به دنبال تصمیم دولت افغانستان برای تخریب ساختمان «سینما پارک» واقع در شهرنو کابل، شمار زیادی از فعالان فرهنگی و هنرمندان افغانستان به این اقدام اعتراض کردند.

اخیرا امرالله صالح، معاون اول ریاست جمهوری افغانستان، گفته بود از شهرداری کابل خواسته شد سینما پارک شهرنو را تخریب کند و آن منطقه را تبدیل به پارک یا مدرن‌سازی کند یا با مشارکت تجار، به یک مرکز فرهنگی اساسی تبدیل کند. امرالله صالح همچنین گفته بود تصمیم مشابهی در مورد سینمای خیرخانه کابل نیز گرفته شده است تا سینمای خیرخانه یا به پارک تفریحی برای خانواده‌ها یا کتابخانه یا سینمایی مدرن تبدیل شود.

در پی این تصمیم، ریاست افغان‌فیلم تخریب سینما پارک را به‌مثابه «ویران کردن بخشی از تاریخ، فرهنگ، هنر و سینمای افغانستان» خواند و از حکومت خواست مدیریت سینما پارک را به افغان‌فیلم واگذار کند. ریاست افغان‌فیلم گفت این نهاد هیچ دخالتی در وضعیت نابسامان سالن‌های سینمای افغانستان ندارد، چرا که مدیریت آن به عهده شهرداری است.

صحرا کریمی، رییس افغان‌فیلم، به تصمیم حکومت برای تخریب سینما پارک شهرنو اعتراض کرد و در رشته توییتی نوشت: «یک فکر و اندیشه ویران فقط به فکر ویرانی است. از یک فرهنگ ویران که بیایی، فرهنگ ویرانی را ترویج می‌دهی. از یک ذهن ویران که بیایی، تفکر ویرانی را ترویج می‌دهی. با یک عملکرد و تفکر ویران چه باید کرد؟ همین. هیچ گپ دیگری نماند.» کریمی در توییت دیگری افزود: «چقدر شرم‌آور است که نام کسی با ویرانی یک مکان فرهنگی‌ـ‌سینمایی/سینما پارک در تاریخ ثبت شود. پنجاه سال بعد صفحه تاریخ را ورق بزنی و بخوانی: فلان شخص در فلان سال‌ها چون در حلقه قدرت و تصمیم‌گیری بود، فرمان ویرانی سینما پارک را صادر کرد. مرا دیگر هیچ سیاستمداری شگفت‌زده نمی‌کند.»

در بازه زمانی کوتاهی، «سینما پارک را تخریب نکنید» به هشتگ تبدیل شد و شماری زیادی از فرهنگیان به تصمیم حکومت اعتراض کردند.

فرهاد دریا، هنرمند و آوازخوان معروف افغانستان، در نامه‌‌ای سرگشاده‌ به امرالله صالح نوشت: «به نظر من، نفس عمل تخریب سینما پارک تفاوتی با نفس تخریب بودا ندارد. بودا در مقیاس بزرگ‌تر و جهان‌شمول‌تر آن مطرح است و سینماها در ابعاد کوچک‌تر و هر دو از ارزش‌های نگه‌داشتنی فرهنگی‌اند.» فرهاد دریا در ادامه افزود: «ما از شخصیت باتدبیری چون شما (صالح) انتظار داریم به‌جای تخریب این خانه‌ فرهنگی، دستور بدهید آن را ترمیم و احیای دوباره کنند. وقتی دارالامانِ باشکوه‌ـ‌ که به مخروبه‌‌ای مبدل شده بود‌ـ‌ توانست با عظمت دیروز خود دوباره بر پا بایستد، یک سینمای کوچک که حرفی ندارد. این مکان‌ها جواهرات یک «فرهنگ» قدیم و بزرگ به نام کابل استند.» این آوازخوان خطاب به معاون اول ریاست جمهوری نوشت: «رفیق گل! شما بهتر از آنید که نامتان در تاریخ با تخریب یک مکان فرهنگی ثبت و حک شود. بیایید و فرهنگ کابل را دوباره به این شهر برگردانید. ما در کنارتان خواهیم بود. کابل بدون فرهنگ کابلی، تنها یک شهر است، «کابل» نیست!»

حسین فخری، داستان‌نویس، نیز در یادداشتی در صفحه فیسبوکش نوشت: «با تخریب سینما پارک، بیست سال خاطرات شخصی و تاریخی من و هزاران هموطن من زیر خروارها سنگ و خشت و گل و بتن دفن و خاک و خاکستر خواهد شد و دیگر پاهایم یاری نخواهند داد که از آن منطقه بگذرم.»

