محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه‌ی ایران، پیش‌بینی کرد که ترامپ در موعد مقرر ماه آینده، پای‌بندی ایران را به برجام تأیید نخواهد کرد و از اروپایی‌ها خواست که برای حفظ آن پا پیش بگذارند.

ظریف در گفت‌وگویی با دو روزنامه‌ی گاردین و فایننشیال‌تایمز، که در مقر نمایندگی ایران در سازمان ملل، در شهر نیویورک انجام و جمعه ۷ مهرماه منتشر شده است، همچنین گفته است که درصورت فروپاشی توافق هسته‌ای، ایران دیگر برای پای‌بندی به محدودیت‌های مندرج در آن، ازجمله در زمینه‌ی میزان غنی‌سازی اورانیوم ، تعداد سانتریفیوژها و تولید پلوتونیوم، الزامی نخواهد داشت.   

وزیر امور خارجه‌ی ایران در این گفت‌وگو، برجام را یک توافق انجام‌شده و غیرقابل مذاکره‌ی مجدد خوانده و گفته است که «یا باید به آن پای‌بند ماند و یا کنارش گذاشت. شترسواری دولادولا نمی‌شود».     

هر ۹۰ روز یک‌بار، ترامپ باید پای‌بندی ایران به توافق هسته‌ای را مجدداً تأیید کند و موعد بعدی برای این موضوع، شانزدهم ماه اکتبر (۲۴ مهرماه) سال جاری است؛ دولت ترامپ باید تا آن زمان، گزارشی درباره‌ی پای‌بندی یا عدم پای‌بندی ایران به توافق هسته‌ای، به کنگره‌ی آمریکا بفرستد. پس از آن، درصورت عدم تأیید پای‌بندی، کنگره ۶۰ روز فرصت دارد تا درمورد بازگرداندن تحریم‌های تعلیق‌شده یا اعمال تحریم‌های احتمالی جدید بر ایران، تصمیم بگیرد. درصورت اتخاذ چنان تصمیمی ازسوی کنگره، توافقی که امضای دیگر قدرت‌های جهانی را نیز پای خود دارد و با تأیید شورای امنیت سازمان ملل، به یک قانون بین‌المللی تبدیل شده است، فروخواهد پاشید.

ترامپ در سخنرانی خود در مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد، برجام را یک توافق بد و «مایه‌ی شرم‌ساری برای آمریکا» دانست.

ظریف گفت: «حدس و گمان من بر این است که ترامپ پای‌بندی ایران را به برجام تأیید نخواهد کرد و تصمیم‌گیری بعدی را به کنگره خواهد سپرد».

او افزود: «این توافق، به ایران اجازه داده است تا به تحقیق و توسعه در زمینه‌ی انرژی هسته‌ای ادامه دهد؛ بنابراین ما زیربنای فناوری هسته‌ای خود را ارتقا داده‌ایم. حالا اگر تصمیم بگیریم که توافق را ترک کنیم، با فناوری بهتری [نسبت‌به گذشته]، از آن خارج خواهیم شد».  وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران، با تأکید بر به‌کارگیری فناوری هسته‌ای ازسوی ایران، تنها برای مقاصد صلح‌آمیز، گفت که گزینه‌های ایران [درصورت خروج آمریکا از توافق] «به چگونگی برخورد جامعه‌ی جهانی با ایالات متحده بستگی خواهد داشت».

فرانسه، آلمان و بریتانیا که همراه‌با روسیه و چین، دیگر امضاکنندگان این توافق هستند، پس از اینکه مشخص شد دونالد ترامپ به‌دنبال برهم‌زدن آن است، همگی به دفاع از برجام پرداخته‌اند.

ظریف از اروپایی‌ها خواست که رهبری پی‌گیری برجام را برعهده بگیرند و گفت: «فکر می‌کنم درصورتی‌که اروپا، ژاپن، روسیه و چین تصمیم بگیرند در کنار آمریکا قرار گیرند، آن‌گاه توافق به پایان خواهد رسید».

دیپلمات‌های اروپایی این‌گونه استدلال می‌کنند که وقتی آمریکا به‌دنبال گفت‌وگو با پیونگ‌یانگ، برسر برنامه‌ی هسته‌ای کره‌شمالی است، اگر برجام پابرجا بماند، شاهدی خواهد بود بر این‌که واشنگتن بر سر حرفش می‌‌ایستد. اما آن‌ها به‌طور خصوصی می‌گویند که آمریکا ضمن اذعان به پای‌بندی «تاکتیکی» ایران به برجام، مصمم به اتخاذ یک خط‌مشی سخت‌گیرانه و محکم شده است.

وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران، در مورد دونالد ترامپ، گفت: «به گمان من، او سیاست غیرقابل پیش‌بینی بودن را درپیش گرفته بود و اکنون غیرقابل اعتماد بودن را نیز به آن می‌افزاید».

او در واکنش‌به ادعاهایی که ایران را به‌علت فعالیت‌های منطقه‌ایش ناقض «روح» برجام می‌داند، افزود: «ترامپ، متن، روح و همه‌ی جوانب توافق هسته‌ای را نقض کرده است».   

اگر کنگره تحریم‌های هسته‌ای ایران را به‌طور دائمی لغو کند، ممکن است ایران پروتکل الحاقی معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تصویب می‌کند که براساس آن، آن کشور به‌طور دائم موضوع بازرسی‌های دقیق قرار خواهد گرفت.

ظریف گفت: «اگر آمریکا می‌خواهد امکان بازرسی‌های سرزده از ایران را به‌طور دائم حفظ کند، باید در عمل، به اجرای برجام ادامه دهد و از تصویب [پروتکل الحاقی] در ایران، اطمینان حاصل کند».

وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران، همچنین تأکید کرد که فعالیت‌های منطقه‌ای ایران ارتباط با توافق هسته‌ای ندارند.

منتقدان، ایران را به  تحریک تروریسم و تلاش برای ساخت یک «گذرگاه زمینی» شیعه از ایران تا اسرائیل، متهم می‌کنند؛ اما ظریف، با تأکید بر مشارکت تهران در مبارزه با گروه تروریستی داعش، گفت که ایران از درستی نقش خود در منطقه در کشورهایی چون عراق، یمن و سوریه، اطمینان دارد و افزود: «ما در موضع درست قرار داشتیم، اما آنها [آمریکایی‌ها] در انتخاب گزینه‌هایشان در منطقه در مسیر اشتباهی بودند».

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، با اشاره به رقبای قدیمی ایران، همچون عربستان سعودی، تشدید تنش‌های منطقه‌ای را در اثر «واکنش متحدان آمریکا در منطقه دانست که از آغاز، علاقه‌ای به توافق نداشته‌اند و هر کاری برای تضعیف و خراب کردن آن انجام داده‌اند».   

ظریف در مورد تنش‌های طولانی‌مدت در یمن که ریاض و تهران در آن‌جا نیز در مقابل هم قرار گرفته‌اند، گفت: «ما هرگز در آنجا از بمباران جهنمی یمنی‌ها حمایت نکرده‌ایم».