روزنامه تلگراف چاپ لندن در گزارشی خبر داد که مقام‌های غربی، نگران پنهان‌کاری ایران در برنامه هسته‌ای‌اش هستند. بر اساس این گزارش، اطلاعات بدست آمده توسط نهادهای اطلاعاتی غرب نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی آگاهانه بخش‌های «اصلی» برنامه هسته‌ای خود را که می‌تواند با هدف تولید سلاح هسته‌ای باشد، از بازرسان سازمان ملل مخفی کرده است.  

این اطلاعات جدید، نشان می‌دهد که  ایران از دستگاه‌ها و تجهیزات «پنهانی» برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده کرده است. تجهیزاتی که از بازرسان سازمان ملل پنهان شده‌اند، شامل ماشین‌آلات، پمپ‌ها و قطعات یدکی سانتریفیوژها و دستگاه‌هایی می‌شوند که برای غنی‌سازی اورانیوم در حدی که امکان تولید سلاح را فراهم کند، استفاده می‌شود.

بر اساس این اطلاعات، علاوه بر این تجهیزات، موادی حساس مانند فیبر کربن، که می‌تواند در تولید سانتریفیوژهای پیشرفته مورد استفاده قرار گیرند، نیز در سایت‌های مخفی ایران ذخیره می‌شوند. این سایت‌های مخفی توسط سپاه پاسداران اداره می‌شود که مسئولیت کلی برنامه هسته‌ای ایران را بر عهده دارد.

مقامات اطلاعاتی غربی می‌گویند موادی که باید برطبق توافقنامه هسته‌ای به بازرسان سازمان ملل نشان داده شود، در ۷۵ کانتینر ذخیره می‌شود. این کانتینرها به طور منظم در سراسر کشور به سایت‌هایی که توسط آژانس انرژی اتمی ایران اداره می‌شوند، منتقل می‌شوند. بر اساس تصاویر جدید جمع‌آوری شده از سوی ماهواره‌های اطلاعاتی، برخی از این کانتینرها در مرکز غنی‌سازی اورانیوم اصفهان ذخیره شده‌اند.

روزنامه تلگراف اضافه کرد که طبق مفاد توافقنامه هسته‌ای، ایران موظف به افشای کامل کلیه تجهیزات و مواد مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای خود است، در حالی که اسناد جدید خلاف این رویه را نشان می‌دهد. به همین دلیل است که بازرسان سازمان ملل متحد که باید به طور منظم از تأسیسات هسته‌ای ایران بازدید کنند، جمهوری اسلامی را به پنهان‌کاری عمدی بخش‌های اصلی فعالیت‌های هسته‌ای متهم کرده‌اند.

سال گذشته با کشف آثار اورانیوم در سایت‌هایی که به آژانس اعلام نشده بود، پنهان‌کاری هسته‌ای ایران کاملا آشکار شد. پس از آن بود که  بریتانیا نیز به ایالات متحده، آلمان و فرانسه پیوست تا ایران را به دلیل پنهان‌کاری و عدم اجازه دسترسی به دو سایت پنهان هسته‌ای محکوم کند. 

یک منبع اطلاعاتی غربی به روزنامه تلگراف گفت: «افشاگری‌های جدید درباره اینکه ایران عناصر اصلی برنامه هسته‌ای خود را از جهان خارج پنهان کرده است، نشان می‌دهد که تهران قصد ندارد به تعهدات بین‌المللی خود در توافقنامه هسته‌ای عمل کند.» او تاکید کرد «این نشانه دیگری است که حکومت ایران همچنان به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است.»

سوال‌های بی‌پاسخ

اواخر آبان گذشته رافائل گروسی،‌ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش رسمی خود از ایران خواست درباره منشاء ذرات اورانیوم در مکان‌های اعلام‌نشده به آژانس توضیح دهد. او در بیانیه‌ای که خطاب به اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر کرده بود تاکید کرد:‌ «وجود ذرات متعدد اورانیوم با منشاء انسانی،‌ از جمله ذرات تغییر یافته ایزوتوپی، در مکانی که به آژانس اعلام نشده، باید توسط ایران به طور کامل و فوری توضیح داده شود.»

با آنکه در بیانیه گروسی اشاره‌ای به محل کشف ذرات اورانیوم نشده بود، اما گفته می‌شد که این مراکز همان است که بنیامین نتانیاهو،‌ نخست‌وزیر اسرائیل، در مهرماه سال ۱۳۹۷  آن را علنی کرده بود. او در جلسه سازمان ملل درباره سایتی به نام «تورقوزآباد» در نزدیکی تهران افشاگری کرد که در ابتدا توسط مقام‌ها و رسانه‌های حکومت ایران رد شد. اما در شهریورماه سال ۱۳۹۹ خبرگزاری رویترز گزارش داد که آژانس در نمونه‌های آزمایش‌شده از یک انبار اتمی مورد ادعای اسرائیل در نزدیکی تهران، آثار اورانیوم کشف کرده است.

حدود دو ماه بعد گزارش رسمی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اخبار را تایید کرد. پس از گزارش آبان‌ماه رافائل گروسی، اختلاف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی افزایش یافت و در هفته‌های اخیر نیز مشخص شد که ایران هنوز توضیح قابل قبولی درباره این دو مکان نداده است.

چند روز پیش رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در  گفتگویی با «نیک‌کی آسیا» اعلام کرد که پاسخ‌های طرف ایرانی تاکنون «از نظر فنی معتبر نبوده است.» او گفت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رایزنی‌های فنی با ایران را در ماه میلادی آوریل آغاز می‌کند و یکی از حوزه‌های تمرکز آن وجود ذرات اورانیوم در تاسیسات اعلام‌نشده خواهد بود. گروسی، روز سه‌شنبه ۲۶ اسفندماه نیز در جلسه مشترک سه کمیته پارلمان اروپا خبر داد که اوایل ماه میلادی آینده تیم فنی آژانس را برای بررسی موضوع ذرات اورانیوم‌غنی‌شده در مکان‌های اعلام‌نشده اعزام خواهد کرد.