موسسه بین‌المللی صلح و اقتصاد واقع در سیدنی استرالیا در گزارشی اعلام کرد که «شاخص جهانی صلح» طی سال‌های گذشته اندکی بهبود یافته است.

در تازه‌ترین گزارش این نهاد که روز چهارشنبه ۲۲ خرداد منتشر شده به ترتیب ایسلند، نیوزیلند، پرتغال، اتریش و دانمارک، امن‎ترین کشورهای جهان معرفی شده‌اند. ایسلند از سال ۲۰۰۸ جز صلح‌آمیزترین کشور جهان شناخته شده است.

از سوی دیگر، افغانستان با نشستن بر جای سوریه، ناامن‌ترین کشور جهان معرفی شده است و پس از آن سوریه قرار گرفته است. این دو به همراه سودان جنوبی، یمن و عراق به ترتیب در رده‌ پنج کشور نخست ناامن جهان جای گرفته‌اند.

موسسه بین‌المللی صلح و اقتصاد که از سال ۲۰۰۷ گزارش‌هایش را در زمینه صلح جهانی منتشر می‌کند، امسال ۱۶۳ کشور را رده‌بندی کرده و برای نخستین بار یمن را در میان پنج کشور نخست ناامن جهان قرار داده است.

جنگ داخلی در یمن از سال ۲۰۱۵ میان نیروهای دولت عبدربه منصور هادی و نیروهای طرفدار علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری پیشین موجب ناامنی گسترده‌ای در این کشور شده است.

طی این جنگ داخلی، ائتلاف عربستان به حمایت از عبدربه منصور هادی، رییس‌جمهوی در تبعید یمن همواره مواضع حوثی‌های تحت حمایت ایران را هدف حملات هوایی قرار داده است. حوثی‌های یمن نیز بارها حملات موشکی و پهپادی علیه عربستان انجام داده‌اند.

اروپا همچنان امن‌ترین منطقه در جهان معرفی شده و خاورمیانه و شمال آفریقا نیز طی پنج سال گذشته ناامن‌ترین مناطق جهان گزارش شده‌اند، اگرچه سال گذشته این مناطق امن‌تر بوده‌اند.

کشور بوتان طی ۱۲ سال گذشته در میان ۲۰ کشور نخست امن جهان با ۴۳ رتبه صعود، شاهد بیشترین میزان بهبود در این شاخص بوده است.

با وجود پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه امنیت، این گزارش ادعا می‌کند که جهان همچنان ناامن‌تر از ۱۰ سال پیش است؛ چرا که صلح جهانی تنها سه سال از ۱۰ سال گذشته رو به بهبود نهاده است.

از رشته عواملی که موجب به خطر افتادن صلح جهانی طی ۱۰ سال گذشته شده می‌توان به افزایش اقدامات تروریستی، بالا گرفتن خصومت‌ها در خاورمیانه، تشدید تنش‌ها در اروپای شرقی و شمال آسیا، افزایش پناهجویان و شدت گرفتن تنش‌های سیاسی در اروپا و ایالات متحده آمریکا اشاره کرد.

این خطرات تا حدی با بهبود وضعیت حوزه‌های نظامی جبران شده است. همانطور که بیشتر کشورهای جهان نیروی انسانی را در بخش‌های نظامی کم کرده‌اند، سهم بودجه نظامی نیز از تولید ناخالص داخلی در بیشتر کشورها روندی کاهنده داشته است.

این گزارش کاهش زیان‌های اقتصادی خصومت‌ها را نشانه‌ایی از بهبود صلح جهانی توصیف کرده است. زیان‌ اقتصادی خصومت‌ها بر اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۴/۱ میلیارد دلار بوده است. این رقم حدود ۱۱/۲ درصد تولید ناخالص جهانی و یا به عبارت دیگر ۱۸۵۳ دلار به ازای هر نفر برآورد شده است. در سال ۲۰۱۸ زیان اقتصادی خشونت‌ها برای نخستین بار بهبود یافت و ۴۷۵ میلیارد دلار (۳/۳ درصد تولید ناخالص داخلی) رسید.

