در پی اقدام جمهوری اسلامی مبنی بر جلوگیری از دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات شرکت تکنولوژی سانتریفیوژ ایران (‌تسا) در کرج، آمریکا و اتحادیه اروپا خواستار دسترسی فوری این بازرسان به این مجتمع شدند.

آمریکا روز دوشنبه ۵ مهر در بیانیه‌ای به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت: «ما از ایران می‌خواهیم بدون هیچ تاخیری به آژانس دسترسی لازم را ارائه دهد.»

همچنین در بیانیه آمریکا آمده است: «اگر ایران این کار را انجام ندهد، ما در روزهای آینده، با سایر اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد واکنش مناسب رایزنی نزدیک خواهیم کرد.»

همزمان اتحادیه اروپا از ممانعت ایران برای دسترسی آژانس به تاسیسات ‌تسا در کرج عمیقا ابراز نگرانی کرد.

در بیانیه این اتحادیه تاکید شده که این اقدام جمهوری اسلامی خلاف توافق اخیر میان رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران است.

اتحادیه اروپا با اشاره به بیانیه اخیر آژانس اضافه کرد که تمام فعالیت‌های آژانس که در آن توافق ذکر شده، برای حفظ تداوم اطلاعات درباره برنامه اتمی ایران ضروری است.

این اتحادیه که تاکنون مسئولیت مدیریت مذاکرات وین برای احیای احتمالی برجام را برعهده داشته، از ایران خواست بدون تاخیر به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به تاسیسات تسا را بدهد و از گروسی نیز خواست در صورت لزوم، در این باره به شورای حکام آژانس گزارش دهد.

بریتانیا، فرانسه و آلمان هم در بیانیه مشترکی با ابراز نگرانی عمیق از نقض توافق آژانس از سوی ایران، از تهران خواستند فورا دسترسی آژانس به تاسیسات کرج را فراهم کند. این سه کشور نوشتند در روزهای آینده ضمن مشورت با شرکای خود درباره مراحل بعدی، اقدام مناسب در این زمینه را بررسی می‌‌کنند.

با این حال، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس، در توییتی نوشته در جلسه شورای حکام تاکید کرده ممانعت ایران از دسترسی به تاسیسات کرج نقض توافقات پادمانی نیست بلکه اجرای ناقص اقدامات شفاف‌ساز داوطلبانه از سوی ایران است.

بنابر توافقی که چند هفته قبل پس از سفر رافائل گروسی به تهران میان ایران و آژانس صورت گرفت قرار شد که جمهوری اسلامی پس از قطع چند ماهه بازرسان آژانس به دوربین‌های نظارتی، اجازه دهد آنها به این دوربین‌ها دسترسی پیدا کرده و کارت حافظه دوربین‌ها را تعویض کنند.

علاوه بر این مقرر شد که کارت‌های حافظه تعویض شده با مهروموم مشترک ایران و بازرسان آژانس، برای نگهداری در اختیار ایران باشد.

با این حال،  آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش روز یک‌شنبه خود، چهارم مهر ماه، اعلام کرد که ایران در تصمیمی مغایر با مفاد توافق اخیر با آژانس، اجازه دسترسی و تعویض کارت حافظه به مجتمع تسا، تاسیسات تولید سانتریفیوژ در کرج، را به بازرسان نداده است.

این مجتمع چند ماه قبل بنابر گزارش‌های اعلام شده مورد حمله پهپادی قرار گرفت و با آنکه مقام‌های جمهوری اسلامی ابتدا وقوع چنین حمله‌ای را تکذیب کردند، پس از دو هفته آن را تایید کردند ولی گفتند که خسارت عمده‌ای به تسا وارد نشده است.

کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین گفت که گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد دوربین‌های مجتمع تسای کرج و دقیق نبوده و فراتر از تفاهمات حاصله در بیانیه مشترک است.

بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران هم گزارش تازه آژانس را «‌غلط» خوند و گفت نامه‌‌ای از طرف ایران  برای آژانس ارسال و نسبت به این اقدام غیر سازنده اعتراض شده است.

کاهش دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات اتمی ایران در پی لغو اجرای پروتکل الحاقی و در نتیجه افزایش تنش‌ میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی است که مذاکرات وین متوقف باقی مانده است.