نیمه ماه مارس سالگرد آغاز جنگ ویرانگر در سوریه است. رویترز در گزارشی به گوشه‌هایی از داستان ده‌ساله مرگ و کشتار، نقص‌عضو، آوارگی، بی‌ثباتی و فقر در این کشور پرداخته است.

جنگی که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، تاکنون جان صدها هزار تن در سوریه را گرفته است و میلیون‌ها نفر را نیز آواره کرده است. بر اساس آمار سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت سوریه یا به‌ اجبار در داخل کشور کوچیده‌اند یا به خارج پناهنده شده‌اند.

جنگ سوریه که با تظاهراتی صلح‌آمیز در درعا در جنوب این کشور آغاز شد، بعد از مدتی به باقی نقاط هم کشید. نیروهای امنیتی حکومت بشار اسد، جواب تظاهرات صلح‌آمیز مردم را با گلوله و بازداشت دادند.اعتراضات در سوریه به‌عنوان بخشی از جنبش بهار عربی که در مصر، الجزایر، تونس، لیبی و چند کشور دیگر پا گرفته بود، شروع شد، اما هیچ کشوری به‌اندازه سوریه ویرانی ندید.

ژوئیه ۲۰۱۲ رییس‌ جمهوری سوریه شهرهایی که علیه او شوریده بودند را بمباران کرد. در این زمان برخی اعتراض‌کنندگان، دست به سلاح برده بودند. درگیری در این شهرها هزاران تن را به کام مرگ کشاند.

در اوت ۲۰۱۳ حمله شیمیایی دولت سوریه به منطقه‌ای پرجمعیت در غوطه شرقی برای هدف قرار دادن شورشیان، جان صدها غیرنظامی را نیز گرفت. آمریکا استفاده دولت اسد از سلاح‌ شیمیایی را خط قرمز اعلام کرد، اما همچنان به اقدام نظامی متوسل نشد.

آتشی که از سوریه سر برآورده بود، تنها به این کشور محدود نماند. در ژانویه ۲۰۱۴ شاخه‌ای از القاعده ابتدا رقه را در دست گرفت و سپس قلمرو خود را به سایر نقاط سوریه وعراق گسترش داد و نام خود را «خلافت اسلامی» (داعش) نامید.

سپتامبر ۲۰۱۵ روسیه با کمک نظامی و هواپیماهای جنگی به یاری اسد آمد. ایران هم پیوست و ورق به‌ناگاه برای شورشیان سوریه برگشت.

مارس ۲۰۱۷ اسرائیل حملات هوایی علیه حزب‌الله در سوریه انجام داد تا از قدرت ایران و شاخه قدس سپاه پاسداران و نفوذ شبه‌نظامیان شیعی لبنان و افغانستان در این منطقه بکاهد. 

در آوریل ۲۰۱۸ و در پی حمله‌ای مشکوک به حمله شیمیایی در غوطه شرقی، ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه مراکز نگهداری سلاح شیمیایی در سوریه را بمباران کردند. حملات شیمیایی در غوطه شرقی جان صدها غیرنظامی را گرفت، اما روسیه و سوریه همواره دخالت در این حملات را تکذیب کرده‌اند.

در اوایل ۲۰۱۸ نیروهای دولتی سوریه به پشتیبانی روسیه و با به عقب راندن جیش‌الاسلام، گروه شبه‌نظامیان در دوما، این شهر که بزرگترین شهر غوطه شرقی است را از شورشی‌ها بازپس گرفتند. بمباران‌های هوایی برای تلاش برای بازپس گرفتن کنترل دوما صدها هزار ساکن این شهر را از خانه‌هایشان راند.

حالا اسد  از شورش مردمی جان به در برده است و با پشتیبانی روسیه و شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران، کنترل بیشتر اراضی سوریه را به دست گرفته، اما بزرگترین مشکل او اقتصاد است. 

فساد ناشی از جنگ، قیمت‌های سرسام‌آور موادغذایی، تحریم‌های سنگین آمریکا، سقوط واحد پول تا آنجا که ۴۰۰۰ پوند سوریه با یک دلار معاوضه می‌شود، قطع برق و کمبود گازوئیل، زندگی سوری‌ها را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است. همه‌گیری کووید-۱۹ هم مزید بر علت است. 

