مأموریت غیرممکن آقای رئیس کل
در اولین روزهای مرداد ماه،عبدالناصر همتی سکان بانک مرکزی ایران را از ولیالله سیف تحویل گرفت تا به عنوان بیستمین رئیس کل، هدایت مهمترین ارگان مالی ایران را بر عهده بگیرد. مسئولیتی که مشابه آن را پیشتر در شرایط بحرانی بیمه مرکزی در سابقه خود دارد.
همتی عضو هیات علمی دانشگاه تهران است و بعد از سه رئیس کل، اولین اقتصاددانی است که تصدی بانک مرکزی به او واگذار میشود. هرچند، بسیاری معتقدند عدم استقلال بانک مرکزی و تبعیت از دولت، امکان هدایت صحیح این مجموعه را نمیدهد.
سابقه همکاری او با حسن روحانی به عضویتش در کمیته اقتصادی شورای عالی امنیت ملی بازمیگردد؛ در زمانی که آقای روحانی دبیر این شورا بود.
او از سال ۱۳۷۳ تا پایان دولت هشتم یعنی در زمان ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی، ریاست کل بیمه مرکزی را بر عهده داشت.
یک سال پس از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، آقای همتی مدیرعامل بانک سینا شد و تا پیروزی حسن روحانی در انتخابات در این سمت باقی ماند. او در زمان ریاست جمهوری آقای روحانی تا پیش از انتصاب امروزش به ریاست کل بانک مرکزی، به مدت سه سال مدیرعامل بانک ملی، بزرگترین بانک ایرانی بود و چند هفتهای هم سفیر ایران در چین.
همتی در بهار سال ۱۳۹۵ و زمانی که مدیرعامل وقت بیمه مرکزی ایران به دلیل انتشار و رسانهای شدن فیشهای نجومی در صنعت بیمه، استعفا کرد، بار دیگر به صنعت بیمه بازگشت و با تصویب هیات دولت، مدیرعامل بیمه مرکزی شد.
وی در مدت ۲ سال حضور خود در بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر صنعت بیمه ایران، تلاش کرد زیاندهی بیمهها را کاهش دهد.
حالا امروز مدیریت مجموعهای بحرانزده به او واگذار شده که از یکسو نیازمند اصلاحات بنیانی است و از سوی دیگر با معضلات ارزی و تورمی روبهروست. ولیالله سیف در حالی از ساختمان میرداماد رفت که بر خلاف فضای روزهای آمدنش که کاهش نرخ دلار، دغدغه اقتصاد ایران بود، اینبار گرانی افسارگسیخته دلار تبدیل به معضل شده است.
علاوه بر این، میراث سیف برای نظام و پولی ایران، کارهای نیمه تمام فراوان و مشکلات عدیدهای چون نقدینگی بالا، صورتهای مالی زیانده، سرپیچی بانکها از نرخهای سود، حجم بالای دارایی منجمد و تسهیلات سررسید و نکول شده و پرونده باز موسسات مالی و اعتباری غیرمجازی مانند ثامن الحجج است.
در بیست سال گذشته بارها طرحهایی در خصوص اصلاح ساختار بانکی اعلام شده است اما همچنان بیماریهای متعدد این بدنه فرسوده را رنج میدهند. بنگاهداری بانکها از معضلات اصلی است و خبری از بازپرداخت تسهیلات معوق مانده نیست. جالب اینکه نه بهمنی، رییس کل اسبق بانک مرکزی و نه سیف، در موعد خداحافظی نامی از بدهکاران بزرگ بانکی نبردند.
عملکرد نادرست شبکه بانکی عامل اصلی تلاطم در بازارهای موازی پولی است و از همتی انتظار میرود در گام نخست وضعیت نظام بانکی را سامان بخشد، هرچند برخی کارشناسان این امر را در شرایط فعلی غیرممکن میدانند. حالا باید دید بیستمین رییس کل چه رهاوردی میتواند برای اقتصاد ایران داشته باشد.