درحالی که هوای تهران در شرایط قرمز و «ناسالم برای همه گروه‌ها» قرار  دارد، ده شهر استان اصفهان به دلیل آلودگی‌هوا روز پنج‌شنبه برای دومین روز متوالی تعطیل اعلام شده است،  دو مقام دولتی تایید کردند که استفاده از «سوخت مازوت» به جای گاز در نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها از دلایل اصلی تشدید آلودگی هوای تهران و کلانشهرها است.

انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران، گفت میزان آلودگی هوا به صورت میانگین به عدد ۱۷۵ نیز رسیده است که نشان می‌دهد وضعیت هوای تهران برای همه گروه‌ها ناسالم است.

استاندار تهران افزود که اگر غلظت هوا یا شاخص آلایندگی به بالای ۲۰۰ برسد و وزارت بهداشت به ما اعلام کند، در خصوص تعطیلی یک یا دو روزه در تهران تصمیم گیری و پیشنهاد‌ها را به معاون اول رییس جمهور و هیات دولت ارائه خواهیم کرد.

این درحالی است که منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، خبر داد که با تصمیم کارگروه هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوا، روز پنح‌شنبه ۱۱ دی ماه برای دومین روز متوالی دستگاه‌های دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی در شهرهای اصفهان، نجف آباد، شاهین شهر، میمه و مبارکه، خمینی شهر، لنجان، برخوار، فلاورجان، کاشان و آران و بیدگل تعطیل اعلام شده است.

علاوه بر تهران و اصفهان، هوای شهرهای کرج، اراک، قزوین، تبریز، مشهد و قم نیز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار گرفته است.

طی روزهای گذشته گزارش‌های متعددی جایگزینی «سوخت مازوت» در نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها به جای گاز را عامل اصلی افزایش آلودگی کلان‌شهرها معرفی کردند.

انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران، شامگاه چهارشنبه طی یک مصاحبه تلویزیونی به صراحت این گزارش‌ها را تایید کرد و یکی از دلایل اصلی آلودگی هوای تهران را «استفاده از سوخت مازوت» در برخی مراکز از جمله کارخانه‌های سیمان اعلام کرد.

او دلیل استفاده از سوخت مازوت را کمبود گاز عنوان کرد و گفت که ۸۱۱ میلیون مترمکعب مصرف روزانه گاز کشور است که از این میزان نزدیک به ۶۰۰ میلیون متر مکعب مصرف خانگی و تجاری است.

محسنی بندپی با بیان اینکه مصرف گاز به دلیل سرما در کشور افزایش یافته است، تاکید کرد که برای کاهش مصرف سوخت مازوت، باید مردم در مصرف گاز خانگی و تجاری صرفه‌جویی کنند.

او گفت که میزان مصرف گاز خانگی در استان تهران با مصرف ۱۲۲ میلیون مترمکعب به بیشترین میزان طی بیست سال گذشته رسیده است.

از سوی دیگر، محمدمهدی میرزایی، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، بیان اینکه «مسبب آلایندگی شدید روز‌های اخیر ذرات معلق کوچکتر از ۲/۵ میکرون است»، تاکید کرد که «استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها» از دلایل آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهرها است.

میرزایی گفت که «به دلیل جلوگیری از خاموشی برق مناطق شهری، برای تامین سوخت نیروگاه‌ها در کشور در برخی موارد مازوت سوزی داشته‌ایم.»

پیشتر فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها را از اساس انکار کرده و گفته بود که متولی جلوگیری استفاده از سوخت مازوت سازمان محیط‌زیست است و اقدامات سختگیرانه‌ای توسط آنها اعمال می‌شود.

کاهی همان روز تاکید کرد که «در نیروگاه‌های اطراف تهران، مازوت سوزانده نمی‌شود و این نیروگاه‌ها به هیچ‌وجه مجوز استفاده از سوخت مازوت ندارند.»

با این همه، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی طی مصاحبه‌ای با روزنامه همشهری از اعلام «آمار توزیع و مصرف مازوت در کشور» خودداری کرد و گفت که آمار توزیع و میزان مصرف مازوت در کشور را به‌خاطر شرایط موجود اعلام نمی‌کنیم و برای اعلام آمار مصرف فرآورده‌های نفتی محدودیت وجود دارد.

علاوه بر «سوخت مازوت» که عامل اصلی تشدید آلودگی هوای تهران و کلانشهرها در روزهای اخیر معرفی شده است، به گفته محمدمهدی میرزایی، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، ناوگان دیزلی و صنایع و در رتبه بعد موتورسیکلت‌ها نیز از جمله دلایل افزایش انتشار ذرات معلق هستند.

به گفته این مقام سازمان حفاظت محیط زیست، بنابر مصوبه کارگروه استانی هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوای تهران، مقرر شده بود پلیس راهور استان تهران از ششم دی ماه  نسبت به جلوگیری از تردد همه وسایل نقلیه دودزا و فاقد معاینه فنی اقدام کند اما این مصوبه دست‌کم تاکنون اجرا نشده است.