۱۲ هزار کودک کشته و زخمی؛ بر کودکان جنگ سوریه چه می‌گذرد؟

صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) در آستانه ده‌ سالگی جنگ در سوریه درباره وضعیت کودکان سوری هشدار داده است. هنریتا فور، مدیر اجرایی یونیسف نیز خواستار شتاب در یاری رساندن جامعه جهانی به کودکان سوری و بازگشت صلح به این کشور شده است.

به‌گزارش یونسیف، در جنگ ده‌ ساله در سوریه ۱۲ هزار کودک کشته و یا مجروح شده‌اند؛ به‌عبارتی روزانه بیش از سه کودک.

ده سال پس از آغاز جنگ در سوریه، زندگی و آینده یک نسل از کودکان سوری همچنان به یک تار مو بند است. نیاز کودکان سوری به کمک‌های بشردوستانه تنها در سال گذشته ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد و هم‌اکنون نزدیک به ۹۰ درصد کودکان سوری نیازمند کمک‌های بشردوستانه‌اند.

بنا بر اعلام یونیسف، این سازمان برای ادامه کمک‌های بشردوستانه در سوریه و به سوری‌های پناهنده به کشورهای همسایه در سال ۲۰۲۱ به دست‌کم ۴/۱ میلیارد دلار نیاز دارد.

به گزارش یونیسف، تاثیرات یک دهه جنگ بر خانواده‌های سوری سرسام‌آور است. سال گذشته بهای سبد موادغذایی متوسط یک خانوار تا ۲۳۰ درصد گران‌تر شد و رشد نیم میلیون کودک سوری زیر ۵ سال نیز در اثر سوءتغذیه مزمن با اختلال مواجه شده است.

جنگ تحصیل کودکان را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. نزدیک به ۲/۵ میلیون کودک در سوریه و همچنین ۷۵۰ هزار کودک سوری پناهنده در کشورهای همسایه، از تحصیل بازمانده‌اند و۴۰ درصد این کودکان دخترند.

حدود ۵۷۰۰  کودک-سرباز که برخی از آنان تنها ۷ سال سن دارند در سوریه وجود دارد. یونیسف خواستار آن شده که کودکانی که به گروهای نظامی پیوسته‌اند، جذب جوامع محل‌سکونتشان شوند و کودک-سربازهای خارجی در سوریه نیز به کشورهایشان بازگردانده شوند.

شمار کودکان سوری که نشانه‌های اختلال روانی بروز داده‌اند در سال ۲۰۲۰ دوبرابر شده است چرا که این کودکان دائما در معرض خشونت، شوک و ضربه روانی بوده‌اند.

در شمال سوریه وضعیت به مراتب نگران‌کننده‌تر است. در شمال غرب بسیاری کودکان بی‌خانمانند و برخی خانواده‌ها بارها و بارها در جستجوی مکانی امن جابه‌جا شده‌اند. بیش از ۷۵ درصد موارد سوءرفتار جدی در شمال غرب گزارش شده است.

در اردوگاه الهول در شمال شرق سوریه نیز۲۷ هزار و ۵۰۰ کودک مرتبط با گروه‌های مسلح، در اردوگاه‌ها و بازداشتگاه‌ها به سر می‌برند. زنگ خطر خشونت در این اردوگاه اخیرا به صدا درآمده است.

بسیاری کودکان نیز به خارج از کشور گریخته‌اند. ۸۳ درصد کودکان پناهنده سوری ساکن کشورهای همسایه‌اند و شمار آنان از ۲۰۱۲ ده‌برابر شده است و به ۲/۵ میلیون کودک رسیده است. گرداننده یک خیریه در شهر دومای سوریه می‌گوید تنها در خیریه او نام سه‌ هزار و ۲۰۰ کودک یتیم به ثبت رسیده است.

یونیسف در آستانه ده‌ سالگی جنگ سوریه با ذکر اینکه کودکان بیش از همه از این جنگ متضرر شده‌اند، از طرفین جنگ خواسته است تا سلاح‌هایشان را زمین بگذارند و به میز مذاکره برگردند چرا که «صلح و دیپلماسی تنها راه برون‌رفت از این چاه ویل است».