ترنس‌ها (تراجنسی‌ها) در کشورهای مختلف با مشکلات متفاوتی مواجه‌اند، اما این مشکلات در افغانستان، که جامعه‌ای سنتی دارد، به‌مراتب بیشتر از سایر کشورهاست.

تراجنسی یا ترنس در اصطلاح به کسانی اطلاق می‌شود که از لحاظ ذهنی و فیزیکی، دو جنسیت متضاد دارند. به‌عنوان مثال، بخشی از ترنس‌ها با فیزیک مردانه به دنیا می‌آیند، اما از لحاظ ذهنی خود را زن می‌دانند، یا بسیاری از ترنس‌ها با وجود داشتن اندام جنسی مردانه، گرایش زیادی به زن بودن دارند.

در برخی کشورهای اسلامی، هویت ترنس‌ها هنوز با چالش‌های اجتماعی عمیقی روبه‌رو است. در ایران گاهی به ترنس‌ها «دوجنسه» یا «خواجه» می‌گویند. در افغانستان به آن‌ها «ایزک» گفته می‌شود.

البته این اصطلاحات بار تحقیر و توهین‌ نیز دارد. اکثر ترنس‌ها از استفاده این کلمات راضی نیستند.

دانستن این‌که ترنس‌های افغانستان با چه مشکلاتی روبه‌رویند و چگونه روزگار می‌گذرانند برایم جالب توجه بود. به‌خاطر همین، با کمک یکی از دوستان، به دیدن «جولی» (اسم مستعار) یکی از ترنس‌های مقیم کابل رفتیم.

جولی چهره‌ای مردانه داشت، اما آثار آرایش زنانه روی صورتش مشخص بود. خودش هم اقرار کرد که علاقه دارد دختر باشد.

جولی گفت: «از وقتی به دنیا آمدم مشکلاتی برای من وجود داشت، خانواده اولین مشکل من بود، پدر و برادرانم به‌شدت مخالف حضور من در مهمانی‌ها، آن‌گونه‌ای که خودم دوست داشتم، بودند و مدام تاکید می‌کردند که چطور لباس بپوشم و چطور در محافل حاضر شوم.»

«تنها کسی که با وجود دانستن این مساله (ترنس بودن) مرا دوست داشت مادرم بود. من هم به‌خاطر مادرم سعی می‌کردم رعایت کنم، اما از وقتی مادرم فوت کرد، دیگر خودم را تنها احساس کردم. برای همین به کابل آمدم و زندگی تنهایی خودم را شروع کردم.»

مشخص بود که حتی در شرایط عادی هم استرس دارد و نگران است. وقتی به او اطمینان دادم که این یک گفت‌و‌گوی کاملا دوستانه است، قدری آرام گرفت.

بسیاری از ترنس‌ها در افغانستان حتی جرات ندارند هویت خود را فاش کنند؛ چرا که این قشر همیشه آزار و اذیت شده‌اند.

از جولی درباره شغل و کار‌و‌بارش پرسیدم. گفت به محافل و مجالس دعوت می‌شود و می‌رقصد و بابتش دستمزد دریافت می‌کند.

جولی گفت: «دستمزد برای رقصیدن را خودم تعیین می‌کنم. معمولا دستمزدی بین ۵ تا ۸ هزار افغانی بابت یک شب دریافت می‌کنم، اما به هر محفلی هم نمی‌روم، مگر این‌که بشناسم و بدانم که مشکلی برایم به وجود نمی‌آید.»

از او درباره مشکلاتی که احتمال پیش‌ آمدنش باشد پرسیدم. گفت: «به بعضی از محافلی که از سوی افراد زورمند غیرقانونی باشد اصلا نمی‌روم؛ چون این محافل همیشه با حاشیه‌ و جنجال روبه‌روست و احتمال خطر وجود دارد.» منظورش تجاوز جنسی بود.

خانواده جولی چند بار او را به‌خاطر رقصیدن ضرب‌و‌شتم کرده‌اند؛ چرا که خانواده با این کار او مخالف‌اند، اما خودش گفت: «این شغل من است و از این راه درآمد کسب می‌کنم.»

«در سال‌های اخیر، رابطه خوبی با خانواده و فامیل نداشته‌ام. آن‌ها به‌خاطر این‌که من ترنس‌ام، مرا دوست ندارند. من هم ترجیح می‌دهم تنها زندگی کنم و کاری به آن‌ها نداشته باشم.»

از او درباره ترنس‌های کابل پرسیدم. گفت: «همنوعان من در کابل زیادند، اما به‌خاطر آزار و اذیت‌ها سعی می‌کنند زیاد در جامعه نباشند. شمار زیادی از دوستان من در محفل‌ها ضرب‌و‌شتم شدند. حتی چند رفیقم در همین محافل کشته شدند. همین چند روز پیش، یکی از دوستانم برای رقصیدن در یکی از محافل به کابل رفته بود، اما بعد از محفل او را لت‌و‌پار کردند. آخر هم کشته شد. یکی دیگر از دوستانم در لوگر به محفل رفته بود و در یک انفجار کشته شد.»

ترنس‌های افغانستان هیچ گروه یا مجموعه‌ای ندارند که دور هم باشند و مشکلاتشان را با هم در میان بگذارند.

جولی، که ۱۹ سال سن دارد، معتقد است هیچ تفاوتی با بقیه ندارد و خدا او را همین‌گونه خلق کرده است.

از او درباره بازگشت طالبان سوال کردم. گفت: «ما نمی‌دانیم که با آمدن طالبان چه سرنوشتی در انتظار ماست، اما من دنبال راهی‌ام که از افغانستان بروم. دوست دارم جایی باشم که هویت مرا قبول کنند و کسی به‌خاطر ترنس بودنم مرا تحقیر و توهین نکند. شاید اگر طالبان بیاید، دیگر نتوانم در محفل‌ها برقصم، هنوز نمی‌دانم که چه اتفاقی می‌افتد.»

او درباره یکی از دوستانش که با عمل جراحی تغییر جنسیت داده است و اکنون به‌عنوان یک دختر زندگی می‌کند خوشبین بود. گفت: «خوش دارم که یک روزی این کار را بکنم، اما می‌دانم که در افغانستان این کار خیلی سخت است و هزینه زیادی می‌خواهد. البته من تا وقتی چیزی نگویم، کسی متوجه نمی‌شود که ترنس‌ام.»

جولی با نقل خاطره‌ای گفت: «چند روز پیش من و چند رفیقم در یک رستوران نشسته بودیم و قلیان می‌کشیدیم. چند نفر آمدند، می‌خواستند مرا به‌زور با خودشان ببرند، اما من مقاومت کردم و نرفتم. جنجال بالا گرفت. آن‌ها با تفنگ مرا تهدید کردند، اما صاحب رستوران جان مرا نجات داد و نگذاشت که مرا ببرند. این اولین بار بود که چنین اتفاقی برایم افتاد، البته من آن‌ها را در یک محفل دیده بودم.»

ترنس‌ها در کشورهای پیشرفته می‌توانند آزادانه و آن‌گونه که دوست دارند رفتار کنند، لباس بپوشند و حتی تغییر جنسیت بدهند، اما هنوز در افغانستان این قشر از جامعه نتوانسته است هویت مستقل خود را داشته باشد.