جهانگیری: شاید کوپن بازگردد
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران از احتمال «محدودیتهای بیشتر» در اقتصاد ایران خبر داد و گفت: «شاید مجبور شویم در برخی کالاها به سمت سهمیهبندی و کوپنی شدن پیش برویم.»
جهانگیری که در حاشیه بازدید از نمایشگاه کتاب تهران سخن میگفت، با تأکید بر «نقش پررنگتر دولت» برای «کنترل شرایط اقتصادی» کشور گفت: «این نظری است که در دولت و خارج از دولت طرفدار دارد. پیش نیازش این است که دولت خودش دوباره وارد یکسری از فعالیتهای اقتصادی شود.»
او با این حال اضافه کرد که «عدهای از فعالان اقتصادی با این نظریه مخالف هستند» و میگویند «به جای اینکه کالای مورد نظر اقشار ضعیف را با سهمیه بندی تأمین کنیم اقتصاد را آزاد کنیم و یارانههای پنهان را به صورت نقد در اختیار مردم بگذاریم.»
معاون حسن روحانی از «همه صاحب نظران» خواست درباره این دو نظریه به صورت «شفاف صحبت کنند و نقد کنند»، زیرا دولت ایران باید «به زودی» در این زمینه تصمیم بگیرد.
در حالی که در زمان جنگ ایران و عراق، دولت ایران به کوپنی کردن کالاهای اساسی پرداخته بود، جهانگیری گفت: «سی سال است از بعد جنگ به سمت آزادسازی و کوچک کردن دولت حرکت کردیم و امروز به یکباره همه آن قوانین و مقررات گذشته را باید بازگردانیم.»
او تأکید کرد که تشکیل «سازمانهای نظارتی و اجرایی» برای سهمیهبندی کردن کالا «به راحتی امکانپذیر نیست.»
با خروج آمریکا از توافق هستهای ایران با قدرتهای جهانی و بازگشت تحریمهای اقتصادی علیه ایران، زمزمه بازگشت کوپن به عرصه اقتصاد ایران نیز به گوش رسید.
چند ماه پیش، عزتالله یوسفیان ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ایران، از طرح این کمیسیون برای «شارژ کردن کارتهای هوشمند و اگر شده همین کارتهای ملی افراد به اندازه نیاز فرد برای کالاهای اساسی» خبر داد.
بر اساس مصوبه قانون بودجه ۱۳۹۸، دولت مکلف است ۱۴ میلیارد دلار از منابع حاصل از صادرات نفت را به دو طریق، صرف حمایت از معیشت مردم و تامین مابهالتفاوت ارز برای تولید داخل کند.
یکی از این راهها، واردات یا خرید و حمایت از تولید داخل و توزیع کالاهای اساسی، تامین دارو و تجهیزات پزشکی، نهادههای کشاورزی و دامی با نرخ ارز ترجیحی است.
دیگری، توزیع کالاهای اساسی با کالابرگ و کارت الکترونیکی برای تامین کالای اساسی مورد نیاز مردم با نرخ ترجیحی یا پرداخت نقدی است.
حامد پاکطینت، یک کارشناس مسائل اقتصادی در گفتوگو با ایسنا، توزیع کوپن را «انتخاب بین بد و بدتر» دانسته و گفته است: «واقعیت این است که آن زمانی که میتوانستیم جلوی بروز تورم و سقوط ارزش پول ملی را بگیریم، نگرفتیم و حالا در شرایطی هستیم که باید به توزیع کوپن هم فکر کنیم.»