در آستانه پایان ماه رمضان و آیین‌های مسلمانان در ایران،‌ هم‌زمان با افزایش بازداشت و احضار فعالان اهل سنت در استان‌های اقلیت‌نشین یک مقام رسمی دولت مسجد بزرگ اهل سنت در زاهدان را «خانه فساد» نامید و از لزوم تخریب آن سخن گفت.

گزارش‌های وبسایت‌های حقوق بشری از ابتدای سال ۱۳۹۹ نیز حاکی است با وجود بحران همه‌گیری کرونا و پس از آن فرا رسیدن ماه رمضان،‌ شماری از مدرسان و محصلان مدارس مذهبی و همچنین فعالان مدنی اهل سنت احضار،‌ بازجویی و بازداشت شده‌اند.

روز دوشنبه چهارم خردادماه محمدباقر طباطبایی،‌ مشاور اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی،‌ توییتی را که در آن مسجد مکی اهل سنت در زاهدان را «خانه فساد» خواند بود، پس از واکنش‌ها حذف کرد.

او در آستانه عید فطر با انتشار تصویری از مسجد مکی در توییتر نوشته بود: «یکی از خانه‌های فسادی که باید تخریب شود اینجاست.»

این در حالی است که اهل تسنن در پایتخت ایران با وجود درخواست رهبران آن همچنان از داشتن مسجد محروم‌اند. در برخی شهرستان‌ها نیز مساجد آن‌ها تخریب شده است.

از سوی دیگر هم‌زمان با پایان یافتن ماه رمضان گزارش‌هایی هم از فشار حکومت ایران بر روحانیون اهل سنت در مناطق اقلیت‌نشین برای تبعیت از نظر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در اعلام زمان عید فطر منتشر شد.

روز شنبه سوم خردادماه بیانیه‌ای در همین زمینه از سوی تعدادی از روحانیون اهل سنت خراسان شمالی منتشر شد که اعلام کردند: «امام خامنه‌ای، اولی‌الامر بوده و پیروی از رهنمودهای آن حضرت بر همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی، واجب و ضروری است.»

این در شرایطی است که علاوه بر محدودیت‌های قبلی در برپایی آیین‌های مذهبی در تهران و شهرستان‌ها برای پیروان اهل تسنن،‌ احضار و بازداشت نیز بر مشکلات آن‌ها افزوده شده است.

احضار فعالان مذهبی و ائمه جمعه 

روز یکشنبه شبکه حقوق بشرکردستان گزارش داد که طی ماه رمضان دست‌کم ۱۰ شهروند اهل سنت در سنندج بازداشت شده‌اند. این افراد در مدرسه «دارالعلوم مسجد ابراهیم خلیل‌الله» مشغول یادگیری دروس مذهبی بوده‌اند.

بر اساس این گزارش همچنین در ابتدای ماه رمضان ماموستا علی‌مرادی، به همراه فرزندش محمد صهیب علیمرادی، به اداره اطلاعات سنندج احضار شد.

از سوی دیگر هم‌زمان با تسریع موج احضار و تشکیل پرونده برای فعالان سیاسی در سراسر کشور تعدادی از فعالان اهل سنت نیز احضار شدند.

سوم اردیبهشت‌ماه مکتوم آسکانی، فعال اهل سنت ساکن زاهدان،‌ از سوی اطلاعات سپاه پاسداران احضار و بازجویی شد. او از شاگردان مدیر موسسه «انوارالحرمین» پشامگ است.

 همچنین عبدالرئوف دشتی، دیگر فعال مذهبی اهل سنت نیز پس از احضار به اطلاعات سپاه زاهدان بازداشت شد.

دو روز پیش از آن، گزارش‌هایی از احضار مولوی دشتی از نزدیکان کوهی به اداره اطلاعات سپاه زاهدان منتشر شده بود. 

مدارس مذهبی هدف سپاه پاسداران و اطلاعات

در اردیبهشت‌ماه وب سایت خبری هرانا گزارش داد که شهداد زهی،‌ روحانی اهل سنت مدرسه دینی «منبع‌العلوم» کوه‌ون شهرستان سرباز، به اداره اطلاعات این شهرستان احضار شد. او از سوی ماموران امنیتی در روز ششم اردیبهشت‌ماه بازجویی شد. 

در نخستین روز خردادماه کمپین فعالین بلوچ نوشت که در استان سیستان و بلوچستان اکرم کوهی،‌ امام جمعه موقت پشامگ،‌ به اداره اطلاعات سپاه پاسداران زاهدان احضار شده و مورد بازجویی قرار گرفته است.

این گزارش اشاره کرد در این بازجویی از او درباره «کارکنان، مدرسان و طلاب» مدرسه دینی «انوارالحرمین» سوال شده است. پیشتر گزارش‌هایی از احضار و بازجویی چهار نفر از مدرسان این مدرسه دینی در روستای پشامگ در مهرماه سال گذشته منتشر شده بود.

این فشارهای امنیتی و قضایی در فروردین‌ماه نیز با وجود اوج‌گیری شیوع کرونا ادامه داشت. 

روز هفتم فروردین‌ماه در زمانی که تعطیلی‌ها و محدودیت‌های مربوط به کرونا افزایش یافته بود، در شهرستان مهرستان استان سیستان و بلوچستان نیروهای امنیتی عبدالرشید ریگی، از مدرسان مکتب علوم قرآنی، را بازداشت کردند. دلیل بازداشت او طرح انتقادهایی در نماز جمعه گزارش شد.

فشارها بر اهل سنت در شرایطی تشدید شده که با همه‌گیری بحران کرونا،‌ افزایش هشدارها درباره وضعیت اقتصادی و معیشتی اقشار کم‌درآمد،‌ دستگاه‌های قضایی و امنیتی همچنان روند بازداشت و احضار و صدور حکم را با سرعتی بیش از پیش ادامه می‌دهند.