کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان ازآغازروند انتخابات مجلس نمایندگان تاکنون درهر مرحله با چالش‌‌‌‌‌‌هایی مواجه بوده  و به نحوی برای هرچالش یک راه حلی جستجو کرده است. اما چیزی که شاید کمیسیون نتواند بر آن غالب آید،‌ بسته بودن مراکز رای‌دهی به دلیل ناامنی و کمبود وقت در روز رای‌دهی است.

درصورتیکه همه امورات انتخابات بدون اندک تاخیر برگزار شود و در تمامی ۲۱هزار محل رای دهی جزیی‌ترین مشکل فنی هم پیش نیاید، نزدیک به نیمی از حدود ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار رای دهنده‌ای که کمیسیون مستقل انتخابات ثبت کرده است، از حق رای خود محروم خواهد شد.

این درحالیست که اخیرا دفاتر ساحوی کمیسیون مستقل انتخابات از بسته بودن ۶۶ مرکز رای‌دهی درولایت سرپل، ۷۶ مرکز رای‌دهی در ولایت جوزجان، ۲۹ مرکز رای‌دهی در فاریاب به دلیل تهدیدات شدید امنیتی خبر داده‌اند.

تهدیدات امنیتی به حدی شدید است که حتی خطر بسته شدن مراکز رای‌دهی درولایت‌های نسبتا امن چون بلخ نیز دور از تصورنیست.

چنانچه محمد ظاهر اکبری، رییس دفتر ساحوی کمیسیون مستقل انتخابات در بلخ به «ایران‌اینترنشنال» گفته است که از جمع ۳۱۵ مرکز رای‌دهی در بلخ۴۱ مرکز در تهدید شدید امنیتی قرار دارد.

عدم برگزاری انتخابات درولایت غزنی به دلایل مخالفت قومی و بسته بودن مراکز رای‌دهی در ولایت‌های دیگر، عمومیت انتخابات را شدیدا زیر سئوال قرار می‌دهد.

کمیسیون همچنان درعملی کردن بند دوم ماده شانزدهم قانون انتخابات که حکم می‌کند، «کمیسیون می‌تواند برای کوچی ها (عشایر)، مهاجرین، بیجا شدگان داخلی(آوارگان داخلی)، معلولین، منسوبین قوای مسلح، کارکنان دولتی و کمیسیون،  استثناء تسهیلات خاص را فراهم نماید»، کوتاهی کرده است.

بر اساس آمار کمیساریای عالی سازمان ملل متحد درامور پناهندگان حدود ۲/۵ میلیون افغان درکشورهای مختلف مهاجر شده‌اند. عدم ایجاد مراکز رای‌دهی برای  ۲/۵ میلیون مهاجر افغان، آنها را نیزاز حق رای‌دهی محروم می‌کند.

براساس گفته‌های شیما علم سروش معاون سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات هر رای‌دهنده حداقل سه دقیقه نیاز دارد تا هویت خود را با نشان دادن شناسنامه درمطابقت با لیست رای‌دهندگان تثبیت کرده، برگه رای خود را دریافت کند و سپس به محل مشخص شده رفته و به نامزد مورد نظر خود رای داده و برگه را به صندوق رای بیاندازد.

بر اساس گزارش‌ها، تنها روند انگشت‌نگاری و ثبت شناسنامه و عکس رای‌دهنده درسیستم بایومتریک حدود یک دقیقه زمان می‌برد.

موردی که کمیسیون کمتر به آن تاکید کرده است، بازرسی بدنی رای‌دهندگان در هنگام داخل شدن به مراکز رای‌دهی است.

بازرسی بدنی رای‌دهندگان درروز انتخابات با درنظرداشتن تهدیدهای شدید مخالفین بسیار مهم تلقی می‌شود. چنانچه تاکنون ۶ تن از جمع ۲۵۶۵ نامزد انتخابات درحملات انتحاری و ترورهای هدفمند کشته شده‌اند. بازرسی بدنی هر فرد حد اقل ۳۰ ثانیه زمان می‌برد. براین اساس، یک محاسبه ابتدایی نشان می‌دهد که هر فرد حدود ۴ دقیقه و ۳۰ ثانیه زمان نیاز دارد تا رای خودرا به صندوق ریخته و از محل رای‌دهی خارج شود. در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان این زمان را حدالاقل برای هر رای‌دهنده، ۳ دقیقه درنظر گرفت.  

براساس برنامه‌های کمیسیون مستقل انتخابات تمامی مراکز رای‌دهی، ساعت ۸ صبح باز شده و روند رای‌دهی نیز دقیقا همین ساعت ۸ صبح آغاز و تا ساعت ۴ عصر ادامه می‌یابد.

به گفته سید حفیظ‌الله هاشمی، دبیر و سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات، درصورت نیاز،  کمیسیون، آغاز روند شروع انتخابات را ۷ صبح و پایان رای‌دهی را تا ساعت ۵ عصر افزایش خواهد داد.  در روز ۲۸ میزان آفتاب دربیشتر مناطق افغانستان حدود ساعت ۶ صبح طلوع کرده و پس از ساعت ۵ غروب می‌کند. به این معنا که کمیسیون و رای‌دهنده‌ها حدود ۱۱ ساعت وقت خواهند داشت تا روند رای‌دهی را عملی کنند.

هرگاه مراکز رای‌گیری بدون اندک تاخیر در ساعت ۷ صبح باز شوند و همه رای‌دهنده‌ها نیز بدون درنظرگرفتن تهدید‌های امنیتی به مراکز رای بروند تا رای خود را بریزند،  درتمام مدت ۱۱ ساعت روز و در تمامی ۲۱ هزار محل رای‌دهی با درنظر داشتن ۳ دقیقه وقت برای هر رای‌دهنده، ۴٬۶۲۰٬۰۰۰ رای‌دهنده رای خود را به صندوق‌ها خواهند ریخت.

این رقم نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از مجموع رای دهنده‌ها از حق رای محروم خواهند شد.

حال سئوال اینست، آیا انتخاباتی که درآن شهروندان یک ولایت از حق رای محروم باشند و حدود ۲/۵ میلیون مهاجرافغان نتوانند رای دهند و حتی نزدیک به نیمی از مجموع رای دهندگانی که ثبت نام کرده‌اند از حق رای شان محروم شوند. عمومی و سراسری بوده و برای مردم افغانستان و جامعه جهانی قابل قبول خواهد بود؟