقات و تغییرات جدیدی در حال وقوع است. ولی این تغییرات باید از مراحل پایینتر آغاز شود. از حمایت مالی از آنها و باز کردن درهای استودیوهایی که سیستمهای خود را در اختیار کارگردانانی با سلیقههای مختلف میگذارند. کارگردانانی مثل بری لارسن که فیلم بزرگی میسازد و با این کار نشان میدهد که زنان نیز میتوانند فیلمهایی بسازند که فروش خوبی داشته باشند».
هیفا المنصور در سال ۲۰۱۸ به اداره کل سلطنتی فرهنگ که بر توسعه فرهنگی و هنری عربستان سعودی نظارت دارد، پیوسته است. او درباره دیدگاههای متفاوت افراد نسبت به کارگردانان زن و مرد در صنعت فیلمسازی میگوید: «بسیاری از زنان در ساندنس خوب میدرخشند، ولی ۱۰ سال طول میکشد تا دست بهکار فیلم بعدی شوند. ولی اگر فیلم یک کارگردان مرد در ساندنس موفق از آب درآید، راست میرود فیلمهای ۳۰ میلیون دلاری میسازد. ولی این سیستم اینک ترک برداشته و ما باید از این فرصت بهخوبی بهره ببریم… این تنها راه ماست.»
هنگامی که او از تغییراتی سخن میگوید که امیدوار است برای زنان جوان عربستان و زنان سایر نقاط جهان رخ دهد، کمی بغض میکند و ادامه میدهد: «ما زنان باید در کنار هم باشیم و از یکدیگر حمایت کنیم. اگر این نگاه را جا بیندازیم که نقطه آغازین یک حرکت فمینیستی واقعی این است که نگاه خواهرانه نسبت به یکدیگر داشته باشیم، آن زمان است که میتوانیم یک نسل جوانتر را بهگونهای توانمند کنیم که مجبور نباشند به سختی ما تلاش کنند تا خود را ثابت کنند یا زمانی که به محل کارشان میروند، با احترام با او رفتار کنند. دوست دارم دخترم در آینده در چنین جایی کار کند.»