بازار نفت و پیروزی ترامپ در شکننده کردن اقتصاد ایران
سیاستهای دونالد ترامپ در مقابل ایران تند و خارج از عرف دیپلماتیک بوده است اما حقیقتا توانسته به هدف فلج کردن اقتصاد ایران، نزدیک شود. چرا که هنوز موعد اعمال تحریمهای نفتی سر نرسیده، صادرات ایران با ۳۵ درصد کاهش مواجه بوده است.
راجر دیوان که یک تحلیلگر نفتی کهنهکار است به بلومبرگ میگوید:«صادرات نفت ایران به شدت در حال سقوط است.»
ایران تا پیش از دور اول تحریمها روزی ۲/۵ میلیون بشکه در روز نفت میفروخت و اکنون صادرات آن به ۱/۶ میلیون بشکه رسیدهاست. پیشبینی میشود که این رقم به هشتصد هزار بشکه در روز برسد.
این کاهش غیرمنتظره فروش نفت ایران، برای دونالد ترامپ که با وجود مخالفت اروپاییها و هند و چین تصمیم گرفت سیاست سختی در قبال ایران پیش بگیرد، یک پیروزی محسوب میشود. زمانی که دولت ترامپ از بازگشت تحریمها سخن گفت، بسیاری تاثیرگذاری آنها را زیر سوال برده بودند.
بر اساس آمار صندوق بینالمللی پول، نفت تامین کننده ۸۰ درصد درآمد مالیاتی ایران است و به نوعی شاهرگ اقتصادی این کشور محسوب میشود. با وجود افزایش تولید از طرف عربستان سعودی و روسیه که در دو سال گذشته با یکدیگر از نزدیک همکاری داشتهاند، قیمت نفت به ۸۰ دلار برای هر بشکه رسید که به نظر میرسد، این میزان رو به افزایش است.
تاجران نفت پیشبینی میکنند که افزایش صادرات این دو کشور نمیتواند کاهش نفت ایران در بازار را جبران کند.
از سوی دیگر، خریداران نفت از چین تا فرانسه، مجبور شدهاند در چند ماه گذشته نفت را به قیمت بالاتری خریداری کنند. قیمت نفت روسیه به بالاترین رقم خود در یک سال گذشته رسیدهاست و چینیها مجبور شدهاند از بندر روتردام که با آنها فاصله زیادی دارد نفت بخرند. نفت عمان نیز به طور غیرمنتظرهای گرانتر شده است و بصره در عراق از هر زمان دیگری در یک سال گذشته فروش بهتری داشته است.
ایران فقط مشتریان نفت خام خود را از دست نداده و فروش میعانات گازی نیز برای این کشور با مشکل روبرو بوده است. کره جنوبی خرید میعانات گازی را به صفر رسانده و مجموع فروش ایران به جهان کاهشی۴۰ درصدی داشته است. ایران تلاش کرد با دادن پیشنهاد ارسال رایگان نفت به هندوچین کمی به صادرات خود کمک کند اما به نظر نمیرسد که این تخفیف کوچک اثرگذار بوده باشد. در دو هفته گذشته، هند تنها روزانه ۲۴۰ هزار بشکه نفت از ایران خریده است که تقریبا نصف میزانی است که قبلا از ایران وارد میکرد.
محمد بارکیندو، رئیس اوپک، روز سهشنبه، ۲۷ شهریورماه گفت که ایران تولیدکننده و صادرکنندهای مهم در بازار نفت است. او اضافه کرد:«نگران کننده است که یک تولیدکننده بزرگ برای تولید نفت با چالش مواجه شود.» این در حالیست که گفته میشود عربستان با بالا بردن قیمت نفت از هشتاد دلار موافق است.
بعد از سیزدهم آبانماه که موعد دور جدید تحریمهای آمریکا علیه ایران است، خرید نفت از ایران بیش از پیش مشکل میشود زیرا خریداران برای رساندن پول نفت به ایران باید تقلای زیادی کنند. میلیاردها دلار درآمد نفتی در این شرایط از ایران گرفته خواهد شد و ایران چارهای نخواهد داشت جز اینکه نفت را در برابر کالا بفروشد. صادرات نفت به صفر نخواهد رسید اما ایران تنها بخش کمی از درآمدش را دریافت خواهد کرد.