نزار زکا، شهروند لبنانی که  از سال ۱۳۹۵ به اتهام جاسوسی در ایران زندانی بود پس از ورود به کشورش این اتهام را رد کرد و حبس خود را «آدم‌ربایی» توصیف کرد.

زکا روز  سه‌شنبه ۲۱ خردادماه  در اظهاراتی در بیروت گفت: «به جزییات آدم‌ربایی، بازداشت ظالمانه و محاکمه صوری که در معرض آن قرار گرفتم نمی‌پردازم» اما  «زندانی شدن در ایران بر عزم من برای دفاع از حقوق بشر افزود».

یک مقام لبنانی که نامش فاش نشده پیش‌تر به خبرگزاری رویترز گفته بود زکا همراه با عباس ابراهیم، مدیرکل اداره امنیت عمومی لبنان، از ایران خارج شده است.

حساب رسمی اداره عمومی امنیت لبنان هم تصویری از زکا و ابراهیم را در توییتر منتشر کرد. رسانه‌های لبنان روز شنبه گزارش داده‌ بودند ژنرال ابراهیم به تهران سفر کرده تا برای آزادی زکا با مقام‌های این کشور مذاکره کند. 

 سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید، از آزادی زکا که اقامت آمریکا دارد، ابراز قدردانی کرد و  در ادامه گفت واشینگتن منتظر است شاهد آزادی سایز زندانیان آمریکایی در ایران باشد. او در مورد اینکه آیا ایالات متحده در آزادی زکا نقش داشته یا خیر اظهارنظری نکرد.

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه ایران، روز سه‌شنبه، اعلام کرده بود دادگاه با «آزادی مشروط» زکا موافقت کرده و این شهروند لبنانی به نمایندگان کشورش تحویل داده خواهد شد.

اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «این اقدام در یک فرآیند کامل قضایی خواهد بود و در این موضوع تبادل یا موضوعات سیاسی مد نظر نبوده است.»

با این حال، او اضافه کرد آزادی مشروط زکا پس از درخواست میشل عون، رییس‌ جمهوری لبنان، و بررسی موضوع بین شورای عالی امنیت ملی ایران و «عزیزانمان در حزب‌الله لبنان» انجام می‌گیرد.

اسماعیلی در ادامه تصریح کرد: «با درخواست رییس جمهور و تایید حزب‌الله لبنان این اطمینان حاصل شد که بعد از آزادی مرتکب جرمی نخواهد شد و در نهایت امروز دادگاه با آزادی مشروط نزار زکا موافقت کرد و این فرد تحویل نمایندگان کشور لبنان خواهد شد.»

خبرگزاری فارس روز دوشنبه از قول یک منبع آگاه نوشته بود آزادی زکا «صرفا بنا بر درخواست و میانجی‌گری سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، انجام پذیرفته است و در این راستا هیچ‌گونه مذاکره‌ای در هیچ سطحی با فرد و دولتی انجام نشده و صرفا بنابر احترام و منزلت سیدحسن نصرالله برای نظام جمهوری اسلامی ایران این امر صورت پذیرفته است».

سخنگوی قوه قضاییه در ادامه توضیح داد افرادی که تا ۱۰ سال حبس داشته باشند، اگر حداقل یک سوم از دوره مجازات خود را سپری کنند و در دوران مجازات از خود حسن رفتار نشان دهند و «قرائنی وجود داشته باشد که بعد از آزادی مرتکب جرمی نخواهند شد، درصورتیکه که قاضی دادگاه این وضعیت را تایید کرد حکم آزادی مشروط قابل صدور است.

زکا شهریور سال ۱۳۹۵ در حالی که برای پنجمین بار به ایران رفته بود از سوی نیروهای امنیتی این کشور بازداشت و به اتهام «جاسوسی» برای آمریکا به ده سال زندان محکوم شد.

نزار زکا کیست؟

نزار زکا متولد لبنان و دارای اقامت آمریکاست. او پیش از این سال‌ها به عنوان کارشناس فناوری اطلاعات و مدافع آزادی اینترنت فعالیت کرده است. زکا همچنین سابقه دبیرکلی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات عرب در واشنگتن را نیز دارد.

زکا دارای مدرک کارشناسی در رشته علوم کامپیوتر و ریاضیات و کارشناسی ارشد در رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه تگزاس ‌است.

او در سال ۱۳۹۵، با دعوت رسمی شهیندخت مولاوردی، معاون وقت رییس‌جمهوری در امور بانوان‌ و ‌خانواده،‌ برای شرکت در یک همایش با عنوان «دومین نمایشگاه و همایش بین‌المللی نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار» با موضوع «کارآفرینی و اشتغالزایی» که از سوی دولت حسن روحانی برگزار شد، برای پنجمین بار به ایران سفر کرد.

اما در شهریور همان سال، پس از انتشار اخباری مبنی بر ناپدید شدن او، تلویزیون حکومتی ایران اعلام کرد که زکا به اتهام جاسوسی بازداشت شده است.

او هنگام خروج از ایران در فرودگاه امام خمینی از سوی نیروهای امنیتی این کشور به اتهام همکاری با دولت بیگانه علیه منافع ملی ایران بازداشت شد.

این فعال آزادی اینترنت، ‌پس از بازداشت به ۱۰ سال حبس و پرداخت ۴ میلیون دلار جزای نقدی محکوم شده است.

صداوسیمای ایران در گزارشی زکا را یک «گنج» خوانده و از ارتباط گسترده و «هوشمندانه» او با نهادهای نظامی آمریکا خبر داد.

همچنین روزنامه وطن‌امروز، نزدیک به سپاه پاسداران،‌ درباره زکا نوشت:‌ «نزار زکا شاه‌مهره لبنانی-آمریکایی دستگیرشده در ایران، ماموریتی ویژه در حوزه فناوری اطلاعات ایران داشته و به همین جهت نیز با وزارت ارتباطات مرتبط بوده‌است.»

زکا در سال ۲۰۱۷ به دلیل اعتراض به وضعیت خود دست به اعتصاب غذا زد. او اسفندماه سال گذشته از درون زندان اوین با نوشتن نامه‌ای برای انتخابات پارلمانی لبنان اعلام نامزدی کرد.

در همان ماه،‌ سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان، با خانواده این شهروند لبنانی دیدار کرده و از «پیگیری هفتگی مساله آزادی او در مذاکره با میشل عون» ‌خبر داده بود.