پنج کشور اوکراین، افغانستان، کانادا، سوئد و بریتانیا که تعدادی از شهروندان خود را در انهدام هواپیمای اوکراینی با شلیک موشک‌های سپاه پاسداران از دست داده‌اند، بار دیگر از ایران خواستند فورا و به صورت کامل درباره این فاجعه توضیح دهد.

این کشورها روز جمعه ۱۹ دی ماه در اولین سالگرد انهدام هواپیمای اوکراینی با انتشار بیانیه‌ای نوشتند: «ما از ایران می‌خواهیم فورا توضیح جامع و کاملی درباره اتفاقات و تصمیماتی که منجر به سقوط هولناک هواپیما شد، ارائه دهد.»

اوکراین، افغانستان، کانادا، سوئد و بریتانیا پس از انهدام هواپیمای اوکراینی کمیته‌ای را برای پیگیری روند قضایی و انجام تحقیقات در این باره و پرداخت غرامت به بازماندگان تشکیل دادند و در یک سال گذشته بارها از تهران خواسته‌اند در این زمینه‌ها همکاری کند.

این کشورها اکنون نیز از ایران خواسته‌اند: «اقدامات مشخصی را برای تضمین عدم قطعی تکرار چنین واقعه‌ای اتخاذ کند.»

در بیانیه پنج کشور عزادار انهدام هواپیمای اوکراینی همچنین آمده است که این کشورها ایران را برای اجرای عدالت و تضمین جبران خسارت کامل خانواده قربانیان و کشورهای تحت تاثیر این فاجعه مسئول می‌دانند.

همچنین ولودمیر زلنسکی رییس جمهور اوکراین با انتشار بیانیه‌ای نوشت: «هیچ کس شک ندارد که جان ۱۷۶ غیرنظامی سوار بر هواپیمای غیرنظامی به طور جنایتکارانه با دو موشک گرفته شد.»

او تاکید کرد: «در آن زمان غیرممکن بود ندانند که این یک هواپیمای مسافربری در آسمان بوده است.»

دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، در اولین سالگرد انهدام هواپیمای اوکراینی در یک پیام ویدیویی گفت مطمئن است روزی می‌رسد که تمام مسئولان این جنایت به طور شایسته به سزای عملشان برسند. او اضافه کرد اوکراین هر کاری بتواند می‌کند تا این روز هر چه زودتر فرا برسد.

همزمان سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد مقام‌های ایران هنوز تحقیق شفاف و معتبری را درباره انهدام هواپیمای اوکراینی انجام نداده‌اند.

میکائیل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه این سازمان اعلام کرد: «خانواده ۱۷۶ قربانی هواپیمای منهدم شده حق دارند بدانند مسئول مرگ نزدیکانشان کیست.»

او اضافه کرد: «دولت ایران باید فورا غرامت کافی به خانواده‌ها را بپردازد و تحقیقی شفاف و بی‌طرف را همراه با پیگرد قانونی مناسب [مسئولان] صرف نظر از مقام و درجه [آنان] انجام دهد.»

در زمینه غرامت، جمهوری اسلامی اعلام کرده قصد دارد برای هر قربانی هواپیمای منهدم‌شده ۱۵۰ هزار دلار به بازماندگان بپردازد، اما کانادا با تعیین یکجانبه میزان غرامت از سوی ایران مخالفت کرده است.

فرانسوا فیلیپ شامپانی، وزیر خارجه کانادا، با تاکید بر اینکه «مساله غرامت باید بر اساس مذاکرات میان دولت‌ها باشد»، به خبرگزاری فرانسه گفت: «هنوز مذاکرات اساسی با ایران [در این زمینه] آغاز نشده است.» 

همچنین اوکراین با «غیرقابل قبول» توصیف کردن نوع برخورد ایران با این پرونده، خواستار مذاکره درباره میزان این غرامت شده است.

در زمینه انجام تحقیقات نیز ایران تاکنون با اعلام این که این فاجعه بر اثر یک «اشتباه انسانی» بود، عوامل این جنایت را معرفی و محاکمه نکرده و از ارائه گزارش تحقیقات در این زمینه نیز خودداری می‌کند.

در اولین سالگرد انهدام هواپیما، سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای این حادثه با سلب مسئولیت از خود در این فاجعه، آن را ناشی از «ماجراجویی» آمریکا در منطقه دانست و بار دیگر بر «انتقام سخت» از آمریکا تاکید کرد.