شماری از سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که به تاجیکستان سفر کرده‌اند در دیدارهای دوجانبه، به بررسی آخرین تحولات منطقه به ویژه موضوع افغانستان پرداختند.

جلسات رسمی سازمان همکاری شانگهای قرار است روز جمعه ۲۶ شهریور برگزار شود و دستور کار اصلی آن نیز بر بحران افغانستان و تهدیدهای امنیتی ناشی از آن تمرکز خواهد داشت.

ابراهیم رئیسی که در نخستین سفر خارجی خود در مقام رییس جمهور روز پنجشنبه وارد پایتخت تاجیکستان شد در دیدار با عمران خان، نخست وزیر پاکستان، و همچنین شوکت میرزایف، رییس جمهوری ازبکستان، خواستار تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان شد.

عمران خان نیز که دولتش از حامیان اصلی طالبان محسوب می‌شود نیز خواستار تشکیل دولت فراگیر در افغانستان شد و هشدار داد اگر این اتفاق نیفتد زیان آن بیش از هر کشوری متوجه پاکستان و ایران خواهد بود.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز که در غیاب ولادیمیر پوتین به عنوان نماینده کشورش به این اجلاس آمده، در دیدار با شاه محمود قریشی، همتای پاکستانی خود، بر همکاری نزدیک میان اسلام‌آباد و مسکو در کلیه حوزه‌ها تاکید کرد.

اجلاس سازمان همکاری شانگهای در حالی با تمرکز بر مساله افغانستان برگزار می‌شود که هیچ نماینده‌ای از دولت این کشور به این نشست دعوت نشده است.

البته موضوع به قدرت رسیدن طالبان و چگونگی برخورد با این موضوع از جمله مسائل بحث‌برانگیز در این نشست خواهد بود و انتظار نمی‌رود در این خصوص اجماعی بین اعضای سازمان صورت گیرد.

تاجیکستان از حامیان مقاومت افغانستان و از مخالفان طالبان است، اما از سوی دیگر پاکستان به عنوان یکی از حامیان اصلی دولت جدید افغانستان شناخته می‌شود. ایران، چین و روسیه نیز از جمله کشورهایی هستند که یا با طالبان ارتباط دارند و یا درباره تمایل خود به برقراری رابطه با آنها نشانه‌هایی بروز داده‌اند.

در این دوره از اجلاس سازمان همکاری شانگهای، رهبران چین، هند و روسیه به صورت ویدیویی سخنرانی می‌کنند.

روز پنجشنبه همچنین نشست سران کشورهای عضو «پیمان امنیت جمعی» نیز در تاجیکستان برگزار شد و قرار است هر دو اجلاس در روز جمعه نشستی مشترک داشته باشند.

ایران یکی از اعضای ناظر در سازمان همکاری شانگهای است و قرار است عضویت دائمش در نشست روز جمعه مورد بررسی قرار گیرد.

جمهوری اسلامی از سال‌ها پیش درخواست عضویت دائم خود در این سازمان را مطرح کرده، اما سایر اعضا با پیش کشیدن موضوعاتی از قبیل تحریم‌های بین‌المللی، از پذیرفتن این درخواست سر باز زده‌اند.

در هفته‌های اخیر شماری از رسانه‌ها از احتمال تصویب عضویت دائم ایران در این نشست خبر داده بودند.

اجلاس سازمان همکاری شانگهای همزمان با بیستمین سالگرد تاسیس این سازمان برگزار می‌شود.

این نهاد در سال ۲۰۰۱ با حضور شش کشور چین، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان تاسیس شد و در سال‌های بعد نیز هند و پاکستان به عضویت دائم آن درآمدند.

ایران، افغانستان، بلاروس و مغولستان نیز اعضای ناظر این سازمان هستند.