روابط ایران و هند در سال‌های اخیر روند رو‌به‌رشدی را تجربه کرده است و سفر روسای‌جمهور و وزیران این دو کشور به یکدیگر افزایش یافته است. هند یکی از مشتری‌های اصلی نفت ایران است و ایران با دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز می‌تواند نقش مهمی در امنیت انرژی هند ایفا کند.

اقتصاد رو‌به‌رشد هند نیازمند تامین انرژی از منابع قابل‌اطمینان است. شرکت‌های هندی تمایل زیادی به حضور فعال در صنعت نفت و گاز ایران دارند و بارها علاقه‌مندی خود به سرمایه‌گذاری در میدان مشترک فرزاد ب را اعلام داشته‌اند. این میدان دارای منابع عظیم گاز و بین ایران و عربستان مشترک است و می‌تواند در آینده نقش مهمی در تامین گاز مورد‌نیاز هند ایفا کند.

هند در حال حاضر به یکی از مهم‌ترین کشورهای صادر‌کننده کالا و خدمات در جهان تبدیل شده است. یافتن مسیری که از لحاظ هزینه و امنیت و زمان حمل کالا مطلوب باشد دغدغه همیشگی دولتمردان و بازرگانان هند بوده است. بندر چابهار می‌تواند به‌عنوان دروازه ورود هندی‌ها به کشورهای ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و روسیه نقش‌آفرینی کند. هند برای دسترسی به بازار آسیای میانه و قفقاز می‌تواند از امکانات بنادر پاکستان بهره گیرد، ولی برای هند استفاده از امکانات بندر چابهار، از لحاظ سیاسی و اقتصادی، از بنادر پاکستان مقرون‌به‌صرفه‌تر و مطمئن‌تر است.

پاکستان بارها، در سایه تنش‌های خود با دولت‌های افغانستان و هند، اقدام به بستن مرزهای خود بر روی انتقال کالاهای هند نموده بود. پروژه بندر چابهار عملا می‌تواند راه‌حلی برای این مشکل باشد. لازم به ذکر است بندر چابهار میان کشورهای ایران، هند، افغانستان، پاکستان و به‌طور کلی آسیای میانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و موجب تسهیل روابط تجاری و دسترسی این کشورها به یکدیگر می‌شود. همچنین چابهار تنها بندر اقیانوسی منطقه است که می‌تواند کشورهایی مانند افغانستان، ازبکستان و ترکمنستان را که محصور در خشکی هستند به بازارهای جهانی متصل کند.

در سال ۲۰۱۶، مسئولان سه کشور افغانستان، ایران و هند با امضای چند موافقت‌نامه زمینه‌های سرمایه‌گذاری هند در پروژه بندر چابهار را فراهم آوردند. این بندر همراه با خط آهن می‌بایست زمینه‌های انتقال و حمل کالاهای ساخت هند را به افغانستان و همچنین دیگر کشورهای آسیای میانه فراهم آورد.اهمیت ژئوپلتیکی و جغرافیایی بندر چابهار ایران موجب شده است که هند بارها خواستار سرمایه‌گذاری در توسعه و مدیریت منطقه آزاد تجاری بندر چابهار شود.

در جریان آخرین سفر روحانی به هند، که زمستان سال قبل صورت گرفت، مهم‌ترین دستاورد این سفر تشویق هند به سرمایه‌گذاری ۲۰‌ میلیارد دلاری در صنایع پتروشیمی و ایجاد مسیر ترانزیت کالا از هند به ایران و افغانستان با استفاده از امکانات بندر چابهار بود.

اهمیت جغرافیایی، ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی آسیای میانه سبب شده تا این منطقه همواره  مورد توجه قدرت‌های بزرگ جهانی باشد. این منطقه با جمعیت چند‌صد میلیونی خود نه‌تنها بازار مصرف ویژه‌ای است، بلکه مهم‌ترین مرکز تامین‌کننده مواد اولیه برای قدرت‌های جهانی است. هند نیز برای افزایش حضور خود در این منطقه سیاست خاصی در پیش گرفته است؛ مشارکت هند در احداث کریدور شمال‌ـ‌جنوب یکی از اقدام‌های عملی دهلی‌نو برای تصاحب بازار آسیای میانه و قفقاز بود و سرمایه‌گذاری در بندر چابهار نیز گام بعدی هند به شمار می‌رود. به‌طور کلی، چابهار می‌تواند در همگرایی و امنیت منطقه‌ای مفید واقع شود و همکاری میان ایران‌ و هند و افغانستان را نیز گسترش دهد.

هند برای افزایش نفوذش در منطقه و همچنین تصاحب سهم بیشتری از بازار افغانستان، آسیای میانه و قفقاز نیازمند استفاده از بندر چابهار است. تحریم آمریکا علیه صنعت نفت ایران، که با هدف به صفر رساندن صادرات نفت ایران شروع شده است، بازار انرژی هند را نیز می‌تواند تحت‌تاثیر قرار دهد. لذا، هند با استفاده از طرح معافیت شش‌ماهه آمریکا برای مشتری‌های اصلی نفت ایران به واردات نفت از ایران ادامه می‌دهد، اما با پایان این معافیت، با توجه به نیاز هند به بندر چابهار و تخفیف ویژه ایران به مشتری‌های هندی و همچنین بیمه تانکرهای حامل نفت ایران به مقصد هند از سوی شرکت‌های ایرانی، می‌توان پیش‌بینی کرد هند به واردات نفت از ایران ادامه خواهد داد. هر‌چند احتمال می‌رود میزان واردات نفت هند از ایران در قیاس با پس از برجام به‌نسبت قابل‌توجهی کاهش یابد، اما با توجه به معافیت چابهار از تحریم‌های آمریکا می‌توان انتظار داشت در آینده نقش بندر چابهار در افزایش ثبات و امنیت منطقه‌ای بیش‌از‌پیش اهمیت یابد.