سرطان پستان؛ آگاهی، تشخیص، پیشگیری
آمار دقیقی از مراجعه زنان برای تشخیص و غربالگری سرطان پستان در ایران وجود ندارد، اما چند سال است که گروههای مختلفی از زنان سعی در آگاهیبخشی در این زمینه دارند. برای مثال زنانی که به این بیماری مبتلا شدهاند در رسانههای اجتماعی نحوه ابتلا، تشخیص و درمان خود را با دیگران به اشتراک میگذارند، یا فمینیستهایی که سعی میکنند زنان را نسبت به این عضو بدن آگاه کنند و آنها را برای مراجعه و غربالگری تشویق کنند. وجود چنین زنانی و همچنین کمپینهای اطلاعرسانی کمک بزرگی است به آگاه کردن زنان و تصمیمگیری و شرکت در غربالگری، اطلاعاتی که میتواند روشن، قابلدسترس و مستند باشد.
بهطور معمول، همه زنان باید سالی یک بار برای تست پاپاسمیر و جلوگیری از سرطان دهانه رحم به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند. این مراجعه فرصتی برای بررسی پستان نیز ایجاد میکند، اگر دکترتان فراموش کرد سینهتان را معاینه کند، خودتان از او بخواهید این کار را انجام دهد. هنگام کنترل، با تشخیص پزشک، گاهی به ماموگرافی نیز نیاز است. اما بهطور کلی همه زنان باید به بدن خودشان حساس باشند و هر چند وقت یک بار با لمس کامل پستان و زیر بغل علایم بیماری را جستوجو کنند و با مشاهده موارد غیرعادی به دکتر مراجعه کنند، مواردی مانند تودهشدگی، بزرگی و ورم در سینه یا زیربغل، تغییر در پوست پستان، چروک، قرمزی، ظاهر پوست پرتقالی، تغییر رنگ نوک پستان یا اطرافش، ترشح چرک و تغییر فرم سینهها میتواند از نشانههای سرطان پستان باشد.
زنان از سن ۵۰ سالگی به بعد و در آستانه یائسگی بیشتر در خطر ابتلا به سرطان پستاناند و از این سن باید با دادن تست ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه اقدام کرد. گاهی انجام آزمایشهای دیگر هم ضروری است، آزمایشهایی مانند اکوگرافی و رادیوگرافی. هدف از این غربالگری تشخیص یک ضایعه قبل از شروع علایم و تشخیص سرطان در مراحل اولیه است. درمان سرطان پستان به عواملی مانند سن، اندازه تومور، درجه تومور و... بستگی دارد، اما بهطور کلی هرقدر زودتر تشخیص داده شود، بیمار شانس درمان بالاتری خواهد داشت. ۹۹ درصد از زنانی که سرطان خود را زود تشخیص میدهند شانس زنده ماندن دارند.
اما زنان زیر ۵۰ سال نیز باید بر اندام خود نظارت کنند. برای تشخیص سرطان سینه ماموگرافی به زنان جوان، بهدلیل بافت پستان متراکمی که دارند، تجویز نمیشود. در صورت دیدن نشانههای غیرعادی در زنان جوان از روشهای دیگری استفاده میشود.
عواملی که ریسک مبتلا شدن به سرطان پستان را بالا میبرد باید شناخت. عوامل متعددی احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهند. اولین عامل سن است. ۸۰ درصد سرطانهای پستان از ۵۰ سالگی به بعد اتفاق میافتد. دوم، شیوه زندگی است.
استفاده مداوم از الکل و دخانیات، چاقی و نداشتن فعالیت فیزیکی کافی و مصرف گوشتهای چرب، استفاده مداوم از سینهبند و دئودورانتها، استفاده طولانیمدت از قرصهای ضدبارداری، استفاده طولانیمدت از هورموندرمانی پس از یائسگی و دیابت نوع ۲ از عوامل بالا بردن ریسک ابتلا به سرطان پستان است.
همچنین احتمال سرطان پستان در افرادی که سابقه سرطان تخمدان یا اندومتر داشتهاند یا زنانی که در خانوادهشان سابقه سرطان دارند بیشتر است.
اصلاح شیوه زندگی و تغییر رژیم غذایی در پیشگیری از این نوع سرطان سهم زیادی دارد. معمولا پزشکان توصیه میکنند رژیم غذایی خود را سمت رژیم غذایی مدیترانهای ببرید، رژیمی که پایه آن مصرف بیشتر سبزیجات و میوهها و غذاهای دریایی است.