تصاویر ماهواره‌ای مرکز داده‌های یخ و برف دولت فدرال آمریکا نشان می‌دهد که گستردگی یخ دریاهای سرتاسر کره زمین به کمترین میزان در ۱۲ هزار سال اخیر رسیده است.

این ۱۲ هزار سال از این نظر مهم است که در گذر آن و در هزاره‌های پس از پایان آخرین عصر یخ‌بندان، سیاره خاکی شاهد تعادلی دمایی‌ای بود که به تمدن بشر اجازه شکوفایی‌ کنونی‌اش را داد.

حال همین تمدن شاهد گذر زمین از یک آستانه آب و هوایی دیگر است، چون کمتر از هر دوره‌ای در طول حیات بشر بر زمین، یخ بر دریاهای زمین باقی مانده.

• ذوب یخ‌ها در زمستان قطبی

روزنامه واشنگتن‌پست روز سوم اسفند‌ماه نگرانی دانشمندان اقلیم‌شناس متمرکز بر قطب شمال را همراه با نگاهی به وضعیت دمایی این منطقه پوشش داد. چون دمای هوای زمستان امسال این بخش زمین، همانند سه سال اخیر، به شکل غیر عادی بالاست.

واشنگتن‌پست می‌گوید که برای بیشتر از ۲۴ ساعت در هفته گذشته، دمای هوای بخش‌هایی از قطب شمال از صفر بیشتر شد، و در طول این هفته، دمای میانگین قطب شمال بیش از ۷ درجه سانتی‌گراد، بیشتر از میانگین مرسوم هفته‌های اواخر زمستان این قاره بود.

دانشمندان آمریکایی سال گذشته آن‌ها گفتند که قطب شمال هر سال شاهد کاهش گستردگی یخ‌هایش خواهد بود و به‌تدریج به مرحله‌ای خواهد رسید که دیگر دوباره یخ نخواهد بست. دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند که درنهایت حوالی سال ۲۰۴۰ میلادی، در بخش‌هایی از سال، سرتاسر این قطب عاری از هر گونه یخ خواهد بود.

هرچند این برای کشتی‌های باری امکان تردد راحت‌تر از آسیا به اروپا را می‌دهد، ولی قطب شمال عاری از یخ به معنای تغییرات شدید آب و هوایی بیشتر در سرتاسر زمین خواهد بود.

در گذشته، محققان قطب شمال کاهش یخ را در فصل‌های گرم‌تر سال دنبال می‌کردند.

نتایج بررسی آن‌ها می‌گوید که در ۳۰ سال اخیر آن‌ها شاهد نصف شدن حداقل گستردگی یخ این قاره به‌نسبت میانه دهه‌های اخیر بودند. امسال ولی اتفاقی که ناممکن می‌نمود به حقیقت تبدیل شده و یخ‌های قطب شمال در فصل زمستان ذوب می‌شوند.

این برای اقلیم‌شناسان قطب شمال غریب است. چون هفته‌های زمستان پیش‌تر در این قاره وقت شکل‌گیری یخ بود و از ماه‌های گرم‌تر تابستان یخ شروع به ذوب شدن می‌کرد تا در اواخر پاییز به حداقل گستردگی خود برسد. حال ولی حرف دانشمندان متمرکز بر این قطب یکی است: شاهد رویدادی هستیم که پیش‌تر ندیده بودیم.

• شبیه‌سازی ناسا از وضعیت نگران‌کننده قطب جنوب

ناسا بیش از چهار دهه است با ماهواره‌هایش وضعیت قطب جنوب را دنبال می‌کند. در نتیجه هم آرشیوی از گذشته معاصر این قاره دارند و هم مجموعه‌ای از تصویرهای کنونی.

ماهواره‌ها هم فقط تصویر نمی‌گیرند، می‌توانند به شکل‌های مختلف حرارت را بسنجند یا جریان‌های زیر یخ‌ها را دنبال کنند. وقتی ناسا یکم اسفند‌ماه، روند ذوب یخ‌های این قاره را در یک شبیه‌سازی رایانه‌ای قرار داد، به دو نتیجه رسید: بخش شرقی قاره به روال پیشین همچنان ذوب می‌شود. ولی یخ بخش غربی این قاره با سرعتی بیشتر از گذشته، نابود می‌شود.

ذوب یخ در آب دریاها تاثیری بر سطح آب‌های جهان نمی‌گذارد. ولی یخی که بر خشکی‌های قطب جنوب به آب‌های جهان ملحق می‌شود، به‌تدریج سطح آب‌های جهان را افزایش می‌دهد.

هنوز زمان باقی است تا ذوب یخ‌های قطب جنوب، شهرهای ساحلی جهان را به زیر آب ببرد.

ولی همین‌الان هم تغییر اقلیم در شمال و جنوب زمین، گونه‌های جانوری و گیاهی را در خشکی و آب به خطر می‌اندازد.