وام پنج میلیارد دلاری روسیه به ایران به کجا رسید؟
محمدمهدی مفتح، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس گفت: «به دولت اجازه داده شد تا پنج میلیارد دلار وام از کشور روسیه برای پروژههای عمرانی دریافت کند.»
به گفته این نماینده مجلس، در بودجه سال آینده، دولت ایران در مجموع اجازه دارد تا ۳۰میلیارد دلار فاینانس از کشورهای خارجی دریافت کند.
سابقه دریافت وام از روسیه به سال ۱۳۹۴ باز میگردد. آذر۱۳۹۴، مقامهای ایرانی از پرداخت وام پنج ساله با بهره پایین از سوی روسیه به ایران خبر دادند. این ماجرا در حد خبر باقی ماند تا شهریور ۱۳۹۵ که به پیشنهاد غلامرضا تاجگردون، نماینده مجلس، این نهاد مصوب کرد که دولت برای جبران کسری بودجه سال ۱۳۹۵، ۵میلیارد دلار وام با بهره دو درصد از روسیه بگیرد.
علی لاریجانی، ریيس مجلس ایران در دفاع از این مصوبه گفت که پرداخت وام از سوی دولت روسیه مطرح شده است.
این تصمیم با انتقاد برخی نمایندگان مواجه شد. محمد دهقان، عضو کمیسیون حقوقی مجلس گفت اولین بار در پس انقلاب است که مجلس مجوز استقراض خارجی میدهد و صدور مجوز توسط مجلس خلاف قانون اساسی است.
با این حال، بررسی بودجه سال ۱۳۹۵ و سال ۱۳۹۶ ایران مشخص نکرد که چه میزان از وام روسیه به ایران پرداخت شده است.
۲۱شهریور ۱۳۹۶، بانک دولتی توسعه و امور مالی خارجی روسیه یک قرارداد فاینانس ۱.۲میلیارد یورویی را با بانک دولتی صنعت و معدن ایران امضا کرد که برای ساخت نیروگاه حرارتی هرمزگان بود و احتمالا بخشی از تعهدات مالی روسیه به ایران بود. به گفته مقامهای ایرانی، نرخ سود این وام، ۲.۷۷درصد بوده است.
در ادامه ابهامها درباره سرنوشت وام روسیه به ایران، سایت اعتمادآنلاین در همین باره در گزارشی که ۶ اسفند ۱۳۹۶ منتشر شد، نوشت: «نمایندگان مجلس از سرنوشت وام ۵میلیارد دلاری روسها به تهران اظهار بیاطلاعی میکنند.»
با این حال علی لاریجانی، ریيس مجلس ایران در جلسه علنی ۱۴اسفند ۱۳۹۶ گفت: «مجلس پیش از این دریافت وام از روسیه به مبلغ ۵میلیارد دلار را تصویب کرد که بخشی از آن انجام شد.» او البته توضیح نداد که چه میزان از این وام پرداخت شده است.
دومین خبر از اجرای تعهدات روسیه به ایران در تاریخ ۱۱تیر ۱۳۹۷ منتشر شد.
در این روز پروژه ۱/۲میلیارد یورویی برقیسازی راهآهن گرمسار – اینجه برون شروع شد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، «مقرر شد ۱۵درصد هزینه طرح از منابع مالی داخل کشور و ۸۵درصد از محل وام دولتی روسیه تامین شود.»
با توجه به اخبار رسمی منتشرشده، به نظر نمیرسد در طول سه سال گذشته روسیه بیش از ۲/۲میلیارد یورو به ایران وام داده باشند.
در روزهای اخیر، دوباره بحث وام روسیه به یک موضوع مورد توجه رسانهها تبدیل شده است. نخستین بار ۱۳دیماه، نادر قاضیپور، نماینده ارومیه با لحنی منتقدانه خبر داد که ایران قرار است ۵ میلیارد دلار وام از روسیه بگیرد. او پیش از این هم دریافت وام ۵۰۰میلیون دلاری ایران از آذربایجان را لکه ننگ دانسته بود.
مقامهای دولت ایران تاکنون گزارش شفافی از مبادلات مالی بین دو کشور ارائه ندادهاند. تیرماه امسال، علی اکبر ولایتی، مشاور امور بینالملل رهبر جمهوری اسلامی نیز گفت ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه وعده داده که تا ۵۰میلیارد دلار در صنعت نفت و گاز ایران سرمایهگذاری کند. تاکنون درباره سرانجام این وعده و میزان سرمایهگذاری روسها نیز گزارشی منتشر نشده است.