کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی و عضو کمیته رهبری شورای عالی مصالحه افغانستان، در همایش سیاسی در ولایت بامیان گفت برای تعیین نظام آینده افغانستان باید همه‌پرسی برگزار شود.

کریم خلیلی روز سه‌شنبه ۱۷ حمل/فروردین، به‌مناسبت بیست‌و‌ششمین سالگرد کشته شدن عبدالعلی مزاری، رهبر فقید و بنیان‌گذار حزب وحدت اسلامی، گفت برای عبور از بن‌بست موجود و برقراری صلح عادلانه و پایدار در کشور، باید همه طرف‌ها از جمله گروه طالبان و دولت فداکاری کنند.

او در مورد نظام آینده افغانستان گفت در این زمینه طرح‌های متعدد و متفاوتی وجود دارد و پیشنهاد کرد برای تعیین نظام آینده، به آرای مردم مراجعه شود و رای اکثریت مردم معیار اساسی برای تعیین نظام آینده باشد. او گفت جریان‌های سیاسی تاثیرگذار طرح‌های مورد‌نظرشان برای آینده کشور را به رای بگذارند و هر آنچه مردم انتخاب کردند باید برای همه قابل قبول باشد.

در همین راستا، شورای عالی مصالحه در هفته جاری از جمع‌آوری حدود ۳۰ طرح احزاب سیاسی و سیاستمداران در مورد نظام آینده کشور خبر داد.

کریم خلیلی تاکید کرد طرح برگزاری همه‌پرسی و مراجعه به آرای مردم نیازمند سرشماری دقیق جمعیت افغانستان است تا به گفته او، این موضوع به محل نزاع و کشمکش‌ تبدیل نشود.

کریم خلیلی تاکید کرد همه طرف‌ها شامل طالبان، حکومت، احزاب سیاسی و کشورهای منطقه می‌گویند جنگ راه‌حل نیست و بحران افغانستان از طریق مذاکرات حل شود. رییس سابق شورای عالی صلح گفت آن زمان پیشرفت‌هایی در روند صلح صورت گرفت، «با رهبری طالبان نامه‌نگاری کردیم و حتی اشرف غنی، رییس‌جمهوری، با نمایندگان طالبان از طریق ویدیو کنفرانس صحبت کرد اما به هر دلیلی نخواستند صلح شود. شاید نخواستند فرزندی از مناطق مرکزی صلح را به موفقیت برساند».

با وجود این، خلیلی تصریح کرد امروز اجماع جهانی، منطقه‌ای و ملی در مورد صلح وجود دارد و این فرصت نباید از دست برود. او در ادامه افزود دیدگاه‌ها در مورد طالبان تغییر کرده است و کشورهایی که قبلا این گروه را به رسمیت شناخته بودند امروز مخالف استقرار طالبان در افغانستان‌اند. او گفت در سفر به پاکستان، مقام‌های ارشد این کشور گفته‌اند ادامه جنگ در افغانستان به‌ضرر کشورهای منطقه است و امارت اسلامی طالبان نیز به‌نفع افغانستان و پاکستان نیست. به گفته خلیلی، پاکستان، کشوری که طالبان را به رسمیت شناخت، اکنون مخالف این گروه است.

این عضو شورای عالی مصالحه با اشاره به نشست مسکو درباره صلح افغانستان، گفت کشورهای عضو تروییکای توسعه‌یافته شامل آمریکا، روسیه، چین و پاکستان با صدور بیانیه، «با صراحت جنگ در افغانستان را رد کردند و در حضور ملا برادر، معاون سیاسی طالبان، گفتند امارت اسلامی قابل قبول نیست». او ابراز امیدواری کرد نشست آتی در ترکیه در مورد صلح افغانستان به ایجاد شرایط تازه در این کشور منجر شود.

کریم خلیلی گفت مردم هزاره و مناطق مرکزی از صلح عادلانه و پایدار حمایت می‌کنند و روند صلح باید فراگیر باشد و همه اقشار جامعه، از جمله زنان و جوانان، در روند صلح سهم داشته باشد. او تاکید کرد صلح پایدار و عادلانه صلحی است که منازعات دیرینه افغانستان را حل کند. خلیلی هشدار داد در نبود صلح عادلانه، ممکن است بحران‌های تازه شکل بگیرد.

کریم خلیلی در بخشی از سخنانش، تاکید کرد از یک طرف، امارت اسلامی طالبان برای جهان و افغانستان قابل قبول نیست و از سوی دیگر، وضعیت موجود برای طالبان نیز قابل قبول نیست؛ در این صورت، یا در بن‌بست قرار می‌گیریم یا هر دو طرف باید برای برقراری صلح قربانی بدهند.

او همچنین از عملیات نظامی دولت افغانستان در ولسوالی بهسود میدان وردک و عملیات نیروهای امنیتی در هرات برای بازداشت حبیب‌الله غوریانی انتقاد کرد و گفت جامعه هزاره حامی صلح و ثبات در این کشور است و به‌دلیل این‌که حکومت به مسئولیت‌هایش در تامین امنیت مردم عمل نکرده است، مردم برای دفاع از خود سلاح برداشته‌اند. او از حادثه سقوط چرخ‌بال ارتش در ولسوالی بهسود ابراز تاسف کرد و گفت قضایای بهسود باید بررسی می‌شد اما حکومت به بهانه سقوط این چرخ‌بال در بهسود، هزار نیرو به منطقه اعزام کرد.