فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی، با تاکید بر این که در سال‌های اخیر «موضوعات زنان به مسائل سیاسی و امنیتی تبدیل شده است»، از عملکرد اصلاح‌طلبان در حوزه زنان و همچنین تفسیر مردانه از قرآن انتقاد کرد و گفت اسلام با موضوعات حقوق بشری مغایرت ندارد.

فائزه هاشمی در گفت‌وگویی با دانشگاه استنفورد آمریکا، در ابتدا درباره این که چگونه وارد مسائل زنان شد، گفت: «شروع کار من درباره مسائل زنان مربوط به بعد از انقلاب بود. من یک دانش آموز شانزده ساله بودم. نگرانی از این وجود داشت که حالا انقلاب شده و همه چیز دارد اسلامی می‌شود، ورزش بانوان تعطیل شود و چون من دختر آقای هاشمی بودم، آموزش و پرورش همان منطقه‌ای که ما زندگی می‌کردیم من را پیدا کردند و خواستند که من بروم در باشگاه‌های آنجا ورزش کنم تا به این ترتیب ارتباطی بین خانواده ما با ورزش زنان برقرار شود، تا این نگرانی و دغدغه برطرف شود؛ این که مسلمانان و باحجاب‌ها هم می‌آیند ورزش می‌کنند و ورزش فقط برای بی‌حجاب‌ها نیست. از این طریق من وارد مسائل ورزش بانوان شدم و کم‌کم دیگر حیطه مسائل زنان هم باز شد.»

فائزه هاشمی همچنین درباره مهمترین حقی که پس از انقلاب از زنان ضایع شده و این که آیا امکان متحقق کردن این حق در چارچوب فعلی وجود دارد یا نه، گفت: «حقوق ضایع شده زنان زیاد است، در قسمت‌های عرفی، فرهنگی، قانونی، مدیریتی، تشکیلات اداری و غیره ... ولی تصور من این است که اگر دو مسئله اصلی حل شود، کمک می‌کند به بخش‌های دیگر: یکی تبعیضی که در قوانین ما وجود دارد که متاسفانه بعد از انقلاب این قضیه دوباره برگشت، یکی دیگر هم آن سقف‌های شیشه‌ای که وجود دارد و مانع رشد و پیشرفت طبیعی زنان در محیط کار و جامعه می‌شود.»

این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «رسیدن به اینها به این سادگی نیست. ما اکنون سی چهل سال پس از انقلاب داریم تلاش و مبارزه می‌کنیم. در بخش ورزش زنان، خیلی راضی بودم و قدم‌های خیلی خوبی برداشته شد، ولی در مدیریت‌ها کار خیلی کند و به سختی پیش رفته است، موفقیت‌هایی بوده ولی با آن تلاش‌ها رابطه مستقیمی ندارد.»

هاشمی همچنین گفت: «چند تا مشکل اصلی که وجود دارد و موانع اصلی را به ویژه در سال‌های اخیر زیاد کرده است، این است که موضوعات زنان به مسائل سیاسی و امنیتی تبدیل شده است. مثلا ورود دختران به استادیوم‌ها برای تماشای مسابقات که به شدت با آن مقابله می‌شود. یا دوچرخه‌سواری بانوان که حق طبیعی، بدیهی و خیلی عادیه باهاش مخالفت می‌شود. این امنیتی دیدن موضوع زنان، معضل بزرگی شده که من فکر می‌کنم در این سال‌های اخیر بیشتر اتفاق افتاده است، قبلا به این شدت نبود.»

فائزه هاشمی که مدتی ریاست فدراسیون اسلامی ورزش زنان را برعهده داشت، ادامه داد: «یکی دیگر از مشکلاتی که داریم و قابل توجه است خود اصلاح‌طلبان‌اند، به خصوص مردان اصلاح‌طلب هنوز به برابری حقوق زنان و مردان به صورت عادی و گسترده اعتقادی ندارند. آنها خودشان مانع هستند و تلاش نمی‌کنند و موضوعات زنان برای آنان در اولویت نیست و خود زنان هستند که تلاش می‌کنند.»

او از «برداشت غیرواقعی از دین، فرهنگ مردسالاری و پدرسالاری، محدود شدن قدرت مردان، محدود شدن منافع مردان، نبود شهامت، و حکومتی شدن» مسائل زنان به عنوان دیگر مشکلات این حوزه نام برد و ادامه داد: «اینها عواملی است که خیلی از شخصیت‌های اصلاح‌طلب ما ترجیح می‌دهند وارد مسائل زنان نشوند و برای خودشان دردسر درست نکنند. می‌گویند مسئله زنان اولویت اول ما نیست. آنان در مسائل سیاسی اصلاح‌طلب هستند در مسائل زنان اصلا اصلاح‌طلب نیستند و تفکر اصلاح‌طلبی ندارند و اینها حرکت زنان را تضعیف می‌کند.»

