آغاز مأموریت تازه خلیلزاد: تلاش برای اجماع منطقهای در روند صلح
زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان اعلام کرده است که به زودی مأموریت جدیدش را برای صلح افغانستان آغاز خواهد کرد. آقای خلیلزاد در توییتی امروز ۲۹ سرطان/تیر، نوشته است ضمن اطلاعرسانی در مورد جزئیات دیدارش با طالبان در واشنگتن با سفرای آلمان و هند در آمریکا و همچنین با وزیر خارجه ازبکستان درباره صلح افغانستان گفتوگو کرده است. او گفته آماده راهاندازی مأموریت دیگر است.
نماینده آمریکا برای صلح افغانستان پس از پایان دور هفتم مذاکرات آمریکا با طابان در قطر، برای شرکت در نشست چهارجانبه آمریکا، چین، روسیه و پاکستان به چین رفت. چهار کشور در این نشست توافق کردند که گفتوگوهای صلح افغانستان ادامه پیدا کند.
آقای خلیلزاد که برای مشوره با مقامات دولت آن کشور به آمریکا رفته است در مورد «مأموریت» تازه خود برای صلح افغانستان توضیح نداده است.
عباس فراسو، دیپلمات سابق افغانستان در استرالیا در پاسخ به این پرسش که آیا این دور، ادامه روند قبلی مذاکره طالبان-آمریکا خواهد بود یا این که عرصه جدیدی برای پیگیری روند صلح به خصوص با تمرکز بر همکاریهای منطقهای، باز شده است میگوید:
روند گفتوگوهای صلح افغانستان پیچیده است و منطقا چندین مرحله باید داشته باشد. مرحله اول گفتوگوهای آمریکا با طالبان بود که در آن حکومت افغانستان به حاشیه گذاشته شد و هنوز هم از گفتوگوهای واقعی بیرون است. مرحله دوم وارد کردن افراد سیاسی از کابل در روند مذاکره با طالبان بود که این مرحله نیز به اجرا گذاشته شد و ادامه دارد. پاکستان، روسیه، چین و بعضی کشورهای عربی بشکل مستقیم یا غیر مستقیم در پروسه شامل بودند. گفتوگوهای بعدی نیز ادامه گفتوگوهای آمریکا با طالبان خواهد بود، اما آمریکا تلاش دارد تا از یک طرف یک اجتماع بزرگتر منطقهای برای حمایت از این پروسه ایجاد کند و از طرف دیگر هرگونه سوظن و تخریب احتمالی از سوی بازیگران منطقهای را به احد اقل برساند. ولی باید منتظر بود که در دور بعدی چه تحولاتی در راه است.
زلمی خلیلزاد در روزهای پایانی دور هفتم مذاکرات آمریکا با طالبان گفته بود به پیشرفتهای قابل ملاحظه دست یافته است. خروج نظامیان خارجی از افغانستان، ارائه تضمین از سوی طالبان که پس از خروج خاک افغانستان مورد استفاده تروریستها قرار نگیرد، آغاز مذاکرات مستقیم میان دولت و طالبان و برقراری آتشبس دایمی از موضوعات اصلی هفت دور مذاکرات آمریکا و طالبان بوده است.
در نه ماه گذشته، علاوه بر هفت دور مذاکرات آمریکا و طالبان، چندین نشست دیگر نیز میان نمایندگان سیاسی طالبان و برخی از سیاسیون افغانستان در مسکو، اسلامآباد و دوحه برگزار شده است. این نشستها مقدماتی بود و دولت در آن حضور رسمی نداشته است.
به میزانی که تلاشهای صلح جدیتر شده است، جنگ نیز شدت گرفته است. با آنکه در کنفرانس بینالافغانی اخیر در دوحه طالبان و سیاسیون افغانستان توافق کردند که تلفات غیرنظامیان کاهش پیدا کند اما در خلال این پانزده روز و پس از کنفرانس دوحه، طالبان حملات خونین و گسترده را در کلان شهرهای افغانستان راهاندازی کرده است که تلفات غیرنظامیان را بالا برده است. دولت افغانستان حملات طالبان را ناشی از بیباوری این گروه به صلح میداند و به گفتوگوهای جاری صلح امیدوار نیست.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در سفرش به کابل یک فرصت زمانی دوماهه را برای رسیدن به توافق صلح این کشور اعلام کرد. آمریکا امیدوار است تا قبل از انتخابات ریاستجمهوری افغانستان که در ماه میزان امسال برگزار میشود، موفق به برقراری صلح شود و بدینترییب به طولانیترین جنگ فرامرزی آمریکا در افغانستان پایان دهد.
دولت افغانستان اما به عنوان طرف اصلی جنگ و صلح، به رغم آنکه اعلام کرده است میان کابل و واشنگتن در مورد صلح هماهنگی وجود دارد و این روند با مشورت دو طرف پیش خواهد رفت اما اولویتهای دو کشور در مورد صلح و انتخابات افغانستان متفاوت است.
فراسو در این مورد که آیا گفتوگوهای صلح ممکن است انتخابات ریاستجمهوری افغانستان را تحت تأثیر قرار دهد میگوید، اگر گفتوگوهای صلح طوری به پیش برود که الزامهای خاص سیاسی برای لغو یا تعویق انتخابات ایجاد کند، واضحاَ بر انتخابات تاثیر میگذارد. آقای فراسو میافزاید، دولت افغانستان نقشی در تعاملات جدید منطقهای در خصوص مذاکرات طالبان و آمریکا ندارد و در حالت انفعالی به سر میبرد و این سبب میشود که دولت عملاَ در موقفی نباشد تا از تقویم انتخاباتی دفاع کرده و قانون اساسی را به منصه اجرا بگذارد.
دولت افغانستان بودجه انتخابات را فراهم کرده و در هفته آینده مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوری این کشور آغاز میشود. اشرف غنی رییسجمهور افغانستان انتخابات را اولویت اصلی و ملی کشور اعلام کرده است.
تا سه ماه آینده سرنوشت جنگ و صلح و انتخابات ریاستجمهوری افغانستان مشخص خواهد شد.