آخرین مقاله جمال خاشقجی: جهان عرب به آزادی بیان نیاز دارد
واشنگتن پست آخرین مطلبی که جمال خاشقجی برای این روزنامه نوشته را منتشر کرده و نوشته است که آنها منتظر بودند که جمال برگردد اما حالا باید بپذیرند که این اتفاق نخواهد افتاد.
این مقاله که روز پنجشنبه ۲۶ مهرماه منتشر شد، یک روز پس از ناپدید شدن جمال، از سوی مترجم او به دست واشنگتن پست رسیده است. در این مطلب خاشقجی نگاهی به فضای بسته و پرتهدید رسانه در جهان عرب دارد و میگوید که اعراب نیاز به رسانه آزاد و آزادی بیان دارند.
خاشقجی با نگاهی به شاخص سطح آزادی در جهان مینویسد که بیشتر جهان عرب در گروه «غیر آزاد» قرار دارند و به همین دلیل عربهایی که در این کشورها زندگی میکنند عموما یا در مواجه با اخبار غلط هستند و یا بیاطلاعند. «آنها قادر نیستند که به طور مناسبی به مسائلی که منطقه و زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر میگذارند واکنش نشان دهند، خصوصا به صورت عمومی.»
او مینویسد که در بهار عرب اهل رسانه و دانشگاه و عموم مردم امیدوار بودند که آیندهای روشن پیش رو داشته باشند و از هژمونی حکومتهایشان و دخالت و سانسور دائم اطلاعات رها شوند. اما هیچ یک از این آرزوها به ثمر نرسید و وضعیت یا به شکل سابق برگشت و یا بدتر شد.
او به یک خبرنگار سعودی به نام صالح الشهی اشاره میکند که یکی از مشهورترین مقالاتی که تا کنون در عربستان سعودی منتشر شده را نوشته است و اکنون در زندان برای گذراندنی حکمی ۵ ساله به سر میبرد. او با اشاره به تصاحب کامل روزنامه المصری الیوم توسط دولت در مصر مینویسد که دیگر از سوی جامعه بینالمللی واکنشهای تند به این حرکات دیده نمیشود و بعضا تنها این حرکات محکوم شده و به سرعت به سکوت مطلق میانجامند.
خاشقجی مینویسد که عدم واکنش مناسب جامعه بینالمللی به سرکوب رسانهها در جهان عرب باعث شده که دولتها دستشان در ساکت کردن رسانهها به شکل فزایندهای بازتر شود. او به سانسور اینترنت و فشار دولتها بر رسانههای منتقد اشاره کرده و میگوید که امید به دسترسی به اطلاعات و انتشار آزاد آن با سانسورها و تحت فشار قرار دادن رسانهها و محدود کردن منابع مالی آنها نیز از بین رفته است.
خاشقجی مینویسد که تنها چند مورد وجود دارد که همچنان «روح بهار عرب» را حفظ کردهاند. توجه قطر به حمایت از پوشش اخبار بینالملل، در مقابل تلاش همسایگانش که به دنبال برگرداندن «نظم عرب قدیم» هستند، از جمله این موارد است. او میگوید که حتی در تونس و کویت که کمی آزادترند، بیشتر اخبار مربوط به امور داخلی است و توجه چندانی به مسائل جهان عرب ندارد. در عین حال، رسانهها در این کشورها رغبتی به دادن فضای کار به خبرنگاران سعودی، مصری و یمنی ندارند.
او میگوید که حتی لبنان که روزی «جواهر روی تاج جهان عرب» بود به علت تلاش برای قطبی کردن فضا از سوی حزبالله که از سوی ایران حمایت میشود نیز قربانی شده است.
خاشقجی از روزنامه واشنگتنپست برای ترجمه و انتشار مطالبش تشکر کرده و تاکید میکند که مردم عرب نیاز دارند که به زبان خودشان بخوانند تا بتوانند مسائل را بهتر درک کنند و در مورد پیچیدگیهای دموکراسی در آمریکا و در غرب بیشتر یاد بگیرند. او مینویسد وقتی که یک مصری در مورد هزینههای واقعی یک پروژه در واشنگتن بخواند، تصور بهتری از پروژهای مشابه در جامعه خود خواهد داشت.
خاشقجی میگوید که «ما نیاز به فضایی برای رساندن صداهای عرب داریم. ما از فقر، سومدیریت و آموزش ضعیف رنج میبریم.» او اضافه میکند: «مردم جهان عرب از طریق ایجاد انجمنی بینالمللی، مستقل و فارغ از نفوذ دولتهایی که با تبلیغات در حال گسترش نفرتند، خواهند توانست که به مشکلات ساختاری که در جامعههایشان هست واکنش نشان دهند.»
خاشقجی در تاریخ دهم مهرماه، پس از مراجعه به کنسولگری عربستان در ترکیه ناپدید شد. برخی رسانهها به نقل از مقامات ترکی و بدون ذکر نام این افراد گزارش دادهاند که او به فرمان ولیعهد سعودی، به قتل رسیده است. عربستان سعودی این موضوع را تکذیب و اعلام کرده که از سرنوشت او اطلاعی ندارد.