سازمان هواپیمایی کشوری ایران با انتشار دومین گزارش مقدماتی خود درباره سانحه هواپیمای اوکراینی با تایید اینکه  در بررسی‌های انجام شده «مشخص شد دو موشک مجاورتی از نوع تور‌-ام۱ از سمت شمال به سمت هواپیمای مسافربری اوکراین اینترنشنال در بامداد چهارشنبه هجدهم دی ماه شليک شده است»، اعلام کرد که از زمان وقوع سانحه سیستم دسترسی سریع به اطلاعات ضبط شده هواپیما[ QAR] مفقود شده است.

در دومین گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری ایران از سپاه پاسداران به طور مستقیم و به صراحت به عنوان عامل شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی نام برده نشده است اما به شکل غیر مستقیم به اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح و اطلاعیه حسن روحانی در این باره اشاره شده است. در این گزارش آمده است: « با توجه به اعلام عمومی ۲۱ دی ۱۳۹۸ مبنی بر پذيرش يکی از نهادهای داخلی در خصوص عمليات دفاعی موشکی در زمان پرواز اين هواپيما، دسترسی مسئول بررسی سانحه به اطلاعات آن نهاد فراهم آمد و مشخص شد كه دو موشک مجاورتی از نوع تور‌-ام۱( M1-TOR) از سمت شمال به سمت هواپيما شليک شده است.»

سازمان هواپیمایی کشوری ایران با وجود اینکه تاکید کرده است که «دسترسی مسئول بررسی سانحه به اطلاعات آن نهاد[سپاه پاسداران] فراهم آمد» اما جزییات اطلاعاتی که مسئول بررسی سانحه به آن دست یافته اشاره نشده و در عوض تاکید شده است که «نحوه تاثير اين موشک‌ها بر وقوع سانحه و همچنين تحليل اين اقدام تحت بررسی است.»

در این گزارش همچنین آمده است که «طبق اطلاعات استخراج شده از رادار، هواپيما تا ارتفاع هشت هزار و ۱۰۰پایی صعود كرده و پس از آن اطلاعات شناسایی و ارتفاع هواپيما از صفحه رادار حذف و هيچ پيام راديویی از خلبان در خصوص شرايط غير معمول دريافت نشد.»

علاوه براین دومین گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری گمانه‌زنی برخی رسانه‌های حکومتی درخصوص عواملی غیر از موشک‌های پدافند سپاه پاسداران در ساقط کردن هواپیمای اوکراینی رد شده است. این گزارش با اشاره به اینکه « با درخواست مسئول بررسی سانحه و هماهنگی مراجع ذی‌ربط، گروه تخصصی ویژه‌ای تشکیل شده تا موارد غیرمتعارف هوانوردی را بررسی کند»، تاکید کرده است که «پس از نمونه‌گیری و آزمایش در محل، احتمال برخورد پرتوهای آسیب زننده شامل پرتوهای لیزری و الکترومغناطیس (رادیو اکتیو) منتفی اعلام شد.»

درحالی که سازمان هواپیمایی کشوری در گزارش مقدماتی اول خود اصابت موشک را رد کرده و دلیل انهدام هواپیما را نقص فنی احتمالی عنوان کرده بود، اکنون با افشای هدف قرار گرفتن این هواپیما از سوی پدافند سپاه پاسداران، در دومین گزارش مقدماتی اعلام کرده است که «در روز وقوع سانحه نمونه برداری برای تشخیص مواد منفجره انجام شد تا اثرات سلاح های منفجره داخل یا خارج هواپیما در آزمایشگاه معتبر انجام شود.»

این گزارش همچنین تاکید کرده است که «مشخصات لوازم داخل کابین و بار مسافران نشان از عدم سرایت آتش به داخل کابین مسافران و احتمالا قسمت بار هواپیماست.»

مفقود شدن یکی از دستگاه‌های ثبت اطلاعات هواپیمای اوکراینی

در دومین گزارش مقدماتی سازمان هواپیایی کشوری ایران اعلام شده که  از زمان وقوع سانحه سیستم دسترسی سریع به اطلاعات ضبط شده هواپیما[ QAR] پیدا نشده است. این درحالی است هواپیمای اوکراینی دارای این سیستم بوده است و اعلام پیدا نشدن آن از سوی این سازمان به ویژه بعد از هشدارهای متعدد به این سازمان درخصوص حفظ صحنه سانحه هوایی و عدم رعایت این هشدارها، به معنای گم شدن سیستم دسترسی سریع به اطلاعات ضبط شده هواپیما[ QAR] است.

جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی اکنون به چالش تازه‌ای میام ایران، اوکراین و کانادا تبدیل شده است. مقام‌های مسئول در ایران در ابتدای وقوع سانحه برای هواپیمای اوکراینی مواضع متناقضی در این خصوص بیان کرده‌اند؛ ابتدا اعلام کردند که جعبه سیاه را به خارج از ایران ارسال نمی‌کنند، پس از فاش شدن انهدام هواپیما با موشک‌های سپاه پاسداران و گسترش ابعاد بین‌المللی آن اعلام کردند که جعبه سیاه را به اوکراین ارسال خواهند کرد، سپس از احتمال ارسال آن به فرانسه سخن گفتند و در تازه ترین موضع باردیگر اعلام کردند که جعبه سیاه را به اوکراین تحول نخواهند داد.