این کاهش در درجه نخست به علت کم شدن هزینه‌های مرتبط با کشمکش‌های نظامی بوده است. بهبود حاصل شده در این زمینه عمدتا به دلیل سطح پایین خصومت‌های نظامی در سوریه، کلمبیا و اوکراین بوده است.

گزارش شاخص جهانی صلح به رابطه تغییرات آب و هوایی بر خصومت‌ها هم پرداخته است. فقدان منابع و امنیت معیشتی و جابجایی‌ها می‌تواند حتی غیرمستقیم خطر درگیری‌های بعدی را به شدت افزایش دهد. این گزارش با استناد به نتایج حاصل از یافته‌های «شاخص مدیریت خطر» استدلال می‌کند که جنوب آسیا، آسیا-اقیانوسیه و آمریکای مرکزی و حوزه کارائیب در مقایسه با سایر مناطق ظرفیت کمتری برای رویارویی با بلایای طبیعی دارند و در معرض خطر بیشتری هستند.

در بخش دیگری از این گزارش به «احساس امنیت و صلح‌» پرداخته شده است. بر اساس نتایج گزارش شاخص جهانی صلح، با وجود ناامن‌تر شدن برخی نقاط جهان، میانگین رضایت از زندگی و سلامت و همینطور احساس امنیت و اعتماد به پلیس و ارتش افزایش یافته است. همچنین مردم بیشتری احساس می‌کنند که در کشورشان برای زندگی اقلیت‌های قومی و مذهبی بهتر شده است. در همین حال این گزارش می‌افزاید که احساس غم، ناراحتی و فشار روحی و روانی بیشتر شده است.

ایران با ۹ رتبه سقوط در جایگاه ۱۳۹

در رده‌بندی امن‌ترین کشورهای جهان، ایران با ۹ رتبه سقوط در جایگاه ۱۳۹‌ ام قرار گرفته است. همسایگان غربی و شرقی ایران، یعنی عراق در جایگاه ۱۵۹ ام، ترکیه ۱۵۲ ام، افغانستان ۱۶۳ ام و پاکستان ۱۵۳ ام وضعیت بدتری نسبت به این کشور دارند.

در این گزارش همسایگان شمالی ایران به جز روسیه و کشورهای عربی جنوب خلیج فارس از جمله قطر در جایگاه ۳۱ ام، کویت ۴۳ ام، امارات متحده عربی ۵۳ ام، عمان ۶۹ ام، بحرین ۱۲۴ام، عربستان سعودی ۱۲۹ام امن‌تر و با ثبات‌تر از ایران‌ ارزیابی شده است. در همین حال کشورهایی چون هند در جایگاه ۱۴۱ ام، اسراییل ۱۴۶ام، کره شمالی ۱۶۱ ام و روسیه ۱۵۴ ام ناامن‌تر از ایران ارزیابی شده‌اند.

ایران در سال گذشته شاهد حملات انتحاری و بمب‌گذاری در استان سیستان و بلوچستان و حمله مسلحانه به رژه نیروهای نظامی در استان خوزستان بوده است.

بنا بر این گزارش، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۵ بی‌ثباتی سیاسی و فشارهای اقتصادی بر ایران را به همراه داشته است و این آن چیزی است که احتمالا موجب اعتراضات خشونت‌آمیز در داخل کشور شد

جمهوری اسلامی همچنین متهم به حمایت از بشار اسد در جنگ داخلی سوریه و حوثی‌های یمن است و تنش‌ها میان ایران از یک سو و آمریکا، اسراییل و عربستان سعودی از سوی دیگر بیشتر از گذشته شده است. بر همین اساس سهم بودجه نظامی ایران از ۳/۷۵ از تولید ناخالص داخلی به ۴/۵۶ درصد افزایش یافته است.