فائزه هاشمی همچنین درباره اتفاقات اخیر مثل قتل رومینا به دست پدرش، و این که آیا می توان امیدی داشت در چارچوب قدرت فعلی، این حق‌کشی‌ها و جنایت‌ها برطرف شود، گفت: « درباره قتل‌های ناموسی، در قرآن هیچ کجا گفته نشده که پدر از قصاص قتل فرزندش معاف است و اینها در روایاتی است که مشخص نیست معتبر باشند. اینها بیشتر تفسیرهای مردانه‌ای است که از قرآن می‌کنند.»

او گفت: «من خودم را یک «فمینیست اسلامی» می‌دانم، چون اعتقاد ندارم اسلام واقعی با موضوعات حقوق بشری مغایرت دارد. در موضوع ارث با وجود تاکید قرآن بر نصف بودن ارث دختر نسبت به پسر، پدر و مادر اختیار دارند که هر طور که می‌خواهند ارث خود را تقسیم کنند.»

هاشمی درباره دیگر آیات هم گفت: «این وظیفه مجتهدان است که آنها را تفسیر کنند. منابعی برای دین اسلام تعریف شده که مهم‌ترین آنها عقل است که بر اساس شرایط زمان و مکان است و بر اساس مصلحت جامعه و شهروندان است، مجتهد کاملا اختیار دارد که بر اساس شرایط روز تغییر دهد.»

دختر اکبر هاشمی رفسنجانی با اشاره به این که «ما با اسلام واقعی فاصله داریم و بیشتر نام اسلام است و سوءاستفاده از اسلام است»، اضافه کرد: «ما حدود پنجاه و هشت کشور اسلامی در دنیا داریم، اسلام کدامیک شبیه دیگری است؟ هر کدام یک برداشت از اسلام دارند. بنابراین اسلام یک چیز مطلقی نیست و برمی‌گردد به برداشت‌های ما از فقه. و متاسفانه در جمهوری اسلامی هم از یک دوره ای به بعد برداشت‌ها خیلی افراطی شده است. من در جایی گفته بودم که ما یک جورایی تنه به داعش می‌زنیم.»

فائزه هاشمی همچنین با اشاره به شعار حکومت اسلامی در انقلاب ایران، گفت: «من اعتقاد دارم با حکومت اسلامی که برقرار کردیم، اسلام را خراب کردیم. حکومت‌ها نمی‌توانند مدافع ایدئولوژی‌ها باشند، ایدولوژی‌ها ابزار سوءاستفاده قرار می‌گیرند.»

او درباره دوره‌های پس از انقلاب نیز گفت: «ده سال اول انقلابی‌گری بود، اما به نظر من اگر مسیر دوران ریاست جمهوری بابا [هاشمی رفسنجانی] و آقای خاتمی ادامه پیدا می‌کرد، شاید ما مسیر مناسب‌تری پیدا می‌کردیم. ولی از دوران آقای احمدی‌نژاد ما دوباره افتادیم در سراشیبی نزول و از آنجا به بعد از عقل فاصله گرفتیم، و بیشتر به مسائل غیرعقلانی نزدیک شدیم. متاسفانه تصمیماتمان هم کم کم رابطه ای با عقل ندارد. و ما به دین ضربه بیشتری می‌زنیم. ضمن آن که هیچ کدام از اهداف انقلاب را هم پیاده نکردیم و از همگیشون هم انحراف داریم. ما الان نه حکومت دینی هستیم، نه حکومت انقلابی هستیم، ظاهر رفتاری انقلابی داریم، اما از اهداف انقلاب فاصله داریم.»

این فعال سیاسی همچنین درباره وضعیت کنونی جنبش‌های زنان گفت: «خوشبختانه زنان و دختران ایرانی مسیرشان را خوب پیدا کردند. آنها اول می‌دانند حقشان چیست و حقشان را شناخته‌اند. دوم، ابزار بیانشان را پیدا کرده‌اند و فضای مجازی خیلی کمک کرده است و رشد سریعی را به بیان و خواسته‌های زنان داده است. سوم این که به شجاعت خیلی خوبی رسیده‌اند و چهارم حاضرند هزینه بدهند.»

هاشمی درباره حمایت‌های خارجی از جنبش‌های زنان در ایران گفت: «سازمان‌های بین‌المللی موثرتر از حکومت‌ها هستند، به نظر من حمایت‌های بیرونی، حرکت‌های داخلی را تقویت می‌کند و اگر ادامه پیدا کند خیلی هم خوب است.»

او در پاسخ به سوالی درباره حجاب اجباری نیز گفت: «من حجابم، حجاب سنتی است و دینم هم دین سنتی است و مشکلی با آن ندارم. اما با حجاب اجباری مخالفم. همانطور که رضاشاه با کشف حجاب کار اشتباهی کرد، با همین شدت ما اشتباه کردیم که حجاب را اجباری کردیم.»