یک روز پس از نهایی شدن طرح صلح افغانستان از سوی شورای عالی مصالحه‌ این کشور، معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان می‌گوید این طرح به جای تقویت اجماع در جبهه جمهوریت، اختلافات در درون حوزه جمهوری افغانستان را برجسته کرده و به همین دلیل این طرح «به هیچ شکل قابل ارائه در نشست استانبول یا نشست دیگری نیست و باید از نو و با دقت بیشتری این طرح، جامع و مورد توافق همه تدوین شود.»

سرور دانش شب گذشته ۲۳ حمل/فروردین در یادداشتی نوشت که گروه فنی شورای مصالحه با تدوین طرح «توافق‌نامه صلح افغانستان»،‌ طرح اشرف غنی، رییس‌جمهوری و حکومت افغانستان، «توهین‌آمیز» برخورد کرده و هیچ گونه توضیحی درباره طرح اشرف غنی ذکر نکرده و تنها تصویری بسیار فشرده از فهرست آن ارائه کرده است.

 معاون دوم ریاست جمهوری گفته است، در حالی‌که طرح اشرف غنی (حکومت صلح) به عنوان گزینه الف معرفی شده و باید گزینه نخست و برگزیده تلقی و امتیازات آن برجسته شود اما در مقابل، طرح ب (دولت انتقالی) که طرح درجه دوم است چندین برابر با توضیحات و تفصیلات بیان شده و مبنای تمام مباحث و راهکارهای بعدی قرار گرفته است. معاون ریاست‌جمهوری تاکید کرده که طرح اشرف غنی نادیده گرفته شده است و این بیانگر یک «نگرش یک جانبه گروه تخنیکی/فنی را نشان می‌دهد که عمدا خواسته طرح حکومت را مبهم جلوه دهد و به حاشیه براند.»

کمیته «تهیه و توحید» شورای مصالحه پیش‌نویس طرح صلح را که دارای چهار بخش است، زیر عنوان «توافق‌نامه صلح افغانستان» در ۱۴ صفحه نهایی کرده است.

در پیش‌نویس طرح صلح شورای عالی مصالحه‌ آمده است که «نقشه راه سیاسی دارای دو گزینه الف و ب است. گزینه الف که از آن به عنوان حکومت صلح یاد می‌شود، مستلزم حفظ بیشتر نهادها از جمله رهبری دولت است. اما گزینه «ب» که از آن به عنوان دولت انتقالی صلح تعبیر شده با تغییر نسبی ساختار همراه خواهد بود.»

گزینه «الف» همان طرح صلح اشرف غنی است که اخیرا علنی شد و این طرح سه مرحله‌ای برای عبور از جنگ مداوم به صلح عادلانه ارائه شده است که شامل توافق سیاسی، حکومت صلح و دولت پس از صلح است.

شورای مصالحه در مورد گزینه دوم که عبارت از دولت انتقالی صلح است، گفته: «دولت انتقالی صلح، پس از امضای توافق‌نامه تشکیل خواهد شد. دولت صلح تا زمان انتقال قدرت به یک دولت دایمی، بر اساس تعدیل قانون اساسی و انتخابات ملی به کار خویش ادامه خواهد داد. مدت کار دولت انتقالی صلح از زمان امضای این توافق‌نامه، حداکثر سه سال و حداقل آن در جریان مذاکرات مشخص خواهد شد. مدت توافق‌شده کار دولت انتقالی صلح قابل تمدید نیست و این دولت در پایان دوره کاری، قدرت را به دولت منتخب انتقال می‌دهد.»

سرور دانش اما می‌گوید شورای مصالحه طرح «ب» (دولت انتقالی که طرح زلمی خلیل‌زاد است) را محور قرار داده و همه عناصر آن را با تعدیلات و اصلاحاتی تایید کرده و از خود ابتکاری انجام نداده است.

شورای مصالحه همچنین برای نظام سیاسی آینده افغانستان دو گزینه پیشنهاد کرده است: اول، نظام ریاستی شامل رییس‌جمهوری با چهار معاون؛ دوم، نظام پارلمانی شامل صدراعظم با چهار معاون.

معاون ریاست جمهوری اما می‌گوید گزینه‌های پیشنهادی شورای مصالحه بازتاب دهنده «دیدگاه تنها یک جناح یا بهتر بگوییم یک حزب را برجسته ساخته است.» دانش تاکید کرده است که نظام پارلمانی و یا صدارتی چه برای دوره انتقال و چه برای آینده افغانستان، تنها نظر یک حزب است و نباید به عنوان نظر همه جبهه جمهوریت و نظر همه اقوام و احزاب قلمداد شود. او تصریح کرده است که نظام کامل پارلمانی با توجه به مساعد نبودن بستر نظام حزبی فراگیر، زمینه تطبیق آن فراهم نیست. به باور او، نظام پارلمانی در تاریخ سیاسی افغانستان موفق نبوده است.

معاون دوم ریاست جمهوری، طرح صلح شورای مصالحه را «تقسیم قدرت بین دو قوم» عنوان کرده و گفته است، نظام پارلمانی در «لفافه تمرکززدایی» ارائه شده و یکی را مستحق ریاست جمهوری و دیگری را مستحق صدراعظمی دانسته است.

به نظر می‌رسد منظور سرور دانش از دو قوم، اقوام پشتون و تاجیک است. دانش پرسیده ، کسانی که در سال‌های اخیر شعار صدر اعظمی می‌دادند و می‌دهند، «در حقیقت جامه منقش این مقام را برای قوم خاصی دوخته‌اند؟ و در این صورت تکلیف دیگر اقوام چه می‌شود؟» او تاکید کرده که شورای مصالحه در این طرح، اقوام دیگر را به «درجه ۳ و ۴ و غیره تنزل داده‌ است.»

سرور دانش، نظام ریاستی را با چهار معاون شامل یک زن برای افغانستان پیشنهاد کرده و گفته است، طرح نهایی کمیته تهیه و توحید شورای مصالحه تا‌کنون به تصویب کمیته رهبری شورای عالی مصالحه و همچنین به تصویب نهایی رهبری دولت نرسیده است. به گفته او هرگونه شتاب و عجله در این مورد به نوعی امتیاز دادن به گروه طالبان است و این امر منجر به «تضعیف دولت مستقر و مشروع افغانستان» و موجب چند دستگی جبهه جمهوریت خواهد شد.

شورای عالی مصالحه‌ افغانستان پیش از این اعلام کرده بود که در حدود ۳۰ طرح از سوی حکومت، احزاب سیاسی و جامعه مدنی به این شورا ارائه شده و آن‌ها تلاش می‌کنند، طرح واحدی را تنظیم و برای ارائه در نشست صلح ترکیه آماده کنند.

قرار بود نشست ترکیه تا چند روز دیگر به تاریخ ۲۷ حمل/فروردین، با حضور نمایندگان دولت افغانستان و طالبان برگزار شود. اما دیروز دوشنبه ۲۳ حمل، نعیم وردک، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان به ایران اینترنشنال گفت که این گروه نمی‌تواند در زمان تعیین شده در این کنفرانس شرکت کند. همچنین، منابع آگاه در دولت افغانستان به ایران اینترنشنال گفتند که به دلیل نهایی نشدن اعضای هیات دولت، ممکن است زمان برگزاری نشست استانبول از ۱۶ به ۲۴ اوریل تغییر کند.