در دومین گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری ایران درباره جعبه سیاه آمده است: «جعبه‌های سیاه هواپیما شامل دستگاه‌های ثبت اطلاعات پروازی (SSFDR) و دستگاه ضبط صدای کابین خلبان (SSCVR) از سوی عوامل تجسس و نجات پیدا شد و در اختیار تیم بررسی قرار گرفت، هر دو دستگاه در اثر سانحه و آتش سوزی آسیب دیده اند و بخش حافظه اصلی هر دو دستگاه موجود بوده ولیکن آسیب فیزیکی بر روی قطعات اصلی قابل مشاهده است.»

از نکات مهمی که در دومین گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص جعبه سیاه آمده این است که «این هواپیما مجهز به دستگاه های ثبت اطلاعات پروازی (SSFDR) با قابلیت ثبت بیش از ۳ هزار پارامتر دیجیتال و آنالوگ و ضبط صدای کابین خلبان (SSCVR ) با قابلیت ضبط دو ساعت آخرین مکالمات پرواز و همچنین یک QAR است که فقط SSFDR و SSCVR  آن در سایت سانحه پیدا شده است.»

همچنین تاکید شده که «صدمه به دستگاه ضبط صدای کابین بیشتر بوده و بر اثر ضربه حافظه اصلی آن (CSMU) جدا شده است» اما «وضعیت این قطعه نشان می دهد که SSCVR در معرض آتش‌سوزی در پرواز نبوده و بر اثر شدت برخورد به زمین از دستگاه اصلی جدا شده است.»

در گزارش مقدماتی دوم سازمان هواپیمایی کشوری درباره جعبه سیاه هواپیما اشاره شده است که «بررسی جهت بازسازی و دریافت محتویات دستگاه‌ها با استفاده از توان داخلی کشور با حضور نمایندگان قضایی و متخصصین داخلی انجام پذیرفت و همگی توافق داشتند که این نوع دستگاه‌ها از به‌روزترین دستگاه‌های موجود دنیا بوده و امکانات بازخوانی آن در کشور موجود نیست.»

با این حال سازمان هواپیمایی عنوان کرده است که «اگر لوازم و تجهیزات جانبی فراهم شود ، با صرف مدت زمانی کوتاه می توان بازسازی و تخلیه اطلاعات را انجام داد و براین اساس لیست لوازم مورد نیاز از لابراتوارهای بررسی سوانح کشورهای فرانسه (BEA) و آمریکا (NTSB) و امکان انتقال به کشور استعلام  شد و این کشورها نسبت به انتقال تجهیزات به کشور تاکنون پاسخ مثبتی نداده اند، ولی لیست مورد نیاز را ارائه داده که در اختیار مقامات جهت تلاش به منظور خریداری است.»

در این گزارش همچنین تاکید شده که «پس از برخورد هواپیما به زمین ، یکی از فرستنده های اضطراری هواپیما (ELT) فعال شده، لیکن آنتن فرستنده آن در جریان سانحه از دستگاه آن جدا شده است».

در دومین گزارش مقدماتی اشاره شده که پس از درخواست تيم بررسی سانحه برای انجام بعضی آزمايشات خاص روی قطعات هواپيما در سايت سانحه، اين فرآيند در شاهدشهر شهريار انجام شد اما «باتوجه به ضرورت تفکيک دقيق و بررسی علایم بريدگی‌ها در بدنه هواپيما حاصل از برخورد هرگونه شی خارجی كليه قطعات جمع‌آوری و به محل امنی در فرودگاه خمينی تهران انتقال داده شده تا پس از چينش روی زمين، براساس رويه‌های متعارف بررسی سوانح هوائی، تحليل لازم به دست آيد.»

سازمان هواپیمایی کشوری در دومین گزارش مقدماتی خود درباره تیم‌های حاضر در تحقیق اعلام کرده است که «تيم اعزامی كشور اوكراين شامل يک كارگروه ويژه برای اين تحقيق بوده و مقرر شد كه با نظارت تيم تحقيق ايرانی به طور همزمان اين مساله بر روی قطعات هواپيما مورد بررسی قرار گيرد.»

تیم تحقیق جمهوری اسلامی ایران نیز بنابر اعلام سازمان هواپیمایی کشوری «شامل متخصصين از نهادهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و ستاد كل نيروهای مسلح» است.

در این گزارش همچنین اشاره شده که هواپیما پیش از پرواز برای رعایت وزن استاندارد ۸۲ بسته از بار مسافران عازم کانادا از سوی شرکت خدمات فرودگاهی سامان جداسازی شده و بارگیری نشده است.

سازمان هواپیمایی در دومین گزارش مقدماتی خود تاکید کرده است که «تمامی بررسی‌های صورت گرفته فوق، اقدامات اولیه بوده و نتیجه نهایی بررسی سانحه محسوب نمی‌شود و مراحل جمع‌آوری و بررسی اطلاعات به‌منظور تحلیل و نتیجه‌گیری سانحه، کماکان ادامه خواهد داشت».