آژانس بینالمللی انرژی اتمی: ایران، فعالیتهای نظارتی آژانس را بهطور جدی تضعیف و مسدود کرده است
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی، تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران در تحقیقات مرتبط با آثار اورانیوم غنیشده در چند سایت هستهای اعلام نشده کارشکنی و از ارائه توضیحات ضروری امتناع کرده و فعالیتهای نظارتی این آژانس را نیز به طور جدی تضعیف و مسدود کرده است.
روزنامه والاستریتژورنال در این باره نوشت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشهایی محرمانه اعلام کرده است که ایران دسترسی بازرسانش به اماکن مرتبط هستهای را مسدود کرده و به گسترش فعالیتهای هستهای خود ادامه میدهد.
خبرگزاری رویترز هم گزارش داد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران را به دلیل پاسخگو نبودن درباره سوالات مرتبط با کشف آثار اورانیوم در سه محل اعلامنشده مورد انتقاد قرار داده است.
به گفته دیپلماتها، آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهان دسترسی به تجهیزات نظارتی خود و تعویض کارت حافظه آنان به ویژه در سایتهایی است که در آن تولید قطعات سانتریفیوژ انجام میشود. آژانس تاکید کرده که بدون چنین اقدامی، ایران میتواند این تجهیزات را تولید و مخفی کند یا آنها را برای ساخت سلاح و تولید سوخت مورد استفاده قرار دهد.
در گزارش آژانس به اعضای شورای حکام، آمده است که ایران هنوز از ارائه توضیحات ضروری درباره ذرات اورانیوم بهدست آمده در چند سایت اعلام نشده خود، امتناع میکند.
همچنین تاکید شده است که تضعیف جدی فعالیت نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مذاکرات درباره توافق هستهای را پیچیدهتر خواهد کرد.
پیشتر لارنس نورمن، خبرنگار والاستریت ژورنال، نیز در توییتی از قول مقامهای آگاه نوشته بود که «ایران به درخواست رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، جهت مذاکره و همچنین اجازه دسترسی بازرسان آژانس برای تنظیم دستگاههای نظارتی پاسخ منفی داده است.»
او پیشتر نیز گزارش داده بود که ایران به نامه و درخواست آژانس برای دسترسی به سایتهای هستهای به منظور بررسی کارتهای حافظه تجهیزات نظارتی آژانس و اطمینان از اینکه همچنان کار میکنند، پاسخی نداده است
کاظم غریبآبادی، نماینده جمهوری اسلامی نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، در پی انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره مسدودسازی دسترسی بازرسان آژانس به اماکن هستهای گفت: «هیچکس نمیتواند از ایران توقف فعالیتهای هستهای را در چارچوب این توافق طلب کند.»
نماینده جمهوری اسلامی نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین همچنین آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متهم کرد که «تحت فشار برخی اعضای خاص خود» موضوعات را «بزرگنمایی» میکند.
پیشتر نیز سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، گفته بود که هیچ طرفی اشتباه محاسباتی نکند تا مذاکراتی که در وین وجود دارد تحت تاثیر قرار بگیرد. او گفت که روابط ایران و آژانس فنی و محترمانه است و استفاده سیاسی از یک بستر فنی آژانس، پاسخ متفاوتی را از تهران درپی خواهد داشت.
این درحالی است که سخنگوی وزارت خارجه فرانسه روز دوشنبه گفت ایران باید فورا «توضیحات کامل و معتبر فنی لازم» را بر اساس سوالاتی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره کشف ذرات هستهای اعلامنشده مطرح کرده، ارائه دهد.
وزارت خارجه فرانسه گفت ایران باید بدون تاخیر به سوالات آژانس درباره مواد هستهای پیدا شده در سایتهای اعلام نشده پاسخ لازم، کامل و از نظر فنی معتبر بدهد و همکاری کامل با آژانس برای فعالیتهای نظارتی این نهاد را فورا از سر گیرد
ایران از ۵ اسفند ماه ۹۹ به دنبال تصویب یک قانون در مجلس شورای اسلامی، اجرای پروتکل الحاقی را معلق کرد و به جای آن یک توافق سه ماهه با آژانس منعقد کرد.
در این توافق قرار شد ادامه بازرسیها به تعلیق همه تحریمهای سازمان ملل بعد از احیای برجام، مشروط و مقرر شد دوربینهای نظارتی آژانس به صورت آفلاین فعالیت کنند و محتوای حافظه آنها فقط در صورت «احیای توافق هستهای طی کمتر از سه ماه» در اختیار آژانس قرار گیرد.
این توافق فقط یکبار و برای یک ماه دیگر از سوی ایران تمدید شد و به دنبال بینتیجه ماندن مذاکرات وین، جمهوری اسلامی پاسخی به درخواست آژانس برای تمدید آن نداده و محتوای حافظه دوربینها و تجهیزات نظارتی نیز در اختیار بازرسان قرار نگرفته است.