دو منبع آگاه مرتبط با مذاکرات احیای برجام در وین به خبرنگار ایران‌اینترنشنال گفتند موضوع تحریم‌های بیت رهبر جمهوری اسلامی یکی از موارد اصلی مورد اختلاف میان ایران و آمریکاست؛ با این حال یک دیپلمات غیراروپایی به خبرنگار ایران‌اینترنشنال گفت ایران اطمینان دارد که این تحریم‌ها لغو خواهد شد.

یک دیپلمات اروپایی در این باره به ایران اینترنشنال گفت: «ایالات متحده می‌داند اگر بنا باشد به توافقی با ایران دست پیدا کند ناگزیر باید تحریم رهبر جمهوری اسلامی و بخشی از تحریم‌های مربوط به بیت او را لغو کند.»

او اضافه کرد: «در حال حاضر کار برای مکتوب کردن این گزینه در متن نهایی [در ضمیمه مربوط به تحریم‌ها] در جریان است و دو گزینه در این زمینه وجود دارد؛ گزینه مورد نظر ایران این است که با لغو فرمان اجرایی دونالد ترامپ، همه تحریم‌های وضع شده بر رهبر جمهوری اسلامی، نزدیکان و بیت او، شامل فهرستی ۱۲۸ نفره لغو شود؛ که چنین گزینه‌ای بسیار دور از ذهن است.»

گزینه دوم که به گفته این دیپلمات محتمل‌تر است این است که «دستور اجرایی مربوط به تحریم‌های بیت رهبری لغو شود، اما افراد و عناصری که از نظر دولت بایدن تحریمشان ربطی به برجام ندارد در لیست قرمز باقی بمانند و بار دیگر و جداگانه در لیست تحریم‌های حقوق بشری ایالات متحده قرار گیرند.»

یک منبع آگاه دیگر نیز احتمال توافق بر سر گزینه دوم را تایید کرد؛ هر دو منبع در عین حال تاکید کردند که اختلاف‌ها در این زمینه برطرف نشده است

پایان دور ششم در یکشنبه

دور ششم مذاکرات وین احتمالا صبح یکشنبه ۳۰ خرداد به پایان می‌رسد و مذاکره‌کنندگان برای مشورت با دولت‌های متبوع خود به کشورهایشان بازمی‌گردند. قرار است آنها به سرعت به وین باز‌گردند.

به گزارش خبرنگار ایران‌اینترنشنال در وین، دیپلمات‌ها همگی از پیشرفت در گفت‌وگوها و نزدیک شدن مواضع خبر می‌دهند، اما همچنان تاکید می‌کنند که هنوز مسائل مهمی حل‌نشده باقی مانده ‌است.

به گفته دیپلمات‌ها، پیشرفت‌ها تا حدی است که کار بر روی متن توافق احتمالی یا «نقشه راه بازگشت به برجام»، که شامل پنج سند است، آغاز شده‌‌ است.

نخستین سند «مقدمه» یا همان توافق سیاسی برای بازگشت به تعهدات برجامی است که با سه سند ضمیمه تکمیل می‌شود. این سه سند در سه حوزه لغو تحریم‌ها، ‌تعهدات هسته‌ای ایران و زمان‌بندی بازگشت ایران و آمریکا به تعهدات خود در برجام خواهد بود.

علاوه بر مقدمه و سه سند ضمیمه، سند پنجم به متن بیانیه پایانی وزرای خارجه کشورهای عضو برجام اختصاص دارد. قرار است پس از دستیابی طرف‌ها به توافق در جلسه وزیران کشورهای عضو برجام، این متن در گراندهتل وین قرائت شود.

جاهای خالی در سند توافق احتمالی

به گزارش خبرنگار ایران‌اینترنشنال، در سندهای یادشده هنوز جاهای خالی بسیاری وجود داردکه قرار است در دورهای بعدی مذاکرات تکمیل شوند.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز شنبه در همایشی در آنتالیا در ترکیه در این باره گفت: «من جدیدترین متن ویرایش‌شده توافق را دیده‌ام. این متن خالص و خالص‌تر شده است و پرانتزها در حال حذف شدنند.»

آن‌طور که یک دیپلمات اروپایی به خبرنگار ایران‌اینترنشنال گفت، در چند روز گذشته درباره سند «زمان‌بندی بازگشت» پیشرفت‌های خوبی صورت گرفت و مذاکره‌کنندگان تصویر روشن‌تری در این باره دارند که در بازه زمانی بین رسیدن به توافق تا زمان اجرا هر طرف، در چه زمانی، چه کاری را انجام خواهد داد.

