بالاخره دونالد ترامپ، روز جمعه، مواضع نهایی خود را درمورد برجام و جمهوری اسلامی و افق چشم‌اندازش را در مواجهه با این دوموضوع، مطرح کرد. او با حمله به مهم‌ترین دستاورد تاریخی سیاست خارجی دولت اوباما درمورد دیپلماسی هسته‌ای، هم‌چون دستور اجرایی علیه طرح تاریخی بیمه اوباما در سیاست داخلی که با فاصله یک‌روز انجام گرفت،  قصد دارد میراث برجامانده از او را از متن سیاست آمریکا  بزداید.

مواضعی که او درمورد برجام، سپاه‌پاسداران و کل نهادهای جمهوری اسلامی مطرح کرد، کم‌وبیش در گذشته نیز تکرار شده بود، اما بیان یک‌جای آن، تصویر بزرگ‌تری از تقابل و رویارویی را با ایران، به نمایش گذاشت. او برای انجام این کار، حتی ایران را نیز به همکاری در انجام حملات یازده سپتامبر و دیگر بمب‌گذاری‌هایی که توسط القاعده در نقاط مختلف دنیا ازجمله کنیا  انجام شده بود، متهم کرد؛ اتهاماتی که حتی در دولت جرج بوش نیز مطرح نشده بود؛ اما او از ترسیم تصاویر رویارویی محتمل با ایران، چه هدفی را دنبال می‌کند:

الف- متوقف کردن سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

ترامپ در بیان موضعش تأکید کرد که اگر کنگره در طرح بازبینی برجام کاری نکند، هرلحظه ممکن است خود از برجام خارج شود. او با این نوع صورت‌‌بندی مواضع علیه برجام، قبل‌از هرچیز، درصدد آن است که با ایجاد فضای ناامنی مدام علیه ایران، هراس جدی در دل سرمایه‌گذاران خارجی بیفکند که جرأت نکنند به‌سمت ریسک سرمایه‌گذاری در ایران گام بردارند. اقتصاد ایران برای رشد و توسعه خود، نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی است و ترامپ می‌خواهد روند محتاطانه و کندی را که بعد از برجام در جذب سرمایه‌گذاری ایجاد شده بود، متوقف کند. موفقیت در دست‌یابی به این هدف، کار بزرگی برای تضعیف ایران است و روند رشد اقتصادی ایران را متوقف می‌سازد.

ب-افزایش اختلاف  میان هیأت حاکمه و جامعه

ترامپ با حمله به سپاه‌پاسداران و عمده کردن این نیرو و تحریم سپاه، به‌دنبال آن است که بخش نظامی را به‌عنوان مسبب تمام مشکلات ایران عمده کند، که چالش‌های درونی میان هیأت حاکمه افزایش یابد و درعین‌حال، افکارعمومی را در داخل، علیه سپاه به‌عنوان مسبب تمام مشکلات، بسیج کند و چالش‌های سیاسی و تفرقه درونی جامعه ایران  را افزایش دهد.

ج- شکاف و افزایش بحران اقتصادی

ترامپ قبل‌از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری گفته بود که اگر برجام امضا نشده بود،

رژیم ایران در حوزه اقتصادی در آستانه فروپاشی بود و برجام آن‌ها را نجات داد. برمبنای همین تحلیل، ترامپ می‌خواهد با ایجاد فضای هراس و بی‌ثباتی و فشار آوردن به کشورها و سرمایه‌گذاران بین‌المللی ، هم خروج سرمایه از ایران را افزایش دهد، هم فضای کسب‌وکار را در داخل مختل کند، تا به این ترتیب، منجربه بحران اقتصادی و سیاسی شود و همان مسیر قبل از برجام را طی کند، تا سیستم با فروپاشی اقتصادی مواجه شود .

د- اعمال فشار بر ایران، برای محدود‌سازی برنامه موشکی و بستن راه هرنوع غنی‌سازی

ترامپ با فضایی که ایجاد می‌کند، می‌خواهد متحدان اروپایی را وادار کند که از ایران بخواهند برای تداوم برجام، برنامه موشکی ایران را تحت محدودیت‌های بیشتری قرار دهند و در‌ضمن، آن‌ها را ترغیب کند که در مذاکرات جدیدی که انجام می‌دهند، زمان آغاز غنی‌سازی دور نخست را نیز که هشت سال بعد از آغاز برجام تعیین شده است، به زمان دورتری منقل سازند و عملاً امکان غنی‌سازی را از ایران سلب کنند.

   ه- دوری جستن کشورهای منطقه از همکاری با ایران

ترامپ در‌عین‌حال می‌خواهد دولت‌هایی مانند عراق ، لبنان ، افغانستان و سوریه را وادار کند که زمینه‌های نفوذ سپاه را تا آن‌جا که می‌توانند، در این کشورها محدود سازد و صورت‌حساب همکاری و امکان فعالیت سپاه را در این مناطق، افزایش دهد تا نیروهای داخلی این کشورها را مجبور کند که میان همکاری و کمک‌های امریکا و کار با سپاه، یکی  را انتخاب کنند.

و- تضعیف ایران برای تغییر رژیم در آن کشور

در یک تصویر بزرگ‌تر، دونالد ترامپ، از مجموعه اقداماتی که عمدتاً با روش‌های تحریم  اقتصادی و مقابله اطلاعاتی و سیاسی صورت می‌گیرد، به‌دنبال آن است که پایه‌های قدرت و نفوذ ایران  را در منطقه، محدود و مهار کند و از جنبه داخلی نیز با بحران‌های اقتصادی و سیاسی که ناشی‌از فشار سیاسی و اقتصادی بین‌المللی است، زمینه‌های تغییر رژیم ایران را چه بر اثر شورش‌های داخلی و یا دخالت خارجی، فراهم آورد.

در مجموع، ترامپ سعی کرد با یک سخنرانی تبلیغاتی که مدت‌ها بر روی آن مانور داده بود، بدون آن‌که هزینه دیپلماتیک زیادی پرداخت کند، ایران را به حاشیه براند، امکان سرمایه‌گذاری خارجیش را مختل کند، محدودیت‌های موشکی و دفاعی و هسته‌ایش را افزایش دهد و قدرتش را تضعیف کند، تا در زمان مقتضی، برای شلیک نهایی، ماشه را بچکاند؛ ولی تحقق این رؤیاها با موانعی روبروست که به آن‌ها خواهیم پرداخت.