اسد بودا، جامعه‌شناس، در توییتی، «مافیای کابل» را دشمن هنر و تاریخ‌ خواند و گفت: «این ادعا که سینما پارک قابل‌تعمیر نیست مسخره و ریشخند‌آمیز است. اگر اراده بازسازی باشد، هیچ ساختمان غیر‌قابل‌تعمیری در جهان وجود ندارد. آلمانی‌ها برلین را پس از جنگ‌ بازسازی کردند، چطوری ممکن‌ است یک ساختمان قابل بازسازی نباشد؟»

شهرداری کابل اعلام کرد سینما پارک ۶۵ سال پیش ساخته شده است و با گذشت زمان، شاهد چند زمین‌لرزه بوده که در اثر آن، ساختمان سینما آسیب جدی دیده است و ترمیم‌پذیر نیست. بنا بر اعلام شهرداری، تصمیم بر آن شد که به‌جای سینما پارک، بنیادی تاسیس شود که تمام نیازهای شهروندان قرن بیست‌و‌یکم را برآورده کند. در ادامه اطلاعیه شهرداری کابل آمده است به‌جای سینما پارک، یک مرکز فرهنگی با ساختمانی برای تئاتر که پاسخگوی برگزاری مراسم‌های فرهنگی باشد ساخته خواهد شد.

پس از اعتراض‌ها در رسانه‌های اجتماعی، دیروز امرالله صالح در یادداشتی دیگر گفت: «آخرین باری که در تعمیر کنونی، خانواده‌ای به دیدن فیلم رفته بود دوره داوود‌خان شهید بود و شاید قبل آن. این محل متروک از سال ۱۳۷۲ تا حال، محل فروش مواد مخدر و استراحت معتادان بود. من بنای کدام سینما را، نه بلکه یک متروکه‌ معتادان را ویران می‌کنم.» هرچند امرالله صالح این یادداشت را از صفحه فیسبوکش حذف کرد. او در بخشی از این یادداشت نوشته بود به‌جای سینما پارک، سالن عروسی و برج ساخته نخواهد شد و مکان آن به هیچ تاجر پاک یا ناپاکی فروخته نخواهد شد، بلکه محلی فرهنگی که در آن نشست‌های فرهنگی به بهترین وجه برگزار شود ساخته خواهد شد.

جلیل‌ پژواک، روزنامه‌نگار، در واکنش به امرالله صالح نوشت: «این آدم به‌جای این‌که فکری به حال معتادان مواد مخدر کند و غم تداوی/درمان آن‌ها را بخورد، تصمیم گرفته بنای سینما پارک را به این بهانه که جای معتادان است نابود کند.»

سید‌مخدوم رهین، وزیر پیشین اطلاعات و فرهنگ افغانستان، در یادداشتی خطاب به امرالله صالح و داوود سلطان‌زوی، شهردار کابل، از آن‌ها خواست از تخریب این سینما خودداری کنند. مخدوم رهین نوشت: «عمارت سینما پارک را ویران نکنید وگرنه نام شما را تاریخ این شهر دردمند در کنار نام ژنرال رابرت انگلیس که پس از اشغال کابل، بنای باستانی بالاحصار و سقف زیبا و ظریف و تاریخی چار‌چته کابل را در عصبانیت از دست مردم کابل به‌خاطر قتل کیوناری ویران کرد و در کنار نام بی‌خردی که گنبد کوتوالی را از بن برافکند خواهد نگاشت. عمارت سینما پارک یادگار سال خوش آرامی و صلح و فضای زندگی صمیمانه برای همگی ما مردم کابل است.» وزیر پیشین اطلاعات و فرهنگ افغانستان گفت زمانی که جمعیت کابل ۴۰۰ هزار نفر بود، سینما پارک و سینما آریانا دو سینمای آبرومند پایتخت بود که هر دو از صبح تا نیمه‌شب‌ بیننده داشتند. مخدوم رهین در این یادداشت پرسیده است: «بفرمایید بگویید که برای جمعیت شش میلیونی کنونی کابل چند سینما آباد کرده‌اید که آمده‌اید سینمای فعالی را ویران می‌کنید و سخنگوی شهرداری به‌دروغ می‌گوید که ساختمان سینما پارک غیر‌قابل‌ترمیم است؟»

امرالله صالح در یادداشت دیگری که امروز دوشنبه ۱۹ عقرب/آبان منتشر کرد، نوشته است: «نوستالژی‌ها و دلتنگی‌های بعضی‌ها را درک می‌کنم. مشورت من برایشان این است که به‌عوض تبصره‌نویسی، کاری کنند که  شهر نفسش تازه شود.» معاون اول ریاست‌جمهوری با نقل از یک ترانه فرهاد دریا، افزوده است: «نیاز است که از میان دیوهای مست باید بگذریم.»