دو منبع آگاه درباره این ضمیمه به خبرنگار ایران‌اینترنشنال در وین گفتند که آمریکا پذیرفته با لغو برخی تحریم‌ها، قدم‌ نخست برای بازگشت به برجام را بردارد.

سند ضمیمه مربوط لیست تحریم‌هایی که آمریکا حاضر به لغو آنهاست، هنوز نهایی نشده و به نظر می‌رسد تیم مذاکره‌کننده ایرانی تا لحظه آخر تلاش خواهد کرد افراد و سازمان‌های بیشتری را به آن اضافه کند.

تلاش آمریکا و اروپا برای توافق «طولانی و مستحکم‌تر»

شنیده‌های خبرنگار ایران‌اینترنشنال در وین حاکی از آن است که واشینگتن امیدوار است در برابر لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام، در مقدمه توافق نهایی تعهد طرفین برای ادامه گفت‌وگوها برای رسیدن به توافقی «طولانی و مستحکم‌تر» ذکر شود.

به گفته یک دیپلمات اروپایی، این فقط خواسته آمریکا نیست و سه کشور اروپایی عضو برجام، اتحادیه اروپا و حتی روسیه هم از آن پشتیبانی می‌کنند. با این حال به گفته او، ایران تاکنون زیر بار این شرط نرفته و برای قبول آن درخواست‌های بسیاری مطرح کرده است.

یکی دیگر از پیچیده‌ترین مباحث مورد درخواست ایران در قسمت تحریم‌ها خارج کردن سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی ایالات متحده‌ است؛ خواسته‌ای که از جانب ایران مطرح شده ولی هنوز مشخص نیست که آیا به توافق نهایی راه پیدا خواهد کرد یا خیر.

مدیر برنامه ایران  و تحلیلگر ارشد در گروه بین‌المللی بحران به ایران‌اینترنشنال می‌گوید : «خارج‌کردن سپاه از لیست تحریم‌ها هزینه سیاسی بسیاری برای دولت بایدن خواهد داشت و امتیازی نیست که واشنگتن به راحتی به تهران بدهد».

علی واعظ معتقد است: «طرفین می‌دانند اگر قرار باشد توافقی صورت گیرد، هم ایران و هم آمریکا باید تصمیم‌های سختی بگیرند. به این معنی که ایران باید از خواسته اصلی‌اش یعنی «رفع همه تحریم‌های وضع شده در دوران ترامپ» چشم بپوشد و طرف مقابل هم باید بپذیرد که زمان گریز هسته‌ای، آنچنان که یکی از اهداف اصلی برجام بود، دیگر یک سال نخواهد بود و به چیزی در حدود ۹ یا ده ماه کاهش پیدا خواهد کرد»

او همچنین اضافه می‌کند : «آمریکایی‌ها فکر می‌کنند اگر مذاکرات احیای برجام پیش از  آغاز به کار دولت رئیسی در ایران به نتبجه نرسد، امیدی به موفقیت پس از آن تاریخ وجود ندارد و غربی‌ها باید به فکر یک توافق کاملا جدید باشند. چرا که اولا وضعیت غنی‌سازی و فعالیت‌های هسته‌ای در ایران به حدی خواهد رسید که دیگر برجام جوابگوی مهار آن نیست و در ثانی اگر دولت روحانی حاضر به دادن امتیازهای مورد نظر آمریکا نباشد،‌انتظار  سازش با دولت رئیسی بعید به نظر می‌رسد»

وب‌سایت اکسیوس روز جمعه در گزارشی به نقل از یک منبع آگاه خبر داد که دولت جو بایدن در صدد است که ظرف شش هفته آینده و پیش از آغاز به کار رییس جمهور جدید ایران توافق هسته‌ای را احیا کند.

در ایران نیز دولت روحانی تلاش می‌کند تا پیش از پایان کار خود به توافق احیای برجام دست یابد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته است احتمالا تا قبل از پایان کار دولت حسن روحانی توافق حاصل خواهد شد.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از دیدار با محمدجواد ظریف در آنتالیا، در توییتر خود نوشت هنوز «تصمیم‌های دشوار» درباره احیای برجام باقی مانده است. او با تاکید بر «استفاده از فرصت سیاسی و انعطاف‌پذیری همه» اضافه کرد: «با توجه به انتخابات ریاست جمهوری امروز، من خواستار تداوم تعهد ایران